اختر چرخ ادب

۲۵ اسفندماه؛ روز بزرگداشت پروین اعتصامی

اختر چرخ ادب
پروین از کودکی با مشروطه‌خواهان و چهره‌های فرهنگی آشنا شد

در تقویم رسمی ۲۵ اسفندماه، به‌مناسبت زادروز پروین اعتصامی به بزرگداشت این شاعر اختصاص یافته است.

رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی سال ۱۲۸۵ خورشیدی در تبریز به دنیا آمد. در حالی ‌که کودکی بیش نبود با خانواده به تهران آمد. پروین از کودکی با مشروطه‌خواهان و چهره‌های فرهنگی آشنا شد و ادبیات را کنار پدر و از استادانی چون علی‌اکبر دهخدا و ملک‌الشعرای بهار آموخت. در دوران کودکی، زبان‌های فارسی و عربی را زیر نظر معلمان خصوصی در منزل یاد گرفت. دیوان اشعار او بالغ بر ۲۵۰۰ بیت است.

اشعار پروین را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، دسته اول که به سبک خراسانی گفته شده و دسته دوم اشعاری که به سبک عراقی سروده شده است. محتوای اشعار او درباره مخالفت با ظلم، ستم و حمایت از قشر محروم جامعه است. در اشعارش با ستم‌دیدگان همدردی دارد و از علاقه به پدرش می‌گوید. شعر پروین از دیدگاه طرز بیان مفاهیم و معانی، بیشتر به‌صورت مناظره و سئوال و جواب است. در دیوان او بیش از هفتاد نمونه مناظره آمده که او را از این لحاظ در میان شاعران فارسی برجسته ساخته‌ است. این مناظره‌ها نه‌تنها میان انسان‌ها، جانوران و گیاهان، بلکه میان انواع اشیا، از قبیل سوزن و نخ نیز اتفاق می‌افتد. پروین در بیان مقاصد خود از هنرهای شخصیت‌بخشی و تخیل و تمثیل استفاده کرده‌ است.

پروین سال ۱۳۱۵ در کتابخانه دانش‌سرای عالی سرگرم کتابداری شد. این شاعر به‌دلیل بیماری حصبه ۱۵ فروردین ۱۳۲۰ چشم از جهان فروبست و در مقبره خانوادگی اعتصامی، در صحن قم به خاک سپرده شد.

دیوان اشعار اعتصامی و یا گزیده آن بارها توسط ناشران مختلفی نشر یافته است. همچنین نویسندگان و شاعران متعددی با توجه به شعرهای پروین کتاب نوشتند و یا بازنویسی انجام داده‌اند.