چه شهرهایی زیرساخت دوچرخهسواری را در اولویت قرار دادند؟
برای ترویج شیوههای حملونقل پایدار لازم است که شهرها اقدامات بسیاری از جمله ایجاد خطوط دوچرخه محافظتشده و ایجاد شبکهای از پارکینگ دوچرخه را انجام دهند تا شهروندان بیشتری را به استفاده از دوچرخه در شهر تشویق کنند. برمن آلمان و اوترخت هلند دارای بهترین زیرساختهای شهری برای دوچرخهسواری هستند.
ادغام دوچرخه در شیوههای حملونقل فعال و «تقاضای القایی» برای زیرساختهای دوچرخهسواری، راهی برای ارائه محیط شهری بهتر با قابلیت بیشتر برای دوچرخهسواری است. تقاضای القایی پدیدهای است که به کمک آن، تغییر در کیفیت با گسترش زیرساخت مشاهده میشود، که گاهی به ضرر دیگر روشهای حملونقل است. به عنوان مثال، اختصاص یکی از سه خط تردد در خیابانها برای استفاده انحصاری دوچرخه، باعث امنیت بیشتر دوچرخهسواران میشود، اما با افزایش تراکم ترافیک در دو خط دیگر، به ضرر رانندگان خودروهای شخصی و وسایل نقلیه عمومی تمام میشود. دو عامل کلیدی برای افزایش تقاضای القایی وجود دارد؛ اولین عامل کاهش زمان سفر در مقایسه با وضعیت قبلی است، زیرا اگر زمان سفر کاهش پیدا کند، افراد بیشتری از دوچرخه استفاده میکنند و به همین دلیل نیاز است که مستقیمترین خطوط ممکن ایجاد شود. دلیل دوم میزان قابلیت پیشبینی در زیرساخت جدید است، چراکه وقتی یک زیرساخت دارای زمان سفر متفاوت یا موانع غیرمنتظره مانند وسایل نقلیه پارک شده در مسیر دوچرخه باشد، کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.
عوامل مؤثر بر انتخاب شبکه دوچرخهسواری برای تردد
شاخص کپنهاگ، جامعترین رتبهبندی شهرهای دوستدار دوچرخه در جهان، با ارزیابی ۱۴ عامل مانند زیرساخت دوچرخه، سیاستهای شهرداری، سیستمهای اشتراک دوچرخه و ایمنی دوچرخهسواران تهیه شده است. در این رتبهبندی، ۱۰ شهر برتر در اروپا واقع شدهاند و بوگوتا و توکیو به ترتیب با رتبه ۱۴ و ۱۶ بالاترین رتبه شهرهای غیراروپایی را در این لیست دارند. برای دستیابی به حداکثر استفاده از دوچرخه در شهرهای برتر مانند پاریس و آمستردام، سه عامل پارکینگ مخصوص دوچرخه، مسیرهای دوچرخهسواری محافظتشده و متصل کنار هم قرار گرفتهاند.
پارکینگ دوچرخه
ایجاد پارکینگ دوچرخه کار سختی نیست، برای مثال با نصب پایههایی به شکل U معکوس میتوان امکان اتصال دوچرخهها را در در کنار خطوط دوچرخهسواری و در مکانهای کلیدی شهر فراهم کرد. مدارس، بیمارستانها، ایستگاههای پلیس، اماکن ورزشی و کتابخانهها باید در ورودی ساختمان پارکینگ دوچرخه داشته باشند و حتی بهتر است که این پارکینگها، نزدیکتر از پارکینگهای وسایل نقلیه موتوری باشند، زیرا هدف این است که مزایایی برای دوچرخهسواری در نظر گرفته شود.
در سال ۲۰۱۷، شهر اوترخت در هلند، بزرگترین گاراژ دوچرخه جهان را با ۲۲ هزار جای پارک افتتاح کرد. فضای این گاراژ که به پنج مکان اختصاصی برای دوچرخه تقسیم شده است، نزدیک به پایانههای حملونقل عمومی قرار دارد و امکان دسترسی چندوجهی به حملونقل را فراهم میکنند. همچنین از یک سیستم دیجیتال برای کمک به کاربران برای یافتن فضاهای اختصاص دادهشده خود استفاده میکند.
