شرکت‌های دانش‌بنیان، مؤسسه‌های خصوصی هستند که به‌منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع، نوآوری و در نهایت تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان تشکیل می‌شود.

طبق آئین‌نامه مصوب، شرکت‌های دانش‌بنیان، اهدافی نظیر، ترغیب هیئت علمی دانشگاه‌ها و واحدهای پژوهشی برای فعالیت بیشتر در رفع نیاز جامعه دارند و به فکر افزایش درآمد اعضای هیئت علمی، تجاری‌سازی یافته‌های پژوهشی، افزایش درآمدهای اختصاصی دانشگاه‌ها و واحدهای پژوهشی هستند.

شرکت‌های دانش‌بنیان، کالا تولید نمی‌کنند و زمین یا ماشین‌آلات خاصی ندارند، بلکه همیشه عده‌ای از افراد تحصیل‌کرده و باتجربه اطلاعاتی تولید می‌کنند که این اطلاعات، محصولات اصلی شرکت محسوب می‌شود و برایشان درآمدزایی دارد.

یکی از اساسی‌ترین زیرساخت‌های اقتصاد دانش‌بنیان سرمایه انسانی خلاق، نوآور و دانش متکی به ترکیب جوانان تحصیل‌کرده است و نیروی انسانی ویژه هر منطقه به عنوان بزرگ‌ترین و باارزش‌ترین سرمایه در کشور است که با توانمند کردن و تشویق و زمینه‌سازی فعالیت آنان در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان، توان رویارویی با تهدیدها و تحریم‌های اقتصادی را دارد.

موضوع طرح‌های صنعتی و مالکیت معنوی محصولات، بیشتر اوقات از دغدغه‌های اصلی شرکت محسوب می‌شود که حفظ حقوق معنوی این اطلاعات، یکی از مهم‌ترین مسائل حقوقی در شرکت‌های دانش‌بنیان است، زیرا این دارایی‌ها قابل لمس نیست.

واژه دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها حدود یک دهه است که وارد ادبیات مدیران شده است و رهبر معظم انقلاب نیز مدت‌ها است توسعه اقتصادی را در کنار توسعه دانش‌بنیان مورد تأکید قرار داده‌اند؛ موفقیت این شرکت‌ها در حوزه‌های مربوط به وظایف مدیریت شهری از جمله شهرداری‌ها در موضوعات حمل‌ونقل، خدمات و توزیع کالاها نشان داده می‌شود که بخشی از اقتصاد به‌ویژه اقتصاد شهری به این صورت تقویت و بخش عمده‌ای از نیازمندی‌های شهروندان مرتفع می‌شود.

برخی برنامه‌ریزان شهری معتقدند که شهرداری‌ها باید با برون‌سپاری وظایف خود از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در مدیریت شهری استفاده و زیرساخت‌های لازم در جامعه را برای فعالیت پررنگ آن‌ها فراهم کنند.

بهترین حمایت برای دانش‌بنیان‌ها، خرید محصولات آن‌ها است

سعید ابراهیمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: شهرداری یک سازمان بزرگ با نیازهای متفاوت است که در حوزه‌های مختلف عمران شهری، خدمات، ترافیک، معماری و فرهنگ شهری خدمات مختلفی ارائه می‌دهد.

وی با تاکید بر لزوم توجه به نقش و رویکردهای نوآورانه و اقتصادی شرکت‌های دانش‌بنیان می‌افراید: این شرکت‌ها می‌توانند عامل مفیدی برای ارائه خدمات ارزان و بهتر به شهروندان باشند، همچون انعقاد قرارداد در حوزه تصفیه آب که سال گذشته با یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان نهایی و طی آن مقرر شد از فناوری نانو ازن برای تصفیه آب استفاده شود؛ این فناوری موجب کاهش هزینه‌های احداث شهرداری تا ۵۰ درصد و هزینه‌های نگهداری تا ۸۰ درصد شد.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان تصریح می‌کند: شهرداری در حوزه‌های مختلفی همچون ترافیک شهری، محیط‌زیست و فرهنگی از خدمات شرکت‌های دانش‌بنیان استفاده می‌کند، برای نمونه استفاده از تارتان در مسیرهای شهری یکی از این موارد است که این محصول وارداتی است، اما یکی از این شرکت‌های دانش‌بنیان، تارتان را به‌صورت داخلی تولید می‌کند و شهرداری نیز با آن قرارداد بسته است تا بتواند در حوزه شهروندی و ورزشی از آن استفاده کند.

