«این جایزه از ابتدا طراحی شده است تا نه تنها به دستاوردهای استثنایی احترام بگذارد، بلکه سؤالات بنیادین را نیز مطرح کند. به عنوان مثال، چگونه می‌تواند معماری اسلامی به طور کامل‌تر به ارزش‌های تداوم فرهنگی بپردازد، در عین حال به نیازها و آرزوهای جوامع در حال تغییر سریع نیز پاسخ دهد؟ چگونه می‌توانیم به گوناگونی تجربه انسانی و تفاوت‌های محیط‌های محلی به طور مؤثرتری پاسخ دهیم؟ چگونه می‌توانیم از سنت‌های ارثی احترام بگذاریم، در حالی که با پیچیدگی‌های اجتماعی جدید و امکانات فناورانه جدید نیز درگیر شویم؟» آقاخان / مراسم اعطای جایزه آقاخان برای معماری ۲۰۱۳، لیسبون، سپتامبر ۲۰۱۳

فرآیند انتخاب بر معماری‌ای تمرکز دارد که نه تنها به نیازهای فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی مردم پاسخ می‌دهد، بلکه انتظارات فرهنگی آنها را نیز تحریک و پاسخ می‌دهد. توجه ویژه‌ای به طرح‌های ساختمانی که به شیوه‌های نوآورانه از منابع محلی و فناوری مناسب استفاده می‌کنند و احتمال الهام‌بخشی برای تلاش‌های مشابه در سایر مناطق را دارند، داده می‌شود.

این جایزه توسط کمیته هدایت‌کننده‌ای تحت ریاست صاحب‌السلطنه آقاخان اداره می‌شود. برای هر دوره، کمیته‌ای جدید تشکیل می‌شود تا معیارهای واجد شرایط بودن برای ارائه پروژه‌ها را تعیین کند، جهت موضوعی را در پاسخ به اولویت‌ها و مسائل نوظهور ارائه دهد و برنامه‌های آینده جایزه را توسعه دهد. این کمیته مسئول انتخاب و تعیین هیئت داوران اصلی برای هر دوره و برنامه‌های بین‌المللی سمینارها، سخنرانی‌ها، نمایشگاه‌ها و انتشارات است. جایزه کنونی ۱ میلیون دلار است و به پروژه‌های انتخاب‌شده توسط هیئت داوران مستقل اعطا می‌شود. این جایزه از سال ۱۹۷۷ تا کنون ۱۵ دوره فعالیت داشته و مستندات مربوط به بیش از ۹ هزار پروژه ساختمانی در سراسر جهان تهیه شده است. تا کنون، هیئت‌های داوران اصلی ۱۲۸ پروژه را برای دریافت جایزه آقاخان برای معماری انتخاب کرده‌اند.

• چرخه ۲۰۲۰-۲۰۲۲

موزه هنر معاصر و مرکز فرهنگی آرگو
وضعیت: برنده
محل پروژه: تهران
کارفرما: ‎موسسه‌ی غیرانتفاعی متمرکز بر فرهنگ و هنر معاصر پژمان
معمار: دفتر معماری احمدرضا شریکر شمال / احمدرضا شریکر
سال تکمیل شده: ۲۰۲۰

مدرسه ابتدایی جدگال
وضعیت: لیست کوتاه
محل پروژه: سید بار
کارفرما: NGO ایران من
معمار: اداره معماری داز / آرش علی آبادی
سال تکمیل شده: ۲۰۲۰

خانه آبان
وضعیت: لیست کوتاه
محل پروژه: اصفهان
کارفرما: آبان عرب
معمار: فضا رویداد شهر / محمد عرب، مینا معین الدینی
سال تکمیل: ۲۰۱۸

بهسازی خیابان انقلاب
وضعیت: لیست کوتاه
محل پروژه: تهران
کارفرما: اداره زیباسازی شهر تهران
معمار: امیر انوشفر، عبدالعظیم بهمنیار، محدثه میردریکوندی
طراحی: ۲۰۱۶
ابعاد: ۱.۲ کیلومتر
سال تکمیل شده: ۲۰۱۷- در حال انجام