مسیر دوچرخهسواری محافظت شده
خطوط مخصوص دوچرخهسواری مانند مسیرهایی که با ایجاد ستونهایی مانع از دسترسی سایر وسایل نقلیه به این خطوط میشوند، از ترافیک پرخطر مانند موتور سیکلت، اتومبیل، ون و اتوبوس محافظت میشوند و امکان برخورد این وسایل با دوچرخهسوار را به پایینترین حد ممکن میرسانند. با این کار خودروها نمیتوانند به خط دوچرخه دسترسی پیدا کنند و در نتیجه ایمنی، ریسک خطر و سطح استرس بهبود مییابد. نکته مهم هنگام اجرای خطوط دوچرخه این است که اطمینان حاصل شود که وسایل نقلیه در حال حرکت یا پارک شده به این خطوط تجاوز نمیکنند، در غیر این صورت ممکن است خطرات قابلتوجهی مانند احتمال باز شدن درهای خودرو و برخورد ناخواسته دوچرخهسواران را به همراه داشته باشد. بهطور کلی، یک مسیر دوچرخه باید حداقل ۲.۲ متر عرض داشته باشد تا دوچرخهسواران بتوانند بهراحتی به صورت موازی دوچرخهسواری کنند، با این حال، همیشه اینطور نیست.
پورتلند در ایالات متحده از جمله شهرهایی است که استفاده از دوچرخه را در اولویت قرار داده است. در این شهر با بیش از ۱۱۰ کیلومتر خطوط اختصاصی، دوچرخهسواران در موقعیتی بالاتر از رانندگان به عنوان کاربران اصلی خیابانهای عمومی قرار میگیرند.
مسیرهای دوچرخهسواری متصل
وجود زیرساختی که در آن دوچرخهسواران مجبور باشند هر چند صد متر از خیابانهای پرترافیک یا پیادهروها عبور کنند، فایدهای ندارد بلکه مسیرهای دوچرخهسواری باید مانند خطوط معمولی یک شبکه را تشکیل دهند. شهر برمن در آلمان به عنوان نمونه بارز یک شبکه دوچرخهسواری پیوسته عمل میکند. ساکنان این شهر با مساحت ۳۱۸.۲۱ کیلومتر مربع و جمعیت ۵۰۰ هزار نفر، از ۸۲۱ کیلومتر مسیر دوچرخهسواری کاملاً پیوسته لذت میبرند. برمن اولین شهری است که یک منطقه کامل مخصوص دوچرخه ایجاد کرده است، منطقه Neustadt، متشکل از ۱۲ خیابان اختصاصیافته به دوچرخهسواری است که یک شبکه متصل، امکانات پارکینگ فراوان و علائم ثابت را برای دوچرخهسواران فراهم کرده است و به دوچرخهها اجازه میدهد تا با رعایت محدودیت سرعت ۳۰ کیلومتر در ساعت به صورت موازی حرکت کنند. در بسیاری از شهرهای دیگر نیز پروژههای مشابهی با هدف گسترش شبکه دوچرخهسواری اجرا شده است.
ولینگتون، نیوزلند
ولینگتون ۲۳ کیلومتر مسیر دوچرخه در سال ۲۰۲۱ داشت که بیشتر آنها در امتداد خط ساحلی بودند، در سال ۲۰۲۲ چهار مسیر جدید به این شبکه اضافه شد و برای گسترش شبکه خود به ۷۳ کیلومتر در آینده نزدیک در حال توسعه شش مسیر دیگر است. چشمانداز این شهر، داشتن ۱۶۶ کیلومتر مسیر دوچرخهسواری به هم پیوسته در سراسر پایتخت ظرف یک دهه است.
فورتالزا، برزیل
فورتالزا یکی از شهرهایی بود که در ابتکار بلومبرگ برای زیرساخت دوچرخهسواری (BICI) برای دریافت یک میلیون دلار برای سرمایهگذاری در زیرساختهای دوچرخهسواری انتخاب شد. این شهر در نظر دارد از بودجه اختصاص یافته برای ساخت ۱۸۰ کیلومتر زیرساخت دوچرخهسواری در مدت سه سال استفاده کند و برنامه بلندمدت آن گسترش این زیرساخت به ۶۰۰ کیلومتر تا سال ۲۰۲۶ است.
اتصال زیرساخت دوچرخهسواری به سایر زیرساختهای شهری
یکی دیگر از عوامل کلیدی برای ترغیب مردم به استفاده از دوچرخه، این است که شبکه دوچرخهسواری به مکانهایی پرتردد و اساسی دسترسی داشته باشد. اگر نزدیکترین خط دوچرخه محافظت شده کیلومترها دورتر از مکانهای کلیدی شهر باشد، وجود پارکینگ دوچرخه در مقابل این اماکن فایدهای ندارد. این امر بهویژه از نظر اتصال شبکههای دوچرخهسواری با شبکه اتوبوس، شبکه قطار و دیگر شبکههای حملونقل اهمیت دارد. بعضی از شهرها تردد وسایل نقلیه موتوری شخصی در اطراف این مراکز را ممنوع کردهاند و از تردد خودروهای شخصی در نزدیکی مدارس و اماکن ورزشی جلوگیری میکنند. بعضی دیگر با ایجاد خطوط عابر پیاده طولانی، مانند خیابان خرید Mariahilfer در وین، محلههای خود را به مناطقی تقسیم کردهاند که فقط با دوچرخه قابل دسترس باشند.