احیای شهری و تقویت نشاط شهروندی با دعوت مردم به تاببازی
طراحی شهری بر پایه بازی، راهکاری است که روشهای جدید و کاربردی برای ایجاد و گسترش تعامل بین ساکنان شهرها را به کار میگیرد تا یکنواختی را از زندگی روزمره کنار بگذارد و فضاهای تعاملی پویا و پر جنبوجوش در شهرها ایجاد کند.

در پویایی شهرهای معاصر که بر پایه بهرهوری استوار است، مداخلات بازیگوشانه در فضاهای عمومی راهی نوآورانه برای احیای محیطهای شهری ارائه میدهد. این مداخلات، روشهای جدید تفکر و عمل را تشویق میکنند که یکنواختی زندگی روزمره را میشکنند و مفهوم بازی را از نو تعریف میکنند. بازی که زمانی محدود به دوران کودکی و جدا از فعالیتهای روزانه بود، شروع به درهمتنیدن با مسیرهای معمول زندگی شهری کرده است و در حال تبدیل شدن به بخشی جداییناپذیر از زندگی شهری است.
در این رویکرد، معرفی مجدد تاب بهعنوان نمادینترین اسباببازی کودکان، اهمیت ویژهای پیدا میکند. تاب بهعنوان نمادی از کودکی، لذت و شادی، به شدت با تخصیصهای سفت و سخت اکثر فضاهای عمومی در تضاد است و تعامل آرامتر و بازیگوشانهتری را با محیط شهری دعوت میکند.
گنجاندن بازی در محیطهای شهری مفهوم جدیدی نیست. مداخلاتی همچون سرسره در ایستگاه قطار اوترخت، مدتهاست که با هدف تبدیل شهرهای یکنواخت به فضاهایی جذابتر و پر از موقعیتها و تعاملات منحصربهفرد انجام میشوند. در میان این مداخلات، تابها اهمیت پیدا کردهاند و نهتنها بهعنوان عناصری از آزمایشهای هنری که ساختار را به چالش میکشند، بلکه بهعنوان کاتالیزورهایی برای تعامل اجتماعی نیز عمل میکنند. این سازههای جذاب نقش مهمی در براندازی هنجارهای سنتی و تقویت تعامل جمعی ایفا میکنند و در نهایت ارتباطات بین مردم در فضاهای عمومی را افزایش میدهند.
مداخلات تاب که توسط معماران، هنرمندان، طراحان و حتی آژانسهای تبلیغاتی پیشنهاد میشود، صرف نظر از منشأ، تأثیر قابلتوجهی دارند؛ تابها با به چالش کشیدن روالهایی که زندگی روزمره را تعریف میکنند، لحظاتی از مکث، ارتباط و تأمل ایجاد میکنند. این امر نهتنها چشمانداز شهری را غنی میکند، بلکه نحوه تعامل ساکنان با محیط و ارتباط با یکدیگر را از نو تعریف میکند. در ادامه بعضی از معروفترین تابهای شهری معرفی میشود که به شکل موفقیتآمیزی به زندگی جوامعشان شادی بخشیدهاند.
تابهای سالویج، نیویورک | ایالات متحده آمریکا
تابهای سالویج یک پاویون چوبی چندلایه در جزیره روزولت نیویورک است که از تختههای باربری یک پروژه ساختمانی ساخته شدهاند. این پاویون از ۱۲ ماژول مشابه تشکیل شده است که در هر یک تابهای فردی وجود دارد و بهصورت یک مثلث به هم متصل شدهاند تا یک فضای اجتماعی جدید در پارک ایجاد کنند. ساختار باز این پاویون میزبان انواع فعالیتها از جمله تابخوردن گروهی، پیکنیک، کنسرتهای فضای باز و بازیهای قایمباشک است و نورپردازی یکپارچه ماژولها در شب، پاویون را به یک فانوس در سواحل رودخانه تبدیل میکند.
تاب، گویمارائس | پرتغال
پروژه «تاب» در شهر گویمارائس پرتغال، محصولی از یک تفکر نوآورانه است که مرز بین معماری، طراحی صنعتی و هنر را در نوردیده است. این پروژه با تأکید بر اصول سبز و پایدار، از حرکت تابها برای تولید برق استفاده میکند. طراحی پروژه تاب شامل یک سکوی پایه از جنس چوب است و سیستم الکتریکی بهصورت مخفی داخل سکوی چوبی قرار گرفته است. تاب از مواد مختلفی همچون طناب کنفی سنتی، زنجیر، چرخ، دینام، چراغ دوچرخه، وزنههای بتنی و لوازم و پیچهای فلزی تشکیل شده است.
