مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ توسط دانشگاه فناوری سیدنی نشان داد که بام‌های سبز در ترکیب با پنل‌های خورشیدی، نه‌تنها تنوع زیستی و بازده خورشیدی را تا ۱۰۷ درصد افزایش می‌دهد، بلکه موجب خنک شدن هوا تا هشت درجه سانتیگراد می‌شود. مطالعه جدیدی که در ژانویه ۲۰۲۴ منتشر شد، نشان داد که افزودن خاکستر آتشفشانی به این بام‌ها دما را تثبیت می‌کند، علف‌های هرز را از بین می‌برد، در برابر آب‌وهوای شدید انعطاف‌پذیر است، تخلیه آب به‌طور مؤثرتری انجام می‌شود و به اقدامات نگهداری کمتری نیاز دارد.

اروپا در بام‌های سبز پیشتاز جهان است

اروپا دارای سه دهه تحقیق و توسعه صنعت پررونق بام سبز است و سه کشور آلمان، سوئیس و اسکاندیناوی بیشترین تحقیقات پیشگام در این زمینه را انجام داده‌اند. بر اساس گزارش انجمن آلمانی سبزسازی ساختمان (BuGG)، آلمان در دهه ۲۰۲۰ تقریباً ۳.۱ میلیون کیلومترمربع بام سبز اجرا کرده است که معادل ۸ درصد از کل مساحت بام‌های کشور است. چندین شهر از جمله اشتوتگارت و کپنهاگ، بام‌های سبز را برای اکثر پروژه‌های ساختمانی جدید اجباری کرده‌اند.

فرانسه نخستین کشوری است که در سال ۲۰۱۵ قانون سراسری را برای مجهز بودن ساختمان‌های تجاری به پنل‌های خورشیدی یا مزارع تصویب کرد، در حالی که پیشنهاد اولیه فعالان محیط زیست فرانسوی این بود که پشت بام‌ها به طور کامل با فضای سبز پوشانده شود، دولت برای کاهش هزینه‌های مشاغل دستور داد حداقل ۳۰ درصد از پشت‌بام ساختمان‌های تجاری با فضای سبز یا پنل‌های خورشیدی پوشانده شوند. این قانون در راستای تعهد فرانسه برای کاهش ۴۰ درصدی گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ است.

تحقیقات بام سبز آمریکای شمالی که دیرتر از اروپا آغاز شد تخمین می‌زند سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در بام‌های سبز می‌تواند ۱۹۰ هزار شغل ایجاد کند و ۴.۵ میلیارد متر مربع از فضای بام‌ها را پوشش دهد که تنها یک درصد از کل مساحت پشت‌بام‌ها در جوامع ایالات متحده را شامل می‌شود. فیلادلفیا برای افزایش استقبال افراد از طرح سبزسازی بام‌ها، یک اعتبار مالیاتی ارائه می‌دهد که ۵۰ درصد هزینه‌های بام سبز را تا سقف ۱۰۰ هزار دلار پوشش می‌دهد.

صنعت اکوتوریسم پشتیبان بام‌های سبز

جذابیت طرح سبزسازی بام‌ها بیشتر برای افرادی است که دوستدار محیط‌زیست هستند و صنعت اکوتوریسم می‌تواند تغییرات مثبتی را در افزایش پذیرش و گسترش این طرح اعمال کند. مالکان و علاقه‌مندان به اقامتگاه‌های سازگار با محیط‌زیست که علاقه‌مند به حفظ منابع طبیعی و حفاظت از محیط‌زیست هستند از مشتریان عمده این طرح به شمار می‌آیند.

اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کاستاریکا از پیشگامان گردشگری پایدار هستند. بام‌های سبز، جزئی جدایی‌ناپذیر از طراحی اصلی استراحتگاه‌ها و اقامتگاه‌های کاستاریکای شمالی هستند. در ارتفاعات اسکاتلند که چراگاه گوزن‌های شمالی است، کلبه‌های چوبی با بام‌های سبز به مناطقی امن برای گل‌های وحشی تبدیل شده‌اند و منبع ارزشمند بذر برای مناطق اطراف هستند.

هتل‌ها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی بزرگ از مزایای بام سبز آگاه هستند. بسیاری از هتل‌های بزرگ از گیاهان مقاوم سدوم برای پوشش سقف‌ها و بالکن‌ها استفاده می‌کنند که علاوه بر مزایایی که گفته شد، به زیبایی و جذابیت آن‌ها می‌افزاید و ۵۰ تا ۷۰ درصد بارندگی را جذب می‌کند.

بام‌های سبز تأثیر سیلاب‌های ناگهانی را کاهش می‌دهند و امکان استفاده مجدد از آب باران را برای آبیاری فراهم می‌کنند. با این حال علف‌های هرز و نیاز به آبیاری منظم از چالش‌هایی است که بر هزینه نگهداری و تعمیر این بام‌ها می‌افزاید.

خاکستر آتشفشانی جایگزینی مناسب برای بسترهای بام سبز

با مزایای اثبات‌شده‌ای همچون افزایش تنوع زیستی، بهره‌وری انرژی و مدیریت آب طوفان، بام‌های سبز در حال تکامل هستند و افزودن خاکستر آتشفشانی به این بام‌ها پتانسیل آن‌ها را برای تغییر مناظر شهری افزایش می‌دهد. خاکستر آتشفشانی اغلب حاوی مواد معدنی همچون پتاسیم، کلسیم و منیزیم است که برای رشد گیاه ضروری هستند، بنابراین افزودن خاکستر می‌تواند خاک را غنی کند، حاصلخیزی آن را بهبود ببخشد و سلامت گیاهان را ارتقا دهد و به این ترتیب کارایی بام‌های سبز را ارتقا دهد.

علاوه بر این، رسانایی حرارتی خاکستر آتشفشانی با رطوبت بیشتر افزایش می‌یابد و باعث هدایت حرارتی و خنک شدن ساختمان می‌شود و نیاز به سیستم‌های تهویه را تا حدی کاهش می‌دهد. آزمایش‌های نفوذپذیری روی خاکستر آتشفشانی فشرده، نفوذپذیری بالاتری را در تراکم صفر درصد نشان می‌دهد که با پیکربندی‌های بام سبز همسو می‌شود. این نفوذپذیری بالا زهکشی مؤثر را تضمین می‌کند، از تجمع آب جلوگیری می‌کند و موجب ارتقای رشد گیاهی سالم می‌شود. در تراکم ۲۰ درصد، این ماده همچنان به شیوه‌ای مؤثر آب را مدیریت می‌کند و تعادلی بین زهکشی و ذخیره آب ایجاد می‌کند.

بسترهای خاکستر آتشفشانی از بقای پوشش گیاهی در طول دوره تابستان با یک سیستم آبیاری پشتیبانی می‌کنند و هزینه‌های نگهداری و چرخه عمر را کاهش می‌دهند. اکتشاف و بهینه‌سازی بیشتر می‌تواند خاکستر آتشفشانی را به عنوان یک مؤلفه ارزشمند در پیشرفت فناوری‌های بام سبز معرفی کند و توسعه پایدار شهری را ارتقا دهد.