شهرداری‌ها و تکلیف نیم‌درصدی
توسعه کتابخانه‌های عمومی و تقویت فرهنگ مطالعه این روزها بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است، اما کمبود سرانه کتابخانه‌ای در برخی شهرها و تأخیر شهرداری‌ها در پرداخت سهم قانونی، روند گسترش زیرساخت‌های فرهنگی را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است.
Admin1
در هفته کتاب و کتابخوانی، موضوع توسعه کتابخانه‌های عمومی و تقویت فرهنگ مطالعه در استان گلستان بار دیگر مورد توجه کارشناسان و مسئولان شهری قرار گرفته است، اگرچه کتابخانه‌ها به‌عنوان مراکز اصلی انتقال دانش و ارتقای سطح آگاهی جامعه، نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی به فرهنگ و رشد فردی و اجتماعی شهروندان ایفا می‌کنند، با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد هنوز سرانه کتابخانه‌ها در برخی شهرهای استان به استانداردهای لازم نرسیده و در شش شهر گلستان هیچ کتابخانه عمومی وجود ندارد، این موضوع نه‌تنها محدودیت دسترسی به منابع علمی و فرهنگی را برای شهروندان ایجاد می‌کند، بلکه مانع از نهادینه شدن فرهنگ مطالعه در نسل‌های جوان و نوجوان می‌شود.
به باور کارشناسان، تحقق توسعه پایدار فرهنگی تنها با تخصیص منابع مالی کافی و حمایت مستمر شهرداری‌ها ممکن است که این امر با تخصیص نیم‌درصد از درآمد شهرداری‌ها میسر می‌شود، اما بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از شهرداری‌ها یا این میزان را به‌طور کامل پرداخت نکرده‌اند یا با تأخیر این وظیفه قانونی را انجام می‌دهند، از این رو با توجه به اهمیت کتابخانه‌ها در ارتقای دانش عمومی، شکوفایی استعدادهای فردی و ایجاد فرصت‌های برابر دسترسی به منابع علمی و فرهنگی، روشن است که گسترش زیرساخت‌های فرهنگی و تجهیز کتابخانه‌های جدید در شهرهای بدون این مراکز، نه یک گزینه، بلکه یک ضرورت جدی برای توسعه فرهنگی استان گلستان به شمار می‌آید.
سید محسن حسینی، یک نویسنده و کارشناس امور شهری با تاکید بر لزوم تخصیص منابع مالی بیشتر از سوی شهرداری‌ها و پیگیری تأسیس کتابخانه‌های جدید در شهرهای بدون این مراکز به خبرنگار ایمنا می‌گوید: فرهنگ کتابخوانی باید در جامعه نهادینه شود.
وی با بیان اینکه کتابخانه‌ها به‌عنوان ارکان اصلی فرهنگ و توسعه جوامع انسانی باید در اولویت سیاست‌گذاری‌های شهری قرار گیرند، می‌افزاید: کتاب به‌عنوان محور اصلی فرهنگ، باید در همه ادوار زندگی انسان و در طول سال در اولویت قرار گیرد.
حسینی با بیان اینکه کتابخانه‌های عمومی در گسترش دانش و ارتقای آگاهی‌های عمومی نقش بسزایی دارند و می‌توانند به رشد و شکوفایی استعدادهای فردی کمک کنند، اضافه می‌کند: در استان گلستان ۳۶ شهر وجود دارد که به جز سه شهر، در تمام آن‌ها کتابخانه‌های عمومی تأسیس شده است.
وی با اشاره به مشکل کمبود سرانه کتابخانه‌ها در برخی شهرها می‌گوید: سرانه کتابخانه‌های عمومی در برخی شهرها هنوز به حد استاندارد نرسیده است و در شهرهایی که بدون کتابخانه عمومی هستند باید اقدامات جدی برای تأسیس کتابخانه‌های جدید صورت گیرد.
