سود آوری در صنعت ساختمان با معماری شاخص ارتباطی ندارد
علیرضا کریمی کلور، معمار پژوهشگر، بحث نوآوری در معماری را که بهعنوان یکی از موضوعات کارگاههای نمایشگاه «سازندگان، سرمایهگذاران و توسعهگران کشور» مطرح است، مورد بررسی قرار داد و با تأکید بر اهمیت اصل «به آوری» به ضرورت رعایت توسعه معماری گذشته، تأکید کرد. وی به اهمیت استفاده از متریال و تکنیکهای مختلف در معماری برای ایجاد جذابیت و شناسایی هویت بناها اشاره نمود و پروژههایی مانند خانه چهل گره حبیب مجد آبادی و علیرضا مشهدی میرزا و بام لند را بهعنوان نمونههای موفق مطرح کرد این معمار موفق ایرانی بزرگترین مانع در مسیر توسعه صنعت ساختمان را در ایران، سازمان نظاممهندسی و شهرداری دانسته زیرا این سازمانها به نظر او بزرگترین دستاندازهای صنعت ساختمان هستند که موانع جدی برای توسعه معماری کشور ایجاد میکنند، ازجمله با تبیین و تدوین ضوابط و نظارت بر پروژهها که چالشهای بسیاری را برای معماران و سازندگان به همراه دارد.
علیرضا کریمی کلور، پژوهشگر دوره دکترای معماری که از سال ۸۵ وارد این حوزه معماری شده است با توجه به سوددهی در صنعت ساختمان برای سازندگان و تولیدکنندگان که همواره موفق به سوددهی بهتری نسبت به تولیدات دیگر در ایران بودهاند، اظهار کرد: عموماً، معماری خوب به معنای پروژههایی نیست که معماری عجیب و شاخصی داشته باشند؛ بلکه پروژههای معمولی و ساده در بسیاری از موارد، بسیار کاربردیتر از پروژههای شاخص در شهر هستند، زیرا کاربر با این بناها ارتباط برقرار میکند.
وی در ادامه با اشاره به تقسیمبندی معماران و طراحان در عرصه ساختوساز کشور توضیح داد: در حال حاضر، در صنعت ساختمان ایران، سه دسته از معماران و طراحان مشغول به کار هستند. اولین دسته، معماران و طراحان بازاری هستند که جایگاه مشخصی در این صنعت دارند. دسته دوم، معمارانی هستند که بیشترین طرحها را برای کسب جوایز و شرکت در مسابقات طراحی انجام میدهند و تمایل دارند بناهایی شاخص را طراحی کنند، حتی اگر کاربری خاصی نداشته باشند و دسته سوم، معمارانی هستند که برای مردم طراحی میکنند؛ بهعنوانمثال، کارهای ایمان تکبیری در منطقه شرق تهران، بهویژه منطقه نارمک که باعث ایجاد ارتباط بین مردم و معماری میشود و فرهنگ معماری دران منطقه تحت تأثیر قرار میگیرد. به همین دلیل، برای تأثیرگذاری در معماری، لازم نیست طرحهای خارقالعاده و عجیبی را به شهر اضافه کنیم؛ بلکه باید در راستای ارتباط برقرار کردن با مردم حرکت کنیم که این موضوع میتواند به ارزشافزودهای برای یک بنا منجر شود.
علیرضا کریمی کلور، پژوهشگر دوره دکترای معماری با ارائه شاخصهای یک معماری ایده آل ادامه داد: در ابتدا باید یادآور شد که معماری خوب به معنای معماری گران نیست؛ به این معنا که وقتیکه بهعنوانمثال روتین ساخت در ایران وقتی ۱۰ میلیون است و یک معمار با اضافه کردن هزینههای جانبی مانند استفاده از متریال خارجی مثل سنگ ایتالیایی یا شیرآلات آلمانی که همگی امروز باکیفیت عالی در کشور تولید میشوند، باعث میشود که این هزینه به ۲۰ میلیون برسد. این موضوع در کنار هنریک معمار آرتیست که فضاها را میشناسد و باعث ایجاد یک زیبایی بصری در بنا میشود، در حقیقت هدف اصلی از معماری است که کارفرمایان نیز به دنبال تولید بناهایی با مبلغ مناسب و باکیفیت عالی هستند و این موضوع باعث میشود سرمایهگذاران به سراغ معماران حرفهای به معنای واقعی بروند که نیازسنجی را در کار خود مدنظر دارند و در حقیقت معماری را برای مردم انجام میدهند.
