تحصیل در مدارس دولتی رایگان است اما از جیب والدین!

فاطمه مقدم/ بر اساس قانون اساسی دولت موظف است وسائل آموزش و پرورش رایگان را برای همه مردم تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد، قانونی که سال هاست با پرداخت نشدن سرانه دانش آموزی نادیده گرفته شده است و هزینه مدرسه را به دوش مشارکت های مردمی گذاشته، مشارکت هایی که به سبب نبود قانونی مشخص و رقمی معین برای پرداخت به مشکلی دائمی میان مدیر و والدین تبدیل شده است.

کف هزینه های اداره یک مدرسه در شیراز چقدر است؟ طی گفت و گویی که خبرنگار «خبرجنوب» با چند مدیر دبیرستان در شیراز داشته است همه متفق القول معتقدند که هزینه های اداره یک مدرسه در شیراز در یک سال از 150 میلیون تومان کمتر نخواهد بود البته تعداد دانش آموزان و محل مدرسه، کهنه یا نوساز بودن ساختمان مدرسه این هزینه را بالاتر یا کمی پایین تر می برد.

 اداره یک مدرسه قاعدتاً باید بر اساس بودجه های دولتی صورت گیرد که هر سال به عنوان سرانه دانش آموزی یا سرانه مدارس در دو یا سه نوبت توسط اداره کل میان مدارس توزیع می شود. بنا به گفته مدیر سابق بودجه اداره کل آموزش و پرورش فارس به «خبرجنوب» سرانه دانش آموزی 9 سال است که پرداخت نشده است و هزینه هایی اداره یک مدرسه جز بودجه های متفرقه ناچیزی که گاهاً به مدارس اختصاص می یابد اصولاً از طریق مشارکت های مردمی تأمین می شود.

براساس شنیده های «خبرجنوب» بودجه های دولتی اختصاص یافته به مدارس در طول سال تحصیلی گذشته چیزی بین 20 تا 25 میلیون تومان بوده است،  حالا می ماند مابه التفاوت هزینه اداره مدرسه یعنی حداقل130 میلیون تومان که مدیر ناگزیر است از طریق مشارکت های مردمی (همان هزینه های ثبت نام یا کمک هزینه هایی که در طول سال تحصیلی از والدین دانش آموزان گرفته می شود) تأمین کند و این یعنی از تحصیل رایگان جز ماده ای در کتاب قانون چیزی باقی نمانده است.

 در گفت و گوی «خبرجنوب» با جعفر قادری نماینده شیراز در مجلس درباره علت پرداخت نشدن سرانه دانش آموزی طی 9 سال او ضمن رد کردن این موضوع گفت: سرانه دانش آموزی در یک دهه گذشته بسیار کم شده اما همیشه پرداخت شده است. توزیع این سرانه اما به نحوه تقسیم سرانه و تصمیم گیری های اداره کل آموزش و پرورش استان بستگی دارد. این که اداره کل آن را بین برخی مدارس محروم تر که والدین قادر به پرداخت کمک هزینه به مدرسه نیستند تقسیم می کند و به مدارس دیگر چیزی نمی رسد دلیل بر پرداخت نشدن مطلق سرانه نیست.

این حرف نماینده مردم شیراز در حالی است که خبرگزاری تسنیم نیز طی خبری در دفاع از عملکرد دولت سیزدهم پرداخت سرانه را در سال اول کار دولت نشان از توجه ویژه دولت به موضوع آموزش تلقی کرده است... . در گفت و گویی با مدیر کل آموزش و پرورش فارس از او درباره چند و چون پرداخت سرانه پرسیدیم.

محمد خلیل عسکری ‏اظهار داشت: حدود ده سال بود که پرداخت سرانه دانش آموزی مدارس دولتی انجام نمی شد و از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم پرداخت سرانه دانش آموزی آغاز شده است. ما از ابتدای مهر 1400 تا کنون بالغ بر 140 میلیارد تومان حق سرانه دانش آموزی را به حساب مدارس استان واریز کرده ایم. همچنین در چند روز گذشته مبلغی معادل 5 میلیارد و 800 میلیون تومان برای سرانه بهداشتی به آموزش و پرورش فارس داده شده است. چون هنوز کشور در شرایط کرونا قرار دارد و با شروع سال تحصیلی باید مسائل بهداشتی در تمامی مدارس به دقت رعایت شود این بودجه برای هزینه کرد در زمینه بهداشت طی این هفته به حساب مدارس استان واریز خواهد شد.

