هوش مصنوعی در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین ابزار مدیریت شهری تبدیل شده است. این فناوری نه‌تنها فرایندهای اداری و خدماتی را تسهیل می‌کند، بلکه با کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت شهروندان، نقش کلیدی در توسعه پایدار شهرها ایفا می‌کند. شهرهای هوشمند با تکیه بر داده و فناوری، تلاش دارند تا عملیات روزمره، حمل‌ونقل، انرژی، زیرساخت و مدیریت پسماند را بهینه‌سازی کنند و با شفافیت و ارتباط مؤثر، پاسخگوی نیازهای امروز و فردای شهروندان باشند.

هوش مصنوعی در مدیریت شهری

کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت شهری هر روز محبوب‌تر می‌شود و به افزایش بهره‌وری، پایداری و بهبود تصمیم‌گیری در محیط‌های شهری کمک می‌کند. هوش مصنوعی راه‌حل‌های نوآورانه‌ای از چت‌بات‌های هوشمند برای پاسخگویی به ساکنان گرفته تا سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی پیشرفته ارائه می‌دهد که عملیات شهری را ساده‌تر، هزینه‌ها را کمتر و کیفیت زندگی شهروندان را بهتر می‌کند.

شهر هوشمند با استفاده از داده و فناوری، کیفیت زندگی شهروندان را با کارآمدتر و پایدارتر کردن عملیات شهری ارتقا می‌دهد. این بهبودها می‌تواند در حوزه‌هایی همچون حمل‌ونقل، انرژی، زیرساخت، مدیریت پسماند و سایر امور روزمره شهری رخ دهد.

شهرهای هوشمند بر پایه بینش‌های داده‌محور رشد می‌کنند و این امر مستلزم وجود سه شاخص کلیدی است که وزارت حمل‌ونقل آمریکا آنها را چنین تعریف کرده است: نخست، شبکه‌ها که شامل حسگرها و سیستم‌های جمع‌آوری داده از محیط شهری همچون ترافیک، کیفیت هوا و مصرف انرژی است؛ دوم، ارتباطات که به تعامل مستمر و مؤثر میان مسئولان شهری، شهروندان و زیرساخت‌های شهری اشاره دارد تا اطلاعات به‌صورت بی‌وقفه منتقل و تصمیم‌گیری‌ها به‌موقع انجام شود و سوم، داده باز که به معنای شفافیت کامل در نحوه جمع‌آوری، استفاده و اشتراک‌گذاری داده‌ها و همچنین اطلاع‌رسانی درباره عملیات و برنامه‌های آینده شهر است.

این سه رکن در کنار هم امکان ایجاد یک اکوسیستم هوشمند را فراهم می‌کنند که در آن فناوری‌های پیشرفته همچون اینترنت اشیا، پردازش ابری و هوش مصنوعی به کمک مدیران شهری می‌آیند تا خدمات بهتر، پایداری بیشتر و زندگی راحت‌تر برای شهروندان فراهم شود. به این ترتیب، شهر هوشمند نه‌تنها مجموعه‌ای از فناوری‌ها بلکه یک ساختار داده‌محور، متصل و شفاف است که بهبود مستمر کیفیت زندگی و بهره‌وری شهری را هدف قرار می‌دهد.

هوش مصنوعی مولد برای شهرهای هوشمند

هوش مصنوعی مولد که بر پایه داده‌ها فعالیت می‌کند، ظرفیت عظیمی برای تحول در عملیات شهری، برنامه‌ریزی و مدیریت شهرها دارد. این فناوری قادر است مشکلات را پیش از وقوع پیش‌بینی و از بروز آنها جلوگیری کند، به جای اینکه تنها پس از بروز مشکل واکنش نشان دهد. هوش مصنوعی مولد با تحلیل مجموعه‌های بزرگ داده، الگوها و روندهای پنهان در عملکرد شهری را شناسایی می‌کند و از این طریق بینش‌های عمیقی درباره نحوه بهبود خدمات و زیرساخت‌ها ارائه می‌دهد، همچنین این فناوری می‌تواند راه‌حل‌هایی اختصاصی و متناسب با نیازهای خاص ذی‌نفعان مختلف فراهم آورد و دسترسی کارکنان شهری به اطلاعات دقیق‌تر و انتقال بهتر دانش را ممکن سازد.

