پروژه حاضر ماشینی است در پاسخ به عملکردهای مورد نیاز درونی خود (یک آزمایشگاه کامل) و همزمان دوگانه ایست که از یک سو (نمای جنوبی) در تلاش برای گفت و گو با شهر و مردمانش یک هویت برونگراست که می کوشد تا از این طریق خود را به شهر بشناساند و برای مردمانش دست یافتنی باشد و از سوی دیگر (خیابان ۶ متری اول) یک ساختمان درونگراست که در تلاش جهت حفظ آرامش کوچه مسکونی و احترام به همسایگان خود می باشد.

این دوگانه از اینجا به وجود آمد که بخش های خصوصی تر نیازمند یک خلوت و درونگرایی در کنار خلوص کلی حجم بی آلایش خود می باشند و فضاهای جمعی و شهری همانند محله ها و میادین گذشته پرکارتر و در تلاش برای تعامل برقرار کردن با مردم شهر می باشد، همانند تمرینی که در این بنا رخ داده است.

بستر این پروژه در بلوار ابن سینا بافتی نه چندان قدیمی و مدولار در منطقه صفائیه شهریزد قرار دارد. این پروژه برای گفتگو با شهر و دعوت کننده بودن، یک جدال فعال و زنده شهری برای ارتباط با مردم شهر دارد. این جداره برخلاف سایر ساختمان های بستر موجود پروژه که دیوارهای بلند منقطع با شهر دارند، برای حضور و تاثیرگذاری بر شهر همچون ابژه ای سبک شده، قدش را کوتاه تر می کند و از پس روزن های خود برای مردمان شهر جلوه گری می کند.

در این پروژه بازتعریفی از معماری یزد با توجه به کارکرد ارائه شده است. این عمل با ریشه یابی معماری سنتی بافت تاریخی یزد انجام می شود. پروژه فعلی ماشینی است که به عملکردهای داخلی خود پاسخ می دهد (یک آزمایشگاه کامل)؛ در عین حال دوگانه است که از یک سو (جنوب) موجودی برونگرا است که سعی می کند با شهر و مردم آن ارتباط برقرار کند تا برای شهر شناخته شده و برای مردم آن قابل دسترس باشد و از طرف دیگر (شمال) بنایی داخلی است که سعی در حفظ آرامش کوچه مسکونی و احترام به همسایگان دارد.

این پروژه در ابتدا تعریفی از نما نداشت. اما در طول مراحل طراحی به جایی رسیدیم که به جای استفاده از نشانه ای برای شناسایی عملکرد این ساختمان، نمای آن می تواند جایگزین مناسبی برای بیان عملکرد آن و در دسترس برای مردم شهر باشد. حفاری زمین و دستیابی به حیاطی با فضایی دو برابر (به جای حیاط کوچک روبروی ساختمان موجود) طراحی را به سمت یک میدان شهری در مقیاس کوچک و دادن فضا به مردم شهر منجر سوق داد. این میدان به یک دیوار دعوت کننده نیاز داشت که برای مردم در پشت روزنه هایش قابل لمس باشد. ساختار کلی ساختمان در ضلع جنوبی پویا، دعوت کننده و به یاد ماندنی است. در نمای این بنا که تمام نقوش استخراج شده و معانی برگرفته از دل معماری تاریخی یزد را در خود جای داده است، هویت خاصی متجلی شده است.

نمای جبهه جنوبی از تراز گودال باغچه که در آن هسته زیر پروژه نمایان است و زندگی زیر این حیاط مشخص می شود. گودال باغچه حیاطی عمیق در میان توده ساختمان است که علاوه بر تامین نور و تهویه، امکان تماس جداره های فضاهای اطراف را با توده زمین میسر می نماید. تمام این محوطه برای مردمان شهر است. در این پروژه بخشندگی بنا به شهر و مردمانش تلاشی فضامند است. عابران می توانند در اینجا در جستجوی فضایی برای فراغ خود از هیاهوی شهر باشند.

اصل تمرین معنایی ما در پروژه جستار است؛ گشت و گذار کاربران در توده فضا. این پروژه برای کاربران خود سطح های گوناگونی را در فضا های باز، نیمه باز و بسته فراهم می کند. این اتفاق با تجربه قدم زدن بر روی جداره بنا اصلی تکمیل می شود. جاییکه انگار می توان شهر را جور دیگر دید و بخشی از معماری شد.

راه حل های کاربردی در میانه توسعه پروژه، ساختار متفاوتی را برای ساختمان تعریف کرد. قبل از بازسازی، ساختمان موجود دارای ساختار سیستم دیوار باربر بود. در داخل پلکانی دو طرفه قرار داشت که ساختمان را به دو قسمت کلی (شرق و غربی) تبدیل می کرد. این ما را از امکان گسترش و یکپارچگی فضا محروم کرد، که این ویژگی فضایی برای یک ایستگاه کاری آزمایشگاهی بسیار حیاتی بود. به همین دلیل راه پله را از داخل برداشتیم و آن را به بیرون منتقل کردیم.

دسترسی غیر مستقیم به حریم عملکردی اختصاصی استفاده کنندگان بنا بواسطه سلسه مراتب ورودی که علاوه بر حفظ فضای درونی با ایجاد جداره ایوان گونه شهری، حیاطی دو طبقه با رفتار گودال باغچه و مجال هایی برای حضور و بودن افراد در فضاهای باز و نیمه بازی که صرفاً متعلق به استفاده کنندگان فضا نیست، در تلاش است تمرینی حقیقی برای گزاره معماری برای مردم باشد.

در این پروژه تلاش شد با استفاده از عمق نمایی در محوطه پیش ورودی پروژه یا تلاشی برای ایجاد یک گودال باغچه همزمان که پاسخی برای شرایط اقلیم در حالت پسیو بدهیم، امکان سازی گفتگو این پروژه عملکردی با شهر را بررسی کنیم. این پروژه دعوت کنندگی فضایی برای عابرین پیاده دارد.

در پایان می توان گفت که در طول کل مراحل بازسازی، تلاش کردیم تا کیفیت خوب معماری تاریخی یزد را به بنای خود بازگردانیم و با استفاده از همان ویژگی هایی که زمانی در این شهر به کار می رفت، گونه شناسی جدیدی برای معماری مدرن این شهر طراحی کنیم و ویژگی های مدنی شگفت انگیزی داشته باشیم.

مشخصات پروژه:

• طراح: استودیو معماری و طراحی درک فضا

• معمار اصلی: مهیار جمشیدی

• تیم طراحی: بهاره پزشکی، فاطمه حسنلو، هانی دانشور

• مدیر پروژه: مهیار جمشیدی

• سرپرست: سعید بخشی

• مهندسان سازه: عمادی، اکبرپوریان، مردانی

• گرافیک: بیتا رضایی، امیرحسین محمد، رومینا قورچیان، ملیکا علیقلی زاده

• رده: آزمایشگاه

• مساحت: ۴۵۰ مترمربع

• محل پروژه: یزد

• سال: ۱۴۰۲

• جایزه:

فینالیست جایزه معمار | ۱۴۰۲ | بازسازی

• تصاویر: محمدحسین حمزه لویی