مدیر کل آموزش و پرورش فارس ‏در ادامه افزود:  ما در استان فارس بالغ بر 9 هزار واحد تربیتی ‏داریم که 7700 تای آن مدرسه هستند و مابقی کانون ها، اردوگاه ها، خانه های معلم و درمانگاه ها ‏هستند که به همه آن ها باید سرانه پرداخت شود اما عمده سرانه ما به مدارس تخصیص داده می شود تا ‏مدیران بر اساس نیازمندی های مدرسه از امکانات آموزشی گرفته تا مسائل مربوط به امور عمرانی جزئی (مسائل کلی عمرانی مدارس هم جزو نوسازی است و بودجه ای جدا دارد) هزینه کنند.

امسال 20 میلیارد تومان برای هنرستان های استان تجهیزات تهیه شد

عسکری در پاسخ به این سئوال که با توجه به این تعداد واحد تربیتی سرانه اختصاص داده ‏شده به هر مدرسه چه میزان بوده است؟ گفت: سرانه اختصاص یافته به هر مدرسه متفاوت بوده است. سرانه دانش آموزی جز آن که ‏بر اساس تعداد دانش آموزان تقسیم می شود نوع مدرسه هم در تخصیص میزان آن اهمیت دارد. سرانه یک هنرستان نمی تواند مساوی با یک دبیرستان پرداخت شود مثلاً نصب یک تابلوی برق آموزشی در یک هنرستان بالغ بر 600 تا 700 میلیون تومان ‏هزینه بر می دارد البته سازمان نوسازی مدارس نیز جداگانه تجهیزاتی برای مدارس تهیه می کند که امسال ‏بالغ بر 20 میلیارد تومان برای هنرستان های ما تجهیزات تهیه شد. تجهیزات هم شامل میز، صندلی و ‏نیمکت می شود  تا تجهیزاتی که به هوشمند سازی مدرسه مربوط است و همچنین تجهیزات آزمایشگاه ها کارگاه ‏های هنرستان ها و... .

وی در پاسخ به این سئوال که شما به عنوان کسی که سال ها سابقه کار در آموزش و پرورش دارید اگر بخواهید عددی برای کف هزینه های اداره یک مدرسه عنوان کنید چه رقمی است؟ اظهار داشت: نمی توان برای هزینه های اداره مدرسه رقمی مشخص تعیین کرد چرا که آموزش و تربیت تنوع خاصی پیدا کرده است و با توجه به پیشرفت تکنولوژی و این که بخشی از آموزش ما از طریق استفاده از فضاهای فناورانه انجام می شود هزینه ها متفاوت است البته همان طور که روشن است چون فناوری نمی تواند جای معلم را پر کند از این رو هر گاه بخواهیم هزینه ای برای تهیه ابزار در نظر بگیریم باید در کنار آن هزینه نیروی انسانی، مقطع تحصیلی، جنسیت دانش آموزان و امکانات و تجهیرات فناورانه نیز دیده شود از این رو هزینه اداره یک مدرسه متفاوت در می آید.  این که چقدر باید برای فعالیت های فوق برنامه و دیگر مسائل آموزشی هزینه شود یا یک مدرسه به چه میزان نیازمند استفاده از ظرفیت های افراد دیگر برای حضور در مدرسه است همه در میزان هزینه مدارس تفاوت ایجاد می کند. از این رو نمی توان برای هر مدرسه یک بودجه مشخص تعیین کرد و چون مؤلفه ها و گزاره های متفاوتی در میزان هزینه کرد یک مدرسه نقش دارند و نمی توانیم برای همه مدارس یک نسخه بپیچیم.

مدیر کل آموزش و پرورش فارس در ادامه اظهار داشت: از آن جا که ما در استانی هستیم که چندین سال است با خشکسالی مواجه است و طبق قانون امکان مشارکت مردم برای کمک های مالی به اداره مدارس وجود ندارد و قانون اعلام می کند که بعد از شروع سال تحصیلی انجمن های اولیا و مربیان تشکل شوند و والدین می توانند به صورت دلخواه در امر تعلیم و تربیت و مشکلات هزینه ای مدارس شرکت داشته باشند، به سبب وجود این مشکل که امکان مشارکت مردم چندان فراهم نیست در سفری که اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات به مناسبت یادروز حافظ به شیراز داشتند به رئیس کمیسیون پیشنهاد دادیم که مجلس برنامه ای تدوین کند که افزایش سرانه مدارس دولتی در بودجه سال آینده دیده شود و کمک بیشتری به آموزش  پرورش گردد.

