اگر مجلس رای به تمدید ۱۰ ماهه شوراهای شهر ششم نمی‌داد این روزها،روزهای پایانی فعالیت این دوره از شوراها بود. کارنامه ۴ ساله شورای ششم تهران در حوزه نظارت چقدر راضی کننده است؟ سه عضو شورا، علی‌اصغر قائمی، جعفر تشکری‌هاشمی و ناصر امانی، با انتقاد از وضعیت موجود، به بی‌اعتنایی شهرداری نسبت به مصوبات شورا، انحرافات مالی در بودجه حمل‌ونقل و ضعف در شفافیت مدیریتی اشاره کرده‌اند. آنها معتقدند برخی مدیران شهری خود را فراتر از قانون می‌بینند و نظارت شورا را صرفاً شکلی و نه محتوایی رعایت می‌کنند. مهدی عباسی هم معتقد است با وجود پیچیدگی هایی که در این دوره مدیریت شهری در حوزه شهرسازی وجود داشت اما شورا نتوانست مقابل اتفاقات ناگواری را بگیرد.

در این میان، وعده ارائه گزارش‌های رسمی از میزان تحقق برنامه‌های چهار ساله شورا می‌تواند فرصتی برای قضاوت شفاف‌تر در خصوص میزان موفقیت یا ناکامی شورا در ایفای نقش نظارتی‌اش فراهم کند. اما آنچه مسلم است، این است که در ماه‌های پایانی این دوره، دیگر زمانی برای آزمون و خطا باقی نمانده و کارنامه نهایی شورای ششم باید روشن و مستند باشد.

شهردار نظارت پذیر نیست

علی اصغر قائمی یکی از اعضا منتقد شورای شهر تهران است.شاید او جزو لیست کم تذکرترین اعضا به شهردار باشد،اما همیشه انتقادهای تندی به عملکرد شهرداری در حوزه هوشمند سازی و فن آوری اطلاعات و نقش افراد خارج از شهرداری در تصمیم گیری های این حوزه را مطرح کرده او در مصاحبه با رسانه ها به طور شفاف از داماد زاکانی به عنوان فردی که سمتی در شهرداری ندارد اما نقش پررنگی در برخی از تصمیم گیری های مدیریت شهری دارد نام برده ،اما تذکر های او دراین ۴ سال چقدر توانست شهرداری را به ریل اصلی بازگرداند.قائمی در پاسخ به این پرسش که شورای شهر تهران چقدر دراین دوره توانسته شهرداری را نظارت پذیر کند به خبرآنلاین می گوید:‌ما در شهرداری، متأسفانه شاهدیم که هر از چندگاهی مدیرانی پیدا می‌شوند که خود را فراتر از قانون و حتی فراتر از شورای شهر می‌بینند. تصمیمات شورا را صرفاً به صورت شکلی می‌پذیرند، اما در عمل، در پشت صحنه، هر کاری که خودشان صلاح بدانند انجام می‌دهند. این روحیه، متأسفانه به مدیران لایه‌های پایین‌تر هم سرایت کرده است.

او ادامه داد :‌نمونه‌های مشخصی هم داریم؛ مدیری میانی که صراحتاً به عضو شورای شهر توهین کرده، نه تنها مؤاخذه نشده، بلکه از شهردار تهران پاداش گرفته و به پست بالاتری منصوب شده. این‌ها همه نشانه‌های روشنی است از اینکه شهردار تهران نظارت‌پذیر نیست و اساساً نظارت را قبول ندارد، هرچند در شعار، چیز دیگری می‌گوید.

قائمی معتقد است:‌ابزار مؤثری هم در اختیار شورا نیست که بتواند بر چنین شهرداری با این روحیه نظارت مؤثر اعمال کند. نهایت ابزارهای شورا سؤال، تذکر و در صورت لزوم استیضاح است که همه این‌ها هم مشروط به داشتن حد نصاب رأی کافی است؛ چیزی که متأسفانه تا امروز در شورای ششم تهران محقق نشده. البته قضاوت نهایی را باید به انتهای کار موکول کرد. شاید به لطف خداوند، تا پایان این دوره اتفاقات خوبی رقم بخورد. اما در حال حاضر، برای اظهار نظر قطعی در خصوص عملکرد نظارتی این شورا، کمی زود است.

او در پاسخ به این پرسش که چهار سال از عمر شورای شهر ششم گذشته وهنوز اظهار نظر درخصوص عملکرد نظارتی را زود می دانید هم توضیح داد:‌به شرایط موجود و وقت اضافه‌ای که به تعبیر روزگار به این شورا داده شده، باید دید در ماه‌های پایانی چه خواهد شد.

