مسابقات معماری، به عنوان یکی از مهم‌ترین و تاثیرگزارترین رویدادها در جامعه معماری، نیازمند رعایت اصول، قوانین و عرف‌های پذیرفته شده‌ای هستند که طی سالیان متمادی شکل گرفته‌اند. این اصول نه تنها تضمین‌کننده عدالت و شفافیت در روند مسابقه هستند، بلکه حافظ حقوق تمامی ذی‌نفعان، اعم از شرکت‌کنندگان، برگزارکنندگان و داوران می‌باشند.

در این میان، مسابقه اخیر با چالش‌های جدی در زمینه رعایت قوانین و اصول حرفه‌ای روبرو است که نیازمند بررسی و نقد منصفانه است:

۱. عدم رعایت عرف جوایز:
– عدم تناسب جوایز با عرف رایج مسابقات معماری
– نامشخص بودن نحوه پرداخت و زمان‌بندی جوایز
– عدم تطابق ارزش جوایز با سطح کیفی مورد انتظار از شرکت‌کنندگان

۲. ابهام در هیئت داوران:
– عدم معرفی داوران در فراخوان از ابتدا . بند ۳ـ۱ آئین نامه می گوید: داور یا داوران باید پیش از انتشار آگهی مسابقه انتخاب شوند.
– در نص صریح آیین نامه آمده است: داوران مستقل از کارفرمایند. و همچنین در بند ۳ـ۱۳. آئین نامه آمده است: ۳ـ۱۳. در جلسات هیئت داوری به‌جز داوران، مدیر، و دستیاران رسمی مدیر، کسی حق حضور ندارد. شفاف است که کارفرما حق حضور در جلسه داوری را ندارد، چه برسد به داوری؟
– داوران می بایست افراد حقیق باشند و نه حقوقی! بند ۴-۶. آئین نامه می گوید: ۴-۶. داور: داور مسابقه شخص حقیقی باصلاحیتی است که برگزارکننده وی را طی حکمی به عضویت درهیئت داوری منصوب می‌کند. (مطابق با جزء ۶ بند ب بخش الف، آیین نامه جامع) حال آنکه برگزارکننده “کمیته تخصصی اداره مبلمان شهری معاونت فنی و طراحی شهری سازمان زیباسازی را به عنوان داوران این مسابقه معرفی نمود است!
– نامشخص بودن معیارهای انتخاب داوران
– عدم شفافیت در فرآیند داوری و ارزیابی آثار
– عدم اعلام زمانبندی داوری و اعلام نتایج

۳. پیامدهای نه احتمالی بلکه قطعی:
– کاهش اعتبار حرفه‌ای مسابقه
– عدم مشارکت معماران برجسته
– کاهش کیفیت آثار ارائه شده
– بی‌اعتمادی جامعه معماری به روند مسابقه
– و…

۴. تخلف از قوانین:
– نقض آیین‌نامه برگزاری مسابقات معماری و شهرسازی
– عدم رعایت استانداردهای حرفه‌ای و عرف
– نادیده گرفتن حقوق شرکت‌کنندگان

پیشنهادات اصلاحی:
۱. اصلاح فوری فراخوان و شفاف‌سازی موارد مبهم
۲. معرفی هیئت داوران معتبر و صاحب صلاحیت
۳. تعیین جوایز متناسب با عرف و استانداردهای روز
۴. ارائه جدول زمان‌بندی دقیق و شفاف
۵. تدوین معیارهای داوری مشخص و اعلام عمومی آن‌ها

نتیجه‌گیری:
حرفه معماری نیازمند حفظ و ارتقای استانداردهای حرفه‌ای است. مسابقات معماری به عنوان یکی از ارکان مهم پیشرفت این حرفه، باید با دقت و حساسیت ویژه‌ای برگزار شوند. عدم رعایت اصول و قوانین پذیرفته شده، نه تنها به اعتبار مسابقه لطمه می‌زند، بلکه می‌تواند تأثیرات منفی بلندمدتی بر جامعه معماری کشور داشته باشد.

امید است برگزارکنندگان محترم با توجه به نکات مطرح شده، نسبت به اصلاح روند مسابقه اقدام کنند تا شاهد برگزاری رویدادی در شأن جامعه معماری کشور باشیم.