نوآوری در معماری واقعیت ندارد و دستاندازان صنعت ساختمان متصدیان دولتی هستند
کریمی با این موضوع که نوآوری در معماری حقیقت ندارد چراکه «به آوری» اصل اساسی در معماری است و در حقیقت معماران باید در مسیر به آوری معماری گذشته قرار گیرند، افزود: الزاماً فرم خاص دلیل بر «به آوری» نیست؛ در حقیقت، تکنیک استفاده از متریال عامل جذابیت میشود، مانند بنای پروژه خانه چهل گره حبیب مجد آبادی و مشهدی میرزا که برنده جایزه بزرگ آقاخان شد و دران بازی با آجر توانست هویت بنا را مفهوم بخشد، یا پروژه بام لند که بهعنوان پروژهای عمومی که در عین سادگی توانسته ارتباط فضاها را حفظ کند و هماهنگی بستر را داشته باشد و درنهایت مردم از این فضا به دلیل هماهنگیها و ارتباط برقرار کردن فضا با بستر لذت میبرند و دران حس آرامش دارند. در حقیقت، توجه به بستر یکی از الزامات امروز معماری است که مدتزمان طولانی است از طرحهای معماری با دلایل مختلف ازجمله نوآوری فراموششده است.
این معمار و پژوهشگر در آخر بزرگترین مانع در مسیر صنعت ساختمان را در ایران، سازمان نظاممهندسی و شهرداری دانست و اظهار داشت: امروز میتوان شهرداری و سازمان نظاممهندسی را بزرگترین دستاندازهای صنعت ساختمان دانست که در توسعه معماری کشور نیز موانع جدی را به وجود میآورند. این موضوع با تبیین و تدوین ضوابط و نظارت بر پروژهها، بزرگترین چالشها را برای معماران و سازندگان ایجاد میکنند. این چالش در حقیقت یکی از مهمترین دلایل رکود در اقتصاد این صنعت محسوب میشود که هم کارفرما را با خود درگیر میکند و هم اینکه دست هر سوءاستفاده کنندهای را به پروژههای عمرانی باز میکند که خود را در سود ساختوساز سهیم میکنند؛ از شهرداری تا مهندسان ناظر و درنهایت این روند نابسامان میان متصدیان دولتی و سرمایهگذاران عرصه ساختمان باعث میشود هزینه ساختوساز بالا رود و قیمت واحد مسکونی افزایشی صعودی به خود گیرد که ربطی به هزینههای ساخت ندارد و تا حدود زیادی ناشی از عدم برنامهریزی در برنامههای مرتبط با ساختوساز است.
گفتنی است نمایشگاه «سازندگان، سرمایه گذاران و توسعه گران کشور» باهدف بهرهگیری از تجربیات اجلاسها و رویدادهای برگزارشده طی دو دهه اخیر این صنعت و گرد همآوردن تمامی بازیگران کلیدی در صنعت ساختوساز، معماری و شهرسازی کشور، در تاریخ ۱۲ تا ۱۴ تیرماه ۱۴۰۳ در برج میلاد تهران برگزار خواهد شد . این نمایشگاه با برگزاری بیش از سی عنوان کارگاه تخصصی از مسائل روز صنعت ساختمان موضوع خلاقیت در معماری در راستای معماری پایدار و موضوع ارزشافزوده درصنعت ساختوساز را مورد برسی قرار خواهد داد.