ارزیابی برنامه چهار ساله؛به زودی

حوزه حمل و نقل عمومی هم یکی از حوزه های پرچالش شهر در این ۴ ساله بوده، اگرشورای شهردرخواست مطالعات تراموا را مطرح کرده یا خواسته شهرداری تمام تخم مرغ های خود را درحوزه حمل و نقل در ناوگان برقی نگذارد ، شهرداری همان راهی را رفته که خود می خواست،‌تراموا را یک ماهی به تهران آورد و به تهرانی ها هم قول داد که به زودی خطوط تراموا راه اندازی می شود.

جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل،نه در لیست ۵ عضو پرتذکر شورا قرار دارد و نه در لیست کم تذکرها . او دراین خصوص که دراین ۴ سال چقدر در حوزه حمل و نقل شهرداری را نظارت پذیر کرده به خبرآنلاین می گوید: یکی از انتقادات اصلی ما در طول این چهار سال این بود که نقش نظارتی شورا در بسیاری از موضوعات یا کمرنگ بوده یا تمکین به آن وجود نداشته ،شاید تذکرات مکرر در این شورا، شاهدی بر این ادعا باشد؛ همچنین سؤال از شهردار که تقریباً در شوراهای قبلی بی‌سابقه بود و چالش‌هایی که در این مدت توسط اعضای منتقد شهردار ـ که متأسفانه همیشه در اقلیت بودند و نمی‌توانستند اکثریتی برای تصمیمات جدی ایجاد کنند ـ به وجود آمد، نشان می‌دهد که اجرای مصوبات شورا به شکلی که در برنامه‌ها دیده شده، محقق نشده است.

بیشتر بخوانید:

مقاومت تاریخی مقابل اختیار شوراها؛ مسئولیت پلیس راهنمایی رانندگی باید به شورای شهر واگذار می‌شد/ کلان‌شهرهای ایران سیاسی اداره می‌شوند

او ادامه می دهد:‌برای اینکه این موضوع را از حالت کیفی و کلی‌گویی خارج کرده و به وضعیت کمی و شفاف تبدیل کنیم، به‌زودی یک ارزیابی از برنامه چهار ساله چهارم ارائه خواهیم داد. هر کمیسیونی می‌تواند در بخش خودش این کار را انجام دهد. ما نیز در کمیسیون عمران و حمل‌ونقل، به زودی ارزیابی از اجرای مصوبات را اعلام خواهیم کرد و آن زمان مشخص خواهد شد که چقدر تصمیمات شورا نافذ بوده و شهرداری تا چه حد در چهارچوب مصوبات عمل کرده است.

ناصر امانی: بخشی از مشکلات نظارتی در شهرداری تهران همچنان پابرجاست

یکی از حوزه های پرچالش این دوره انتصابات در شهرداری بوده ، جابه جایی های پیوسته مدیران که برخی از آن به عنوان روزمه سازی برای سیاسیون نزدیک به جریان سیاسی شهردار تهران نام می برندو بی توجهی به نیروی انسانی درون شهرداری یکی از پرت

ناصر امانی،پرتذکرترین عضو شورای شهر تهران است.این عضو شورای شهر تهران، هم درخصوص نظارت شورای شهر براصلاح رفتار شهرداری به خبرآنلاین می گوید: در حوزه‌هایی مانند نگهداشت و نظافت که در اختیار مناطق و نواحی بوده، اقدامات نسبتاً خوبی انجام شده است، اما در حوزه املاک معارض، تقریباً هیچ پیشرفتی حاصل نشده و موارد بسیار معدودی پیگیری شده است.

او ادامه می دهد: در جریان بازدیدهای میدانی از محلات تهران، بارها نسبت به وضعیت املاک معارض تذکر دادیم و حتی در لوایح بودجه سالانه، ردیف‌های اعتباری مشخصی برای رفع این معارضات اختصاص یافت. با این حال، همچنان سوال ما این است که این اعتبارات صرف چه اموری شده، زیرا در بازدیدهای جدید همچنان با همان مشکلات مواجه هستیم.