پل عابر پیاده طبیعت
وضعیت: برنده
محل پروژه: تهران
کارفرما: شرکت نوسازی عباس آباد
معمار: سازه‌های پارچه‌ای دیبا / لیلا عراقیان، علیرضا بهزادی
طراحی: ۲۰۰۹-۲۰۱۰
ابعاد: طول پل: ۲۷۰ متر; مساحت سایت: ۴۶۰۰۰ متر مربع
سال تکمیل: ۲۰۱۴

پل عابر پیاده طبیعت
وضعیت: برنده
محل پروژه: تهران
کارفرما: شرکت نوسازی عباس آباد
معمار: سازه‌های پارچه‌ای دیبا / لیلا عراقیان، علیرضا بهزادی
طراحی: ۲۰۰۹-۲۰۱۰
ابعاد: طول پل: ۲۷۰ متر; مساحت سایت: ۴۶۰۰۰ متر مربع
سال تکمیل: ۲۰۱۴

خانه ۴۰ گره
وضعیت: لیست کوتاه
محل پروژه: تهران
کارفرما: علیرضا زاهد
معمار: حبیبه مجدآبادی، علیرضا مشهدی میرزا
طراحی: ۲۰۱۲
مساحت: مساحت سایت: ۲۴۵ متر مربع; متراژ بنا: ۱۳۷۰ متر مربع
سال تکمیل: ۲۰۱۴

بازسازی بازار تبریز
وضعیت: برنده
محل پروژه: تبریز
کارفرما: جامعه بازاریان تبریز
معمار: دفتر ICHTO
طراحی: ۱۹۹۴ در حال انجام
مساحت: ۲۷ هکتار
سال تکمیل شده: ۲۰۰۶ در حال انجام است

آپارتمان مسکونی شماره یک
وضعیت: لیست کوتاه
محل پروژه: محلات
کارفرما: رامین مهدی زاده، حسین سهراب پور، مهدی مهدی زاده
معمار: دفتر معماری کالکتیوترین / رامین مهدی زاده
طراحی: ۲۰۰۷
ابعاد: مساحت طبقه همکف: ۲۶۰ متر مربع – مساحت کل سایت: ۴۲۰ متر مربع
سال تکمیل: ۲۰۱۰

مجتمع مسکونی دولت ۲
وضعیت: لیست کوتاه
محل پروژه: تهران
کارفرما: علی ناظمیان
معمار: شرکت ارش / علیرضا شرافتی
طراحی: ۲۰۰۵-۲۰۰۶
متراژ: ۵۳۵ متر مربع
سال تکمیل: ۲۰۰۷

پناهگاه‌های کیسه شنی
وضعیت: برنده
محل پروژه: اهواز
کارفرما: UNDP/UNHCR
معمار: موسسه Cal-Earth، نادر خلیلی
مساحت: ۲۲۰۰ متر مربع
سال تکمیل: ۱۹۹۵

زندگی جدید برای سازه‌های قدیمی
وضعیت: برنده
محل پروژه: ایران محل پروژه های مختلف
کارفرما: شرکت توسعه شهری و احیا
معمار: شرکت عمران و بازآفرینی شهری، سازمان میراث فرهنگی ایران
سال تکمیل: ۱۹۹۵

باغ فردوسی
وضعیت: برنده
محل پروژه: تهران
کارفرما: شهرداری تهران
معمار: مشاوران معمار و شهرساز بافت شهر
سال تکمیل: ۱۹۹۷

شوشتر نو
وضعیت: برنده
محل پروژه: شوشتر
کارفرما: شرکت کشت و صنعت کارون و شرکت مسکن ایران
معمار: شرکت مهندسین مشاور DAZ / کامران دیبا
سال تکمیل: ۱۹۷۷