در عمل، کاربردهای هوش مصنوعی مولد بسیار گسترده است و از بهینه‌سازی ساختار شهری و حمل‌ونقل افراد و کالاها گرفته تا پیش‌بینی نقاط ازدحام و پیشنهاد بهبود زیرساخت‌ها را شامل می‌شود که همه این موارد آغاز راهی است که هوش مصنوعی برای مدیریت هوشمند شهرها گشوده است. این فناوری به مدیران شهری کمک می‌کند تا با استفاده از داده‌های بدون درنگ و تحلیل‌های پیشرفته، تصمیمات بهینه و بر پایه پیشگیری بگیرند، فرایندهای اداری را خودکارسازی کنند و خدمات شهری را با دقت و سرعت بیشتری ارائه دهند. در نتیجه این اقدامات کیفیت زندگی شهروندان به‌طور چشمگیری ارتقا می‌یابد.

افزون بر این، هوش مصنوعی مولد می‌تواند برنامه‌ریزی شهری را برای عموم مردم قابل فهم‌تر کند. این فناوری به شهروندان کمک می‌کند تا با قوانین ساخت‌وساز و مقررات منطقه‌بندی آشنا شوند و پروتکل‌های مهندسی را درک کنند. بعضی ابزارهای هوش مصنوعی حتی می‌توانند مدل‌های سه‌بعدی و تجربه‌های مجازی از محیط‌های شهری آینده ایجاد کنند که امکان شبیه‌سازی دیجیتالی و برآورد نتایج در منظر شهری را پیش از اجرای واقعی فراهم می‌آورد.

این فناوری‌ها می‌توانند تأثیر تغییرات در ساختارهای شهری را بر محیط اطراف پیش‌بینی کنند و به برنامه‌ریزان و شهروندان کمک کنند تا نتایج احتمالی طرح‌ها و پروژه‌های مختلف را به‌صورت ملموس‌تر و دقیق‌تر مشاهده و ارزیابی کنند. به‌عنوان نمونه، بعضی شرکت‌های فناوری با استفاده از داده‌های باز و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، ابزارهایی توسعه داده‌اند که تیم‌های طراحی و برنامه‌ریزی شهری را قادر می‌سازد سناریوهای مختلف مدیریتی را تولید و نتایج اجرای آنها در مکان‌های گوناگون را مقایسه کنند. این روند نه‌تنها به بهبود تصمیم‌گیری و تخصیص بهینه منابع کمک می‌کند، بلکه مشارکت فعال‌تر شهروندان را در فرایند برنامه‌ریزی و توسعه شهری تسهیل می‌کند و در نهایت به ایجاد شهرهای هوشمندتر، پایدارتر و پاسخگوتر منجر می‌شود.

تجربه بوینوس آیرس

شهر بوینوس آیرس در سال ۲۰۱۹ یک چت‌بات مبتنی بر هوش مصنوعی به نام «بوتی» را در واتس‌اپ راه‌اندازی کرد تا ساکنان بتوانند برای سوالات خود از دولت محلی پاسخ فوری دریافت کنند. پیش از استفاده از بوتی، بوینوس آیرس با مشکلاتی مشابه بسیاری از شهرهای بزرگ روبه‌رو بود؛ از جمله زمان‌های انتظار طولانی و کانال‌های ارتباطی اشباع‌شده که پاسخگویی به نیازهای شهروندان را دشوار می‌کرد. راه‌حل، توسعه یک چت‌بات بود که شهروندان بتوانند با آن گفت‌وگو کنند و پاسخ فوری به سوالات ضروری خود بگیرند.

طبق گزارش مایکروسافت، این چت‌بات اکنون ماهانه بیش از دو میلیون پرسش را پاسخ می‌دهد و با ارائه تعاملات شخصی‌سازی‌شده، به نیازهای فردی کاربران پاسخ می‌دهد. بوتی به شهروندان کمک می‌کند تا وقت ملاقات رزرو کنند، اطلاعات کلیدی دریافت کنند، گواهینامه رانندگی خود را تمدید کنند، برنامه حمل‌ونقل عمومی را مشاهده کنند و فرایندهای اداری را برای کارآفرینان تسهیل می‌کند.

بوینوس آیرس به تازگی این چت‌بات را توسعه داده است تا به سوالات گردشگران درباره برنامه‌ریزی سفر، اماکن دیدنی و جاذبه‌های شهر نیز پاسخ دهد. بوتی هم به زبان انگلیسی و هم اسپانیایی در دسترس است.

انقلاب هوش مصنوعی در سنگاپور

سنگاپور به‌عنوان یکی از پیشگامان جهانی در بهره‌گیری از هوش مصنوعی شناخته می‌شود. پس از راه‌اندازی یک طرح دولتی برای شناسایی و توسعه کاربردهای هوش مصنوعی، بیش از ۱۰۰ راهکار مبتنی بر این فناوری توسط شرکت‌ها و نهادهای دولتی در این کشور توسعه یافته است. یکی از حوزه‌های کلیدی سنگاپور که هوش مصنوعی در آن به‌طور گسترده به کار گرفته شده، حمل‌ونقل است که از فرودگاه‌های بین‌المللی تا سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و مدیریت ترافیک شهری را شامل می‌شود.