امانی اضافه می کند: در مسائل نگهداشت و نظافت شهری، گاهی به صورت مقطعی وضعیت بهبود یافته اما به دلیل اشکالات ساختاری، مشکلات مجدداً بازگشته‌اند؛ به‌طوری که اگر امروز به مناطقی مانند هرندی یا رضویه برویم، همان معضلات گذشته تکرار شده‌اند.برخی اقدامات نیازمند اعتبار نبودند و صرفاً با مدیریت صحیح قابل حل بودند، اما متأسفانه در سال ۱۴۰۱ به بسیاری از این مسائل توجه نشد. با این حال، پس از تذکرات شورا و تصویب بودجه در سال ۱۴۰۲، اقداماتی مانند خرید اتوبوس‌های جدید آغاز شد.یا درحوزه عملکرد قرارگاه مسکن در ابتدا آماری مبنی بر تولید ۲۵۰ هزار، ۳۰۰ هزار و حتی یک میلیون واحد مسکونی اعلام شد، اما در نهایت مشخص شد این قرارگاه مسئولیتی در این حوزه ندارد و صرفاً نقش تسهیلگری ایفا می‌کند.

امانی به ضعف‌های نظارتی شورا در برخی حوزه‌ها اشاره می کند و می گوید: در بخش‌هایی مانند انتصابات و ساختار اداری شهرداری که از تخصص‌های بنده است، تغییری محسوس مشاهده نمی‌شود. اگرچه شورای شهر در دوره فعلی تلاش زیادی برای نظارت‌پذیر کردن مدیریت شهری داشته، اما در حوزه‌هایی مانند مالی، مزایده‌ها، مناقصه‌ها، سفرهای خارجی و استخدام‌ها، نظارت کامل و اثربخش حاصل نشده و کمیته شفافیت شورا نیز بارها نسبت به این وضعیت ابراز نارضایتی کرده است.

  حل مسائل شهری، مؤثرتر از هر مراسم فرهنگی است

جز زهرا شمس احسان که جایگاه دوم پرتذکرترین عضو به شهردار تهران را دارد، سایر اعضای کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران درلیست کم تذکرترین اعضا به شهردار تهران هستند . علیرضا نادعلی، عضو شورای اسلامی شهر تهران و عضو این کمیسیون درخصوص عملکرد نظارتی شورای شهر در حوزه فرهنگی و اجتماعی به خبرآنلاین می گوید:‌ در حوزه فرهنگی و اجتماعی، ما موضوعات را در دو دسته بررسی می‌کنیم،نخست  موضوعاتی هستند که ذاتاً فرهنگی اجتماعی‌اند؛ و دسته دیگر، مسائلی‌اند که اگرچه در ظاهر فرهنگی یا اجتماعی به نظر نمی‌رسند، اما آثار مستقیم فرهنگی و اجتماعی دارند.

او توضیح می دهد:در سال‌های گذشته، مباحثی همچون نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، توسعه اتوبوسرانی و الکتریکی‌سازی بخشی از حمل و نقل شهری مطرح بود. ما در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی تلاش کردیم که موضوعات حوزه خود را به اولویت‌های اصلی شهر تبدیل کنیم. با این حال، با رویکردی غیر بخشی‌نگر و هم‌افزا با سایر کمیسیون‌ها، بر آن شدیم تا مسائل اساسی همچون آلودگی هوا و ترافیک را به عنوان دغدغه‌های اصلی مردم در صدر قرار دهیم.در این زمینه شهرداری نیز عملکرد قابل قبولی داشت و گاه حتی از خود ما، جدی‌تر وارد میدان شد. کارهایی انجام گرفت که اگرچه می‌توانستند با اقدامات نمایشی و سطحی به پایان برسند، اما مسیر دشوارتری انتخاب شد که نتایج ملموس‌تری برای مردم به همراه داشت. این اقدامات باعث شد امید و روحیه مشارکت در میان مردم افزایش یابد؛ چراکه کاهش زمان انتظار برای اتوبوس یا ارتقای کیفیت خدمات حمل‌ونقل عمومی بیش از هر جشن و مراسمی بر روح و روان مردم تأثیر می‌گذارد.هدف ما این بود که شهروندان از حالت انفعال و ناامیدی به مشارکت‌جویانی فعال تبدیل شوند؛ افرادی که نه تنها مطالبه‌گرند، بلکه برای تحقق تغییرات نیز سهم خود را ایفا می‌کنند.

