آینده شهر هوشمند عربستان در سایه چالشهای فساد و زنستیزی
آینده نئوم در سایه بحرانهای زیستمحیطی و اجتماعی با چالشهای جدی روبهرو شده است؛ نگرانیها درباره تأثیرات اقلیمی، جابهجایی اجباری قبایل محلی و اتهامات فساد، این پروژه میلیارد دلاری را در مسیری پر از ابهام قرار داده است.

پروژه نئوم، یکی از بزرگترین و گرانقیمتترین پروژههای شهری جهان است که با بودجهای حدود ۵۰۰ میلیارد دلار در استان تبوک عربستان سعودی در حال ساخت است. این پروژه نهتنها یک شهر مدرن، بلکه یک اکوسیستم کامل با فناوریهای پیشرفته همچون هوش مصنوعی، خودروهای پرنده، شهری شناور و حتی پیست اسکی در دل بیابان است.
بخش برجسته این پروژه، «لاین» نام دارد؛ شهری خطی به طول ۱۷۰ کیلومتر با دو ساختمان آینهای ۵۰۰ متری که ظرفیت سکونت تا ۹ میلیون نفر را دارد. علاوهبر این، نئوم شامل بخشهایی مانند اوکساگون (شهر بندری شناور)، اپیکون (مرکز گردشگری و فناوری) و تریام (اقامتگاه دریایی) نیز میشود.
این پروژه وعده ساختوسازی کربنصفر، استفاده صددرصدی از انرژیهای تجدیدپذیر و همزیستی کامل با طبیعت را داده، اما بهتازگی نگرانیهای جدی درباره تأثیرات محیطزیستی آن مطرح شده که موجب شده است از نئوم بهعنوان پروژهای یاد شود که آینده را تهدید میکند. در اصل گفته میشود نئوم پروژهای جاهطلبانه و نوآورانه است که میتواند آینده شهرسازی را متحول کند، اما در عین حال با چالشهای جدی اقلیمی، اجتماعی و اخلاقی روبهروست که آینده آن را در هالهای از ابهام قرار دادهاند.
استاد علوم جوی دانشگاه ایلینوی و مشاور اقلیمی پروژه هشدار داده است که ساخت این شهر میتواند پدیدههای اقلیمی بیسابقهای ایجاد کند و ساختارهای عظیم و آینهای نئوم ممکن است الگوهای بارش را تغییر دهد، طوفانهای شن را تشدید و بادهای منطقه را تقویت کند که این موضوع میتواند خطرناک باشد. همچنین استفاده گسترده از بتن و فولاد (۲۰ درصد فولاد جهان تنها برای ساخت «لاین» مصرف میشود) و تأخیر در جایگزینی ماشینآلات دیزلی با وسایل برقی از دیگر نگرانیهای محیطزیستی نئوم است. این مسائل میتواند به تغییرات آبوهوایی محلی و حتی شکست پروژه منجر شود.
علاوهبر مشکلات زیستمحیطی، نئوم با چالشهای اجتماعی و اخلاقی نیز روبهروست. برای ساخت این شهر قبایل محلی همچون حویطات بهاجبار جابهجا و بیش از ۴۰ نفر بهدلیل مقاومت در برابر این جابهجاییها بازداشت شدهاند. یک فعال محلی به نام عبدالرحیم الحویتی نیز در اعتراضات کشته شده است. از سوی دیگر کشف یک ساختمان مخفی در جزیرهای با ارزش دو تریلیون دلار که هدف آن نامشخص است و اتهامات مربوط به فساد، نژادپرستی و زنستیزی بر مشکلات این پروژه افزوده است.