این کارشناس امور شهری با اشاره به قانون تأسیس کتابخانه‌های عمومی و سهم شهرداری‌ها در این امر می‌افزاید: طبق ماده ۶ قانون تأسیس کتابخانه‌های عمومی، شهرداری‌ها موظف هستند نیم‌درصد از برخی درآمدهای خود را به انجمن‌های کتابخانه‌های عمومی واریز کنند و اگر شهرداری‌ها این هزینه‌ها را به‌موقع و به میزان کافی انجام دهند، کمک بزرگی به توسعه فرهنگ کتابخوانی در استان خواهد شد.
وی با اشاره به تخصیص مبلغ هفت و نیم میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ و واریز حدود ۲۰ میلیارد تومان به حساب نهاد کتابخانه‌های عمومی استان در سال ۱۴۰۳ اضافه می‌کند: این اقدام کمک زیادی به توسعه زیرساخت‌های فرهنگی و کتابخانه‌ها کمک کرده است.
با وجود واریز حدود ۳۰ میلیارد تومان ظرف دو سال گذشته به حساب نهاد کتابخانه‌های استان اما مدیرکل کتابخانه‌های عمومی گلستان از تأخیر پرداخت حق نیم‌درصدی شهرداری‌های استان در سال جاری به حساب کتابخانه‌ها انتقاد می‌کند.
عبدالحی میرزاعلی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی گلستان با انتقاد از واریز تنها ۲۰ میلیارد ریال از ۳۴۰ میلیارد ریال سهم نیم‌درصد درآمد شهرداری‌های استان در سال‌جاری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: پرداخت نیم‌درصد یک تکلیف قانونی است و شهرداری‌ها بدون استثنا مکلف به اجرای آن هستند.
وی با استناد به تصریح قانون تشکیلات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌افزاید: انتظار توسعه و تجهیز کتابخانه‌های گلستان بدون تأمین این منابع، واقع‌بینانه نیست.
میرزاعلی اضافه می‌کند: بر اساس آئین‌نامه اجرایی، ۳۰ درصد از مبالغ واریزی شهرداری‌ها باید به حساب انجمن کتابخانه‌های عمومی استان منتقل شود تا به‌عنوان صندوق حمایتی برای مناطق کم‌برخوردار مورد استفاده قرار گیرد.
وی از نبود کتابخانه عمومی در شش شهر استان خبر می‌دهد و می‌افزاید: در صورتی که شهرداری‌ها یا دستگاه‌های اجرایی ساختمانی مناسب با حداقل ۱۵ سال حق انتفاع در اختیار کتابخانه‌های عمومی استان قرار دهند، این اداره کل بلافاصله نسبت به تجهیز و افتتاح کتابخانه در آن محل اقدام خواهد کرد.
اما توزیع ناعادلانه امکانات در استان همواره مورد نقد برخی شهروندان و حتی مدیران بوده تا جایی که امیرعلی لطیفی، شهرداری گنبد شهردار گنبدکاووس به خبرنگار ایمنا می‌گوید: طی دو سال گذشته، این شهرداری بیشترین میزان پرداختی را به حوزه کتابخانه‌ها انجام داده است، اما در توسعه فرهنگی این شهر اقدام درخوری صورت نگرفته است.
وی با بیان اینکه تنها در سال گذشته بیش از ۳۰ میلیارد ریال به حساب این نهاد واریز کرده است، می‌افزاید: این شهر نباید در توسعه فرهنگی و کتابخانه‌ای از دیگر شهرها عقب بماند.
به گزارش ایمنا، با توجه به وضعیت موجود، روشن است که توسعه فرهنگ کتابخوانی در گلستان نیازمند همکاری جدی شهرداری‌ها و تخصیص به‌موقع منابع مالی است، تجهیز و افتتاح کتابخانه‌های جدید در شهرهای بدون این مراکز، همراه با افزایش سرانه کتابخانه‌ها، می‌تواند نقش مؤثری در ارتقای دانش و رشد فرهنگی جامعه ایفا کند و زمینه را برای نهادینه شدن فرهنگ مطالعه در تمام گروه‌های سنی فراهم آورد، بنابراین نیاز است تا دستگاه‌های نظارتی و مدیران بالادستی برای تخصیص این نیم درصد درآمد شهرداری‌ها اقدام جدی انجام دهند تا در دراز مدت شاهد افزایش سرانه مطالعه و درخشش استعدادها با این اقدام باشیم.
