شوت دو ضرب!

فاطمه مقدم/ معاون صنایع‌دستی و هنرهای‌ سنتی وزارت میراث فرهنگی در سفر اخیر به شیراز با گلایه از تزئینی شدن عنوان جهانی صنایع دستی برای ‏شیراز و آباده طی سه سال گذشته درخواست کرد که شهر، رنگ و بوی صنایع دستی بگیرد و بافت تاریخی به عنوان قلب تپنده صنایع دستی احیا شود.

سال هاست که همه هنرمندان آگاه و دلسوزان حوزه صنایع دستی شیراز فریاد می زنند که این شهر به یک بازارچه متشکل برای فروش صنایع دستی احتیاج دارد جایی که همه آن را به عنوان مرکز عرضه صنایع دستی شیراز بشناسند و در آن بتوان صنایع دستی اصیل استان را به نمایش و فروش گذاشت اما نه گوش شنوایی برای این خواسته طی این سال ها پیدا شده و طبیعتا نه قدمی برای این کار برداشته شده است. حالا شاید این توصیه مریم جلالی معاون صنایع دستی وزارتخانه و بازگشایی دفتر مرکزی دبیرخانه شهر جهانی صنایع دستی در شیراز بتواند مقدمه چینی ایجاد بازار صنایع دستی در بافت تاریخی شیراز که با اتمسفر فرهنگی و تاریخی ظرفیت های بسیاری برای نمایش و فروش صنایع دستی دارد فراهم کند. اما جز این نمایشگاه های جهانی همواره فرصتی بی نظیر برای ارائه و معرفی آثار هنرمندان صنایع دستی به شمار می رفته فرصتی که اغلب با کاهلی مسئولان استانی از دست رفته است. خوشبختانه -سوای همه کم و کاستی ها- فارس در نمایشگاه حاشیه ای جام جهانی قطر غرفه ای برای عرضه صنایع دستی دارد و به مدت یک ماه به عرضه چند رقم از صنایع دستی استان خواهد پرداخت. امیدواریم که این همزمانی گشایشی برای در بسته فروش صنایع دستی در شهر و استانمان باشد.

رئیس اتحادیه تعاونی‌های صنایع دستی استان فارس در گفت و گو با «خبر جنوب» با اشاره به اینکه اتحادیه صنایع دستی فارس نماینده صنایع دستی کشور در جام جهانی 2022 خواهد بود، گفت: چند تن از اعضای اتحادیه صنایع دستی فارس به عنوان نماینده ایران و مدیرکل میراث فارس نیز به عنوان نماینده وزارتخانه به قطر سفر خواهند کرد.

حسین همتی، آن تعداد صنایع دستی که از استان فارس به نمایشگاه قطر می رود را به این شرح برشمرد: 50 درصد نمایشگاه به خاتم سازی و باقی به قلمزنی مکتب شیراز، کاشی هفت رنگ، دست بافته های داری، نگاری گری روی شیشه، منبت آباده اختصاص خواهد یافت. چون در چنین نمایشگاه هایی اجازه فروش وجود ندارد ما برای بازاریابی و معرفی صنایع دستی فارس به گردشگرانی که از کشورهای مختلف آمده اند در نمایشگاه کاتارا حضور خواهیم یافت. شهرهای دیگر کشور نیز به صورت انفرادی در این نمایشگاه شرکت می کنند اما چون تیم اتحادیه صنایع دستی شیراز تیمی قوی بوده ما به عنوان نماینده ایران انتخاب شدیم و قرار است به مدت یک ماه در قطر به ارائه آثار هنرمندان کشورمان و فارس بپردازیم.

همتی در پاسخ به این سوال که چرا این تیم قوی برای فروش آثار هنرمندان شیرازی تا کنون کار موثری نکرده است، گفت: ما زمانی که می خواهیم درختی را به ثمر برسانیم باید طی زمانی مشخص مراقبت های مدامی از آن داشته باشید تا ثمرده شود. صنایع دستی شیراز بعد از انتخاب به عنوان شهر جهانی، تازه در حال ثمر دادن بود که باد خزان کرونا تمام برگ های جوان این درخت را ریخت... . اما ما همچنان در حال کار کردن هستیم تا بهره برداری خوبی از این عنوان کنیم. از سوی دیگر ما همیشه اعلام کردیم که درِ اتحادیه به روی همه صنعتگران باز است اما اگر هنرمندی نمی خواهد با اتحادیه صنایع دستی همکاری کند نمی تواند همچنان معترض به اتحادیه بماند و بی دلیل کارهای اتحادیه را کوچک بشمارد.

رئیس اتحادیه صنایع دستی فارس با اشاره به اینکه صنایع دستی فارس در قطر با دو رویکرد برگزاری ورکشاپ و نمایش محصول حضور خواهد داشت، تصریح کرد: ده هنرمندی که از فارس با ما به قطر می آیند هم به صورت زنده به تولید اثر می پردازند و هم اینکه ما کلیپ هایی را از نحوه تولید صنایع دستی در کارگاه های هنرمندان تهیه کردیم و می خواهیم این کلیپ ها را در قطر نمایش بدهیم. همچنین تعدادی فرم های کاغذی نیز تهیه شده که در اختیار بازدیدکنندگان قرار داده می شود تا اسم، تاریخ تولد، آدرس و کد پستی و شماره تماس خود را ثبت کنند و برای انکه بعد بتوانیم با آن ها ارتباط بگیریم و سالانه در روز تولدشان هدیه ای از صنایع دستی فارس برایشان پست می کنیم. این یک ارتباط بی واسطه با شرکت کنندگان می شود و برای حضور صنایع دستی فارس در کشورهای دیگر نیز از این طریق زمینه سازی صورت خواهد گرفت.