ابراهیمی با اشاره به اینکه از سال گذشته طرح الزام شهرداری به خرید محصولات از شرکت‌های دانش‌بنیان توسط شورای اسلامی شهر امضا شد، بیان می‌کند: پس از تصویب این طرح، با تشکیل کارگروه مشترک بین شهرداری اصفهان، شورای اسلامی شهر و شهرک علمی تحقیقاتی، شهرداری به عنوان یکی از کلونی‌های بزرگ ارتباط با شرکت دانش‌بنیان شهر اصفهان مشغول فعالیت است که در قالب جلسه‌، نیازهای حوزه‌های مختلف را اعلام می‌کند، همچنین نگاه تقاضامحور به‌منظور نیازمندی‌های فناورانه حوزه‌ها را پوشش می‌دهد و نگاه عرضه‌محور از سمت شهرک و شرکت‌های دانش‌بنیان را در بر می‌گیرد.

شهرداری برای دانش‌بنیان‌ها تسهیلاتی همچون، معافیت‌های مالیاتی، بیمه‌ای و ممنوع کردن کالاهای وارداتی که توسط این شرکت‌های داخلی در حال تولید است را در نظر می‌گیرد

وی با تشریح موارد مطرح شده در جلسات کارگروه مشترک بین شهرداری اصفهان، شورای اسلامی شهر و شهرک علمی تحقیقاتی توضیح می‌دهد: شرکت‌ها با ارائه محصولات و تبادل اطلاعات موجب انعقاد قراردادهایی همچون قرارداد باز ۱۰ میلیارد تومانی با شهرک علمی تحقیقاتی به‌منظور تسهیل خرید خدمات از این شرکت‌ها شدند.

ابراهیمی ادامه می‌دهد: تاکنون سه قرارداد ۱۰ و ۱۲ میلیارد تومانی در حوزه پساب و موضوع‌های نانو ازن امضا شده است، همچنین در حوزه‌های فرهنگی، خدمات شهری و آتش‌نشانی اقدامات مفیدی صورت گرفته است.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان با توجه به حمایت دولت از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌گوید: شهرداری اگر به عنوان دولت در نظر گرفته شود، برای این شرکت‌ها تسهیلاتی همچون، معافیت‌های مالیاتی، بیمه‌ای و ممنوعیت کالاهای وارداتی که توسط این شرکت‌های داخلی در حال تولید است را در نظر می‌گیرد.

ابراهیمی با اشاره به قانون جهش دانش‌بنیان و مجموعه قانون و مقرراتی که به این شرکت‌ها کمک می‌کند، ادامه می‌دهد: بهترین کمک به دانش‌بنیان‌ها خرید محصولات آن‌ها است تا چرخه فعالیت اقتصادی شرکت گردش داشته باشد و ادامه پیدا کند.

وی توضیح می‌دهد: شهرداری در تلاش است با خرید از شرکت‌های دانش‌بنیان نیز از آن‌ها حمایت کند، همچنین به وسیله این شرکت‌ها نیاز خود را را نیز برطرف کند، همچنین با باور داشتن به آن‌ها مسیر رشد شرکت و جامعه را فراهم کند.

اصفهان می‌تواند به‌عنوان قطب شرکت‌ها و محصولات دانش‌بنیان‌ها در کشور مطرح باشد

محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به حمایت‌های صورت گرفته از شرکت دانش‌بنیان اظهار می‌کند: حمایت از دانش‌بنیان‌ها و فناوری‌های جدید، استفاده از محصولات آن‌ها و توسعه این شرکت‌ها یکی از سیاست‌های اصلی در نظام جمهوری بوده است و پیرو آن مدیریت شهری اصفهان نیز همین سیاست را در پیش گرفته است.

وی می‌افزاید: برای تأمین محصولات و خدمات مورد نیاز شهرداری اصفهان چندین مصوبه داشتیم تا در صورتی که شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند محصولات مورد نظر را ارائه کنند، تسهیلاتی برای خرید خدمات و محصولات آن‌ها ایجاد شود.

رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به برقراری نمایشگاه‌ها برای ارائه خدمات دانش‌بنیان‌ها تصریح می‌کند: در نمایشگاه فن‌نما که مهر سال جاری در نمایشگاه بین‌المللی اصفهان برگزار شد، فضای خوبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد شد و از این طریق محصولات مورد نیاز مدیریت شهری را ارائه کردند.

نورصالحی با اشاره به تسهیلات مدیریت شهری برای شرکت دانش‌بنیان ادامه می‌دهد: شهرداری مکان‌های مؤثری را در ساختمان جهان نما در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری‌های نوین گذاشته است تا بتوانند با استقرار در آن‌جا به ارائه خدمات بپردازند؛ یکی از این فضاهای مؤثر ساختمان جهان‌نما است.