در ادامه عینا متن فراخوان منتشر شده سازمان زیباسازی شهر تهران را می خوانیم:

سازمان زیباسازی شهر تهران در نظر دارد نسبت به برگزاری مسابقه‌ای با موضوع (فراخوان باز طراحی رفیوژ میانی محور انقلاب اسلامی) حد فاصل میدان آزادی تا سه راه تهرانپارس در دو مرحله اقدام نماید. بدینوسیله از تمامی طراحان، متخصصان و شرکت‌های فعال در زمینه طراحی و سازنده مبلمان شهری دارای سابقه و تجربه لازم و مرتبط دعوت می‌شود جهت ثبت نام و ارسال آثار خود طبق شرایط و الزامات به شرح ذیل از طریق پست الکترونیکی (mobleman.farakhan1403@gmail.com) اقدام نمایند.

موضوع مسابقه:
باز طراحی ریفیوژ میانی محور انقلاب اسلامی “حد فاصل میدان آزادی- سه راه تهرانپارس”

باتوجه به معضلات نرده‌های موجود جداکننده مسیر میانی محور انقلاب اسلامی (محدوده عبور و مرور اتوبوس های تندرو- بی آر تی) این سازمان در نظر دارد نرده‌های فعلی را حذف و نسبت به ساخت و اجرای ریفیوژ جدید در محدوده مد نظر اقدام نماید.

اهداف کلان:
پیرایش و ارتقای کیفی وضع موجود محدوده میانی محور مذکور(حدود اتوبوس تندرو) به لحاظ طراحی، اجرا و ایجاد گذرگاهی امن و استاندارد برای عابرین پیاده

الزامات طراحی (نکات و توصیه‌های فنی و عمومی):
– خلاقیت و نوآوری
– افزایش ایمنی عابران پیاده
– کاهش تصادفات و ترافیک
– بهبود زیبایی شهر
– استفاده از مواد مقاوم
– سهولت تولید
– رنگ مناسب جهت خوانایی و تشخیص محصول
– سهولت تعمیر و نگهداری

نحوه شرکت در مسابقه:
تهیه و ارائه طرح‌ها، تصاویر ایده‌های نهایی و توسعه یافته از زوایای مختلف در قالب مدل سه بعدی (طراحی با تکنیک دستی یا دیجیتال و نرم افزارهای مربوطه) در قالب فایل pdf
فایل نهایی ارائه شده باید حاوی تمامی اطلاعات طرح و جزییات طراحی باشد و در آنها ارائه ایده، روند طراحی همراه با مقطع عرضی، طولی و پرسپکتیو درج و حداکثر در سه شیت به ابعاد ۷۰*۵۰ ارائه شود.
شرکت‌کنندگان می‌توانند آثار خود را به آدرس (mobleman.farakhan1403@gmail.com) ارسال نمایند.

برگزار کننده: سازمان زیباسازی شهر تهران

نحوه داوری آثار:
در مرحله اول تمامی آثار ارسالی توسط کمیته تخصصی اداره مبلمان شهری معاونت فنی و طراحی شهری بررسی، داوری و انتخاب می‌شود و پس از انتخاب آثار و برگزاری دوره‌های توجیهی لازم و ارائه ضوابط و دستورالعمل‌های فنی و اجرایی جهت تکمیل طرح‌های منتخب با جزئیات اجرایی در نهایت تعداد ۳ طرح انتخاب خواهد شد.

جوایز:
نفر اول: لوح یادبود + ۱۲۰ میلیون تومان جایزه نقدی
نفر دوم: لوح یادبود + ۶۰ میلیون تومان جایزه نقدی
نفر سوم: لوح یادبود + ۳۰ میلیون تومان جایزه نقدی

مقررات عمومی:
– پایبندی به تمامی الزامات قانونی، رعایت حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان از مقررات جدی و مورد تاکید برگزارکننده است.
– احراز عدم اصالت طرح منجر به حذف اثر از مسابقه خواهد بود.

مهلت ارسال آثار:
مهلت ارسال آثار تا پایان وقت اداری روز چهارشنبه مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۲۰ به آدرس (mobleman.farakhan1403@gmail.com) است.

*مهلت دریافت آثار به هیچ عنوان تمدید نمی‌شود.