همتی افزود: همچنین درصددیم در مراودات رودرویی که با شرکت های دکوراسیون -که می توانند مشتری صنایع دستی باشند- زمینه سازی ارتباط جهانی را برای فروش صنایع دستی فارس فراهم کنیم. البته در این خصوص برنامه ریزی هایی نیز صورت گرفته و قرار است با چند کشور هدف که در چند سال گذشته جزو کشورهای مخاطب برخی صنایع دستی ایران بودند چون آلمان، ایتالیا، فرانسه، آمریکا، کانادا و ژاپن و البته کشورهای خلیج فارس ارتباط نزدیک تری برقرار کرده و تمرکز خود را بر جلب نظر آن ها به صنایع دستی فارس بگذاریم. همچنین از آنجا که همسایه های غرفه ما در نمایشگاه کشور برزیل و استرالیا است و این دو کشور تبلیغات وسیعی برای جلب توریست خواهند داشت ما نیز امیدواریم بتوانیم از میان کسانی که برای آشنایی با ظرفیت های گردشگری به غرفه این دو کشور می آیند جلب مشتری کنیم. ما اگر بتوانیم حداقل یک یا دو قرارداد برای فروش عمده صنایع دستی ببندیم رسالتمان را به عنوان نماینده فارس به انجام رساندیم.

فروش صنایع دستی در استان به صفر رسیده است

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به احتمال از دست رفتن عنوان شهر جهانی صنایع دستی چه ایده ای برای برندسازی صنایع دستی فارس دارید، گفت: هر بحرانی که در جامعه ایجاد می شود چه اقتصادی چه در اجتماعی اولین صنعتی که آسیب می بیند و بازارش از دست می دهد صنایع دستی است. ما هم در این مدت از کرونا تا کنون آسیب های بسیار زیادی دیدیم. در حال حاضر هم فروش صنایع دستی به صفر رسیده است اما برای حفظ عنوان شهر جهانی صنایع دستی اولین ارگانی که می تواند به ما کمک کند شهرداری شیراز است. شهرداری می تواند نام خیابان ها و کوچه ها و بوستان ها را با نام و المان های صنایع دستی پوشش دهد تا با بولد شدن نام و حضور سمبل های صنایع دستی در شهر بازرسان یونسکو را تحت تاثیر قرار دهیم.

وی در پاسخ به این سوال که تا کنون عنوان شهرجهانی صنایع دستی چه آورده ای برای شیراز و آباده داشته گفت: ما تلاش بسیاری کردیم تا این عنوان را برای شهر بگیرم و اگر کرونا نبود داستان خیلی تفاوت داشت. همینکه شیراز را که به ثبت جهانی رسید به کرونا خوردیم و حالا هم که اعتراضات بازار را تعطیل کرده است اما به این علت که عنوان شهرجهانی صنایع دستی برای شیراز تاثیری بر اقتصاد هنرمندان این صنعت نداشته، اجازه نمی دهیم عنوانی که با اینهمه زحمت به دست آوردیم به این راحتی از دستمان برود. ما برای حفظ این عنوان تلاش می کنیم و رفته رفته هم در حال انجام کارهای لازم برای پر رونق شدن صنایع دستی استان هستیم.  

همتی با اشاره به اینکه عنوان شهر جهانی صنایع دستی برای هر شهر در شرایط عادی می تواند آورده بسیاری داشته باشد اظهار داشت: این عنوان اعتبار شهر و صنایع دستی آن را در سطح بین الملل بالا می برد و زمانی که توریست می خواهد به شهری  سفر کند خصوصا توریست غربی درباره شهر مقصد، مکان های گردشگری، صنایع دستی آن و دیگر مختصات شهر تحقیق می کنند و وقتی که نام ایران را در حوزه صنایع دستی جهانی می بینند راغب تر می شود برای بازدید و حتی خرید از صنایع دستی به شیراز بیایند. به طور مثل اصفهان که چندین سال شهر جهانی صنایع دستی بوده برای این عنوان آنقدر کارکرده که دیگر یک بازار مشخص و شناخته شده ای در میدان نقش جهان برای فروش صنایع دستی دارد و کمتر گردشگری چه خارجی و چه داخلی بدون بازدید از این میدان اصفهان را ترک می کند . میدانی که با فروش صنایع دستی و فروش غذای سنتی اصفهان (بریانی) برای خود شهرتی چشمگیر دست وپا کرده است .

حسین همتی درپایان خاطر نشان کرد: فرصت طلایی نمایشگاه جام جهانی از دست رفت و ما به عنوان آخرین امیدها راهی قطر می شویم.  امیدوارم در برگشت شاهد حضور بیلبوردهایی در سطح شهر باشیم که صنایع دستی را تبلیغ میکنند چون ‏اگر قرار است کاری برای توسعه صنایع دستی و نگه داری عنوان جهانی شیراز صورت گیرد همه شهر و مسئولین باید وارد کار شوند تا این عنوان مهم را بتوانیم حفظ کنیم.