عسکری در پاسخ به این سئوال پس با این حساب و بر اساس گفته های شما می توانیم بگوییم ‏که دوره تحصیل رایگان تمام شده و اداره یک مدرسه جز با مشارکت والدین امکان پذیر نیست؟ اظهار ‏داشت: قانون اساسی می گوید تحصیل رایگان است و ما نمی توانیم بگوئیم رایگان نیست اما همواره خیرین در طول سال تحصیلی کمک های بسیاری به آموزش و پرورش می دهند و مشارکت مردمی نیز در اداره مدرسه نقش مهمی دارد اما تأکید می کنم که مشارکت والدین  و مردم داوطلبانه و اختیاری است و هر چه ارگان ها و ‏مردم با آموزش و پرورش همکاری کنند در فرآیند تربیت تاثیر گذاری مثبتی خواهد داشت.

وی افزود: در قانون ‏گفته شده که آموزش عمومی در نظام جمهوری اسلامی ایران رایگان است و چنان که می بینید مدارس در ‏حال پوشش دادن آموزش به همه اقشار هستند. از سوی دیگر قانون نیز این را دیده است که نمایندگان انجمن اولیا و مربیان ‏ در مدرسه خود مشخص کنند که هر ‏کدام از والدین چه میزان باید به مدرسه کمک کنند اما هیچ اجباری در پرداخت این کمک ها نباید باشد و من ‏همواره به همکاران و مدیران تذکر می دهم که به هیچ وجه وارد اجبار دریافت وجه از والدین دانش آموزان نشوند. ‏

افتتاح 89 واحد ورزشی در مدارس فارس

عسکری با اشاره به این که در شرایط پس از کرونا توسعه فضاهای ورزشی و تفریحی یکی از اولویت ‏های آموزش و پرورش است یادآور شد:  مجموعه های مکمل تربیت، اردوگاه ها و کانون های فرهنگی ‏تربیتی مکان هایی هستند که به ما امکان ایجاد فضایی برای تحرک بیشتر دانش آموزان را می دهند تا تاثیر زیست دوران کرونا از نظر جسمی در دانش آموزان کم شود و ‏تحرک بیشتری داشته باشند از این رو هزینه کرد در این خصوص ضروری است.

وی در پاسخ به این سئوال که سرانه دانش آموزی اختصاص یافته آیا تماماً بین مدارس تقسیم ‏می شود یا برای چنین هزینه کردهایی نظیر ساخت و ساز فضاهای ورزشی نیز به کار گرفته می شود؟ ‏گفت: ما دو- سه مورد بودجه تخصیص یافته به اموزش و پرورش داریم که فصل پنج آن به سرانه ‏دانش آموزی اختصاص می یابد و در واحدهای  دانش آموزی هزینه می شود که در واقع همان اداره یک ‏مدرسه است. ‏

عسکری با اشاره به این که از محل طرح هدفمندی یارانه ها نیز اعتبارات خوبی به آموزش و پروش فارس داده شد گفت: درطول یک سال گذشته تا کنون ما به مرور در حال افتتاح 89 واحد ورزشی در استان فارس هستیم از جمله 3 سالن ورزشی که در شیراز مورد بهره برداری قرار گرفته است و از این نظر ما در کشور اولین استانی هستیم که توانستیم از محل هدفمندی یارانه 21 میلیارد و 20 میلیارد تومان نیز از محل خیرین را تأمین و تماماً به توسعه زیر ساخت های ورزشی اختصاص دهیم البته باید بگویم که  21 میلیارد تومان بودجه دولتی  از محل هدفمندی یارانه ها تخصیص داده شد صرفاً برای توسعه فضاهای ورزشی بود نه برای پرداخت به صورت سرانه دانش آموزی.

رئیس آموزش و پرورش استان فارس ادامه افزود: شهرداری شیراز نیز 14 زمین چمن مصنوعی به آموزش و پرورش اختصاص داده است که طی دو ماه آینده در مدارس شیراز نصب شده و  به بهره برداری خواهد رسید. همچنین در نظر داریم برای دختران دانش آموز نیز در زمینه توسعه زیر ساخت های ورزشی به صورت ویژه کار کنیم.

وی در پایان با تشکر از رسانه ها که پای کار آموزش و پرورش ایستاده اند و کار مطالبه گری را به دوش آموزش و پرورش پیش می برند خاطرنشان کرد: امیدواریم که رسانه ها که از ارکان تربیت هستند همیشه در کنار آموزش و پرورش بمانند تا فضا را برای دیگر عوامل موثر در تربیت دانش آموزان فراهم کنند.