هدف از طراحی این تاب علاوهبر ایجاد یک فضای بازی و آموزشی، توسعه و آزمایش یک سیستم ساختوساز ماژولار است که به آسانی نصب و جدا میشود. صدایی که این تابها ایجاد میکند، یادآور دستگاههای مکانیکی است که زمانی در این شهر باستانی تولید میشد.
حلقه تاب، روتردام | هلند
ساخت حلقه تاب در یک زمین بازی در روتردام که فقط برای کودکان نیست، فرصتی ایجاد کرده است که نسلهای مختلف را دور هم جمع میکند تا با هم بازی کنند و لحظات خوشی را سپری کنند. هدف از طراحی این زمین بازی ایجاد ارتباط بین نسلهای مختلف است و صندلیهای گهوارهای بزرگ برای استراحت، انواع مختلفی از تاب و یک فضای مرکزی برای دیدارهای اجتماعی را در خود جای داده است تا به این ترتیب، نسلهای مختلف را کنار هم بیاورد.
طراحی کاربردی این فضا دارای گواهینامه ایمنی است و با هدف آزمایش قالبهای جدید روابط اجتماعی در فضای عمومی طراحی شده است. حلقه تاب یک ساختار چندعملکردی جدید در فضاهای عمومی ایجاد کرده است که افراد میتوانند بدون توجه به سن در این مکان استراحت کنند و آزادانه تاب بخورند. طرح دایرهای این مکان بازی شبیه یک فضای باز در جنگل است و ستونهای چوبی باریک آن یادآور درختان بلند هستند. تابها روبهروی یکدیگر طراحی شدهاند تا امکان گفتوگو با یکدیگر هنگام تفریح و استراحت فراهم شود.
بازی با طبیعت، شانگهای | چین
سازه بازی با طبیعت در شانگهای بهصورت یک ورق فولادی است که به دو قسمت گوشهدار و گرد تقسیم شده است. این دو قسمت با پشتیبانی از یکدیگر پشتیبانی نمای جذابی از تاب خوردن را در فضای پارک کنار رودخانه به نمایش میگذارند. برخلاف تابهای سنتی که یک نفر روی تاب مینشیند و دیگری او را هل میدهد، در این تاب نوآورانه دو نفر روی دو تاب مینشینند و بهصورت مشترک تاب خوردن را تجربه میکنند. هنگامی که تاب شروع به حرکت میکند، ادامه بازی بهصورت تصادفی شکل میگیرد.
حلقههای درخشان، بوستون | ایالات متحده آمریکا
بیست تاب دایرهای که با چراغهای الایدی نورپردازی شدهاند، بهعنوان بخشی از نخستین نصب مجسمهسازی تعاملی بوستون شناخته میشوند. این کرههای درخشان آویزان از یک ساختار فولادی مینیمالیستی آویزان شدهاند و رنگ چراغهای الایدی تعبیهشده در تابها هنگام حرکت تغییر میکند و زمانی که ساکن هستند به نور سفید کمرنگ بازمیگردد. طراحی این سازه تعاملی بهگونهای است که هنر را با فناوری در حال رشد بوستون ترکیب میکند و علاوهبر زیباسازی، ساکنان شهر را برای حضور در این محل دعوت میکند.
سازه گنبد، ریگا | لتونی
سازه گنبد یک اثر هنری است که در بزرگترین میدان شهر قدیمی ریگا نصب شده است و از میراث معماری ریگا الهام میگیرد. این سازه طاقهای قرون وسطایی، صومعه کلیسای دوم و هندسه برجسته پنجرههای قوسی و نماهای تاریخی را به تصویر میکشد و افراد میتوانند هنگام تاببازی روی صندلیهایی با طراحیهای متفاوت، با یکدیگر تعامل داشته باشند و از منظره برج کلیسا لذت ببرند. سازه گنبد میدان شهر را به یک مرکز اجتماعی سرزنده و پرجنبوجوش تبدیل کرده است که مردم از فرهنگهای مختلف با هم ارتباط برقرار میکنند و به تبادل ایدههایشان میپردازند.