وی با اشاره به اینکه اصفهان می‌تواند به‌عنوان قطب شرکت‌ها و محصولات دانش‌بنیان‌ها در کشور مطرح باشد، توضیح می‌دهد: اولین شرکت علمی تحقیقاتی کشور در حوزه فناوری جدید در اصفهان تأسیس شد و در حال حاضر طبق اطلاعاتی به دست آمده از آن شهرک، حدود ۷۰۰ شرکت در آن مکان مستقر شده‌اند، همچنین خارج از این شهرک، شرکت‌های متعدد دانش‌بنیان وجود دارد.

شهرداری اصفهان برای شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات و امکاناتی فراهم کرده است تا بتوانند به مدیریت شهری، خدمات و محصولات مورد نیاز را ارائه دهند

رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: معتقدم محدوده خیابان امام خمینی (ره) و شهرک امیرکبیر می‌تواند به عنوان قطب استقرار و پایگاه استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان باشد.

وی با اشاره به جابه‌جایی صنایع آلاینده در غرب اصفهان (بین اصفهان و شاهین‌شهر) بیان می‌کند: اگر این صنایع بپذیرند برای مدت زمان کوتاه یا بلند مدت جابه‌جا شوند، زمین آن‌ها به عرصه استقرار پردیس شرکت‌های فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان تبدیل شود، اشتغال‌های مناسبی در این مکان به‌وجود می‌آید که علاوه‌بر ایجاد ارزش افزوده‌، آلایندگی هم ندارند.

نورصالحی با اشاره به استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان ادامه می‌دهد: در این شرکت‌ها افراد زیادی از دانشگاه‌های مطرح اصفهان می‌توانند مشغول به کار شوند و ارزش افزوده بالایی برای کشور ایجاد کنند، زیرا وجود دانشگاه‌های خوب و صنایع برتر همچون هایتک، ظرفیت‌های مناسبی در اصفهان به وجود آورده است.

وی با بیان اینکه شهرداری اصفهان برای شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات و امکاناتی فراهم کرده است تا بتوانند به مدیریت شهری، خدمات و محصولات مورد نیاز را ارائه دهند، خاطرنشان می‌کند: پیشنهادهای ویژه‌ای برای استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان مطرح شده است، همچنین شهرداری با تمام قوا آمادگی خود را برای همکاری با این شرکت‌ها اعلام کرد.

رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان ادامه داد: در مکاتبات ویژه با رئیس‌جمهور نیز اعلام کردیم با وجود ظرفیت‌هایی که در اصفهان وجود دارد، این شرکت‌ها باید مورد حمایت دولت و وزراتخانه‌های مورد نظر قرار گیرند تا بستر توسعه آن‌ها در نصف‌جهان فراهم شود.

فناوری دانش‌بنیان، عناصر پیشران و شتاب‌دهنده کشور

مصطفی نباتی‌نژاد، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در مدیریت شهری همچون تکنولوژی در توسعه است، اظهار می‌کند: فناوری دانش‌بنیان به‌عنوان عناصر پیشران و شتاب‌دهنده کشور نام برده شده است و هرگونه سرمایه‌گذاری روی این شرکت‌ها، بازگشت سرمایه را بیشتر می‌کند.

وی با اشاره به خصوصیات شرکت‌های دانش‌بنیان می‌افزاید: فعالیت این شرکت‌ها مبتنی بر فناوری است و در هر مسئله، محور کار خود را پیش می‌برند و در عین حال با توجه به اینکه «شرکت» هستند، باید قابلیت رقابت در بازار را داشته باشند و نمی‌توان انتظار داشت که برای آن‌ها انحصاری ویژه به وجود بیاید.

شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند توجه از جانب دولت یا مجموعه‌های عمومی هستند

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به زیرساخت‌های مورد نیاز دانش‌بنیان‌ها خاطرنشان می‌کند: این شرکت‌ها نیازمند توجه از جانب دولت یا مجموعه‌های عمومی هستند و باید با تبلیغ و ترویج کار آن‌ها بهای تمام شده خدمات آن‌ها افزایش پیدا کند.

نباتی‌نژاد با اشاره به نام‌گذاری شعار هر سال رهبر معظم انقلاب ادامه می‌دهد: با توجه به ساختاری که در این باره در دولت وجود داشته است، معاونت علم و فناوری، وزارت علوم، مراکز رشد و امثال آن‌ها می‌توانند تأثیر بسزایی در رشد این شرکت‌ها و در نهایت رشد تولیدات داخلی داشته باشند.

اقتصاد یک کشور وقتی شکوفا می‌شود که بستر الزام برای نوآوری و حضور در بازارهای رقابتی جهانی فراهم شود و حرکت به سوی نوآوری و ایجاد تغییر در ترکیب محصولات و خدمات در قلمروی فعالیت‌های یک کسب‌وکار دانش‌بنیان قرار دارد.