شهرموزه زیرزمینی شوژو؛ پیوند خرابههای باستان و هنر امروز
شوژو که در گذشته بهعنوان پنگچنگ شناخته میشد، یک موزهشهر چینی است که آثار باستانی، ویرانهها و بافت قدیمی آن حفظ و در بافت مدرن شهری به نمایش گذاشته شده است.
شوژو که پیش از این با نام پنگچنگ شناخته میشد، در بین شهرهای تاریخی و فرهنگی مشهور ملی چین قرار دارد. موقعیت جغرافیایی منحصربهفرد این شهر عاملی مهم در حفظ آن بهعنوان موزهای ملموس زیر شهری مدرن بهشمار میرود. بهعبارت سادهتر در برنامهریزیها برای به نمایش گذاشتن بقایای این شهر قدیمی، بهجای انتقال این بقایا، شوژو خود به موزهای تبدیل شد که بافت تاریخی آن در بافت مدرن یک شهر امروزی تلفیق شده است.
این حفظ بافت در طول پروژه موزه دیوار شهر و با آغاز کاوشها در زمینه نقطه تلاقی معماری قدیم شهری تاریخی، آثار و ویرانههای باستانی و بافت شهری مدرن با این هدف انجام گرفت که تاریخ شهری را به نمایش بگذارد که در طول زمان بهمیزان چشمگیری دگرگون شده است. بافت لایه لایه شهری شوژو بهواسطه گذشته و حال شهر شکل گرفته است.
موزهشهر شوژو؛ ترکیبی از بافت تاریخی و امروزی
میدان شهری و موزه میراث باستانی شوژو نمایشگاههای اصلی ویرانههای این شهر باستانی محسوب میشوند و این موزه زنده به جای برخورداری از یک مسیر خطی مرسوم که در دو طرف آن تاریخ بهنمایش گذاشته شده باشد، فضایی تلفیقی از گذشته و حال را از طریق سفر در زمان و مکان ایجاد کند.
بازدیدکنندگان برای ورود به شوژو ابتدا از حیاط به فضای درونی وارد میشوند و ارتباطی بین ویرانههای شهر زیرزمینی و محیط شهری مدرن اطراف برقرار میکند، سپس با کنترل نور برنامهریزی شده مسیر به ویرانههای شهر باستانی و محیطهای شهری مدرن راه پیدا میکنند که با بهرهگیری هنرمندانه از تضاد نور و تاریکی، ادراک بدنی بازدیدکنندگان را تحریک و آنها را با منظره شگرف «شهری زیر شهر دیگر» مواجه میکند. بقایای شوژو در مسیری دنبالهدار قرار دارند که با میدان شهری، مناطق تجاری و حملونقل زیرزمینی شکل گرفته است.
سازهای قوسیشکل بر فراز این شهر کشیده شده است که در ضلع جنوبی با حرکت بهسمت بالا فضایی نیمهباز را تشکیل میدهد و ورودی اصلی شهر را احاطه میکند. این سازه قوسی در ضلع شمالی همچون سقفی برای ویرانهها عمل میکند که انتهای آن ورودی میدان شهر را شکل میدهد. در نتیجه، موزه نهتنها فضای فعالیت میدان شهر را برای شهروندان احیا میکند، بلکه الهامبخش تأمل در گذشته، حال و آینده این شهر باستانی است.
در طول اقدامات نوسازی شهری شوژو از سال ۲۰۱۰، برنامهریزان سعی داشتهاند آثار تاریخی پراکنده موجود در گوشهوکنار شهر را پیدا کنند و آنها را در مقیاس بزرگتر برای برقراری ارتباط سیستماتیک با بافت فرهنگی شهر باستانی مورد استفاده قرار دهند.
موزه شهری شوژو نشان میدهد حفاظت و نوسازی شهرهای تاریخی لزوماً نیازمند طراحی فضایی جدید برای قرار دادن آثار باستانی نیست، بلکه با بررسی دقیق بافتهای تاریخی، تنظیم طراحیها و اصلاح نقطه به نقطه ساختار شهر برای بسیاری از شهرهایی که از گذشته تا به امروز دستخوش دگرگونی «ظاهر جدید» شدهاند، میتواند راهکاری برای احیای شهرهای باستانی باشد.