در فرودگاه چانگی، هوش مصنوعی برای غربال‌گری و دسته‌بندی بارها به کار می‌رود و همچنین با استفاده از فناوری‌های بیومتریک و تحلیل رفتار، فرایندهای کنترل مرزی را تسهیل و امنیت را افزایش می‌دهد، به‌طوری که مسافران می‌توانند تنها در ۱۰ ثانیه از گیت‌های هوشمند عبور کنند. این گیت‌ها نه‌تنها برای شهروندان سنگاپور بلکه برای میلیون‌ها گردشگر و مهاجر نیز فرایند احراز هویت و ثبت ورود و خروج را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند.

در بخش حمل‌ونقل عمومی، هوش مصنوعی به پیش‌بینی تأخیرها، شناسایی اختلالات و مدیریت ازدحام کمک می‌کند و در مدیریت ترافیک شهری نیز با تحلیل داده‌ها، به کاهش تراکم و بهبود جریان حرکت خودروها منجر می‌شود. این ترکیب فناوری‌های نوین، سنگاپور را به الگویی برجسته در هوشمندسازی حمل‌ونقل و خدمات شهری تبدیل کرده است.

چشم‌انداز شهر هوشمند ییزوانگ

اگرچه هوش مصنوعی در مدیریت شهری هنوز در مراحل اولیه است، اما بسیاری از شهرها برنامه‌های بزرگی برای آینده دارند و نخستین گام‌ها را به سوی شهرهای هوشمند برداشته‌اند. برای مثال، شهر ییزوانگ چین بیش از هفت میلیارد یوان برای توسعه زیرساخت ابری سرمایه‌گذاری کرده است که مراکز پزشکی سراسر پکن را به هم متصل می‌کند. این زیرساخت امکان ارائه خدمات پزشکی هوشمند از جمله تریاژ هوشمند، مشاوره‌های پیش‌تشخیصی و نوبت‌دهی را فراهم می‌کند. بیمارستان‌های عمومی ییزوانگ به‌عنوان پایلوت پزشکی هوشمند برای آزمایش راهکارهای هوش مصنوعی و بهبود مراقبت از بیماران استفاده می‌شوند.

این شهر از هوش مصنوعی در حوزه‌های دیگر همچون «سیستم ادغام خودرو-جاده-ابر» بهره می‌برد که با استفاده از داده‌های خودروها و جاده‌ها، سیستم حمل‌ونقل ایمن‌تر و کارآمدتری ایجاد می‌کند. هدف ییزوانگ، ارتقای خدمات عمومی، رشد اقتصادی و پاسخگویی به نیازهای صنایع مختلف با کمک هوش مصنوعی در آینده نزدیک است.

لاگوس و نگاه به آینده با هوش مصنوعی

شهر لاگوس نیجریه نیز برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای ادغام هوش مصنوعی دارد. این شهر با چالش‌هایی همچون کمبود فضا، رشد جمعیت، آلودگی هوا و کمبود زیرساخت روبه‌رو است و امیدوار است با راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، حمل‌ونقل عمومی را بهبود ببخشد، ترافیک را کاهش دهد، زیرساخت‌ها را توسعه دهد و از زمین‌های شهری به شکلی هوشمندانه‌تر استفاده کند.

دولت لاگوس در حال فراهم کردن زیرساخت‌ها، تأمین مالی و اعطای کمک‌هزینه‌ها برای آغاز این پروژه‌هاست. طبق اعلام شرکت Optibus، سامانه حمل‌ونقل سریع اتوبوسی لاگوس به‌زودی یک پلتفرم دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی را برای بهینه‌سازی زمان‌بندی، مسیرها و ظرفیت اتوبوس‌ها راه‌اندازی خواهد کرد.

هوش مصنوعی در برنامه‌ریزی شهری راه‌حل‌هایی برای مشکلات بزرگ شهرهای در حال رشد ارائه می‌دهد. با نگاه به آینده زندگی شهری، هوش مصنوعی می‌تواند به حل مسائلی همچون پایداری، حمل‌ونقل و مدیریت منابع کمک کند و نحوه برنامه‌ریزی و زندگی در شهرها را دگرگون سازد تا آینده‌ای پایدار و تاب‌آور را برای ساکنان شهرها رقم بزند.