نادعلی ادامه می دهد:‌در زمینه برنامه‌های فرهنگی، این دوره شاهد افزایش چشمگیر رویدادهای فرهنگی و آیینی بودیم. تلاش شد که مناسبت‌هایی چون نوروز، یلدا، عید غدیر و دیگر ایام ملی و مذهبی، به فرصتی برای تمرین شادی‌های سالم، بی‌حاشیه و اجتماعی تبدیل شوند. این تجربه‌ها قطعاً برای دوره‌های بعدی شورا سرمایه ارزشمندی خواهند بود.از دیگر اقدامات قابل توجه، تلاش برای برقراری عدالت فرهنگی میان شمال و جنوب شهر بود. با وجود اینکه هر دو منطقه نیازمند توجه‌اند، اما به‌دلیل محرومیت‌های تاریخی جنوب تهران، تمرکز بیشتری بر برگزاری برنامه‌ها در آن نواحی داشتیم.در حوزه خدمات اجتماعی، به‌ویژه جمع‌آوری معتادین متجاهر، سعی شد با نگاه انسانی و با استفاده از ظرفیت قرارگاه اجتماعی، اقدامات مؤثری صورت گیرد. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، این افراد با وجود مشکلات، فرزندان ما هستند و باید با نگاهی انسانی به مسائل آنان نگریست.یکی از مصادیق موفق این دوره، ساماندهی محله فرحزاد بود. جایی که سال‌ها به عنوان یک معضل لاینحل شناخته می‌شد، اکنون به فضایی برای رویدادهای فرهنگی محلی و شهری تبدیل شده است. این الگو باید در نقاطی مانند منطقه ۱۵ و سایر مناطق آسیب‌پذیر نیز توسعه یابد.

به گفته نادعلی در نهایت باید گفت که شرایط فرهنگی و اجتماعی امروز کشور و به‌ویژه تهران به عنوان پایتخت، نیازمند رصد مستمر و یافتن راه‌حل‌های به‌روز برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی است. امیدواریم آنچه انجام شده، پایه‌ای باشد برای اقدامات عمیق‌تر و مؤثرتر در آینده.

شورا از اتفاقات فاجعه بار در تهران جلوگیری کرد

پرچالش ترین حوزه در دوره مدیریت شهری ششم حوزه شهرسازی و معماری است . ازآرای کمیسیون ماده ۵ که برخی از کارشناسان آن را تلاش برای ویرانی تهران می دانند تاتلاش برای ساخت و ساز در برخی ازبوستان های پایتخت. از صدور مجوز برای ساخت هتل ۳۰ طبقه درحریم گسلی . 

مهدی عباسی؛رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران هم با اشاره به این که ما در حوزه کاری خود با شرایطی پرچالش مواجه بودیم؛ شرایطی که می‌توان آن را طبیعی اما یکی از سخت‌ترین بخش‌های مأموریتی شورای شهر دانست، چرا که حوزه مسئولیت‌ ما از حساس‌ترین و پرمسئولیت‌ترین بخش‌ها بود به خبرآنلاین می گوید:‌البته نمی‌گویم که در همه موارد به موفقیتی کامل دست یافتیم، اما باید اذعان کنم که توانستیم در برخی موضوعات، از وقوع اتفاقات فاجعه‌بار جلوگیری کنیم؛ اتفاقاتی که اگر مدیریت نمی‌شدند، می‌توانستند آینده شهر را به‌خطر بیندازند. ما در جریان تدوین و آماده‌سازی طرح‌های موضعی تلاش کردیم این طرح‌ها بدون بی‌مهابایی و با در نظر گرفتن آینده شهر تنظیم شوند و آن‌ها را تا جای ممکن کنترل و هدایت کردیم.

به گفته او در خصوص موضوع باغات تهران، که بارها شاهد صدور بخشنامه‌هایی با هدف از بین بردن بافت سبز شهر بودیم، خوشبختانه توانستیم پروژه‌هایی از این دست را مهار کنیم. در بسیاری از موارد که شهرداری باید در دفاع از حقوق شهر و شهروندان وارد عمل می‌شد و احساس می‌کردیم که یا این دفاع به‌درستی انجام نشده یا موضوع به‌طور کامل برای مراجع قضایی تبیین نشده ، ما با تمام توان ورود می‌کردیم و تلاش می‌کردیم مانع صدور آرایی شویم که به ضرر شهرسازی تهران بود.

عباسی یادآور می شود:در بعضی مواقع، با اقدامات ایجابی توانستیم مسیرها را اصلاح کنیم، و در موارد دیگر با اقدامات سلبی مانع اجرای پروژه های ناهنجار و خلاف ضوابط شدیم. البته این اقدامات به معنای دستیابی به موفقیت صددرصدی نیست؛ ما آرزوهای بزرگی داشتیم که برخی از آن‌ها به دلیل گستردگی و پیچیدگی موضوعات، هنوز محقق نشده و همچنان بر زمین مانده‌اند.با این حال، مهم‌ترین نکته این است که در نقاط پرخطر، خوشبختانه توانستیم جلوی بحران‌ها را بگیریم و از آسیب‌های جدی به شهر جلوگیری کنیم. همین‌ها برای ما به عنوان اعضای شورا ارزشمند و قابل اتکاست.