چرا پروژه بلندپروازانه بن سلمان ایده احمقانهای است؟
در سال ۲۰۲۱، عربستان سعودی برنامههای خود را برای ساخت یک شهر خطی بیابانی به نام «لاین»، در مقیاسی که قبلاً در تاریخ بشر دیده نشده بود، اعلام کرد، اما ریاضیدانان اعداد را تجزیه کردند و محاسبه کردند که رفت و آمدهای معمولی در چنین شهری شبیه کابوس خواهد بود!
در ژانویه ۲۰۲۱ بود که ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن سلمان، از یک پروژه بزرگ رونمایی کرد که شبیه هیچ پروژه دیگری نبوده و نیست. این پروژه بزرگ توسعه شهری که «لاین» نامیده میشود، وعده ساخت یک شهر را همانطور که از نامش پیداست، در یک خط مستقیم میدهد.
این شهر که از شهر سرخ تا شهر تبوک در ۱۷۰ کیلومتر امتداد دارد، به همراه ۹ میلیون نفر جمعیت آن کاملاً بدون خودرو خواهد بود و در عوض توسط یک سیستم ریلی سریع، به هم متصل میشود که می تواند از انتها تا ابتدای شهر را تنها در ۲۰ دقیقه بپیماید.
این ایده یک انحراف رادیکال از طراحی شهری معمولی است و اسلایدها در طول ارائه، تقریباً شبیه هنر مفهومی برای یک فیلم علمی تخیلی بلندپروازانه است. اما ایده تغییر پارادایم، همیشه برای مردمی که به شیوه های قدیمی زندگی عادت کردهاند عجیب به نظر می رسد.
Complexity Science Hub، یک سازمان تحقیقاتی در وین، اتریش، مقالهای را در ماه ژوئن در مجله NPJ Urban Sustainability منتشر کرد که در آن توضیح میدهد چرا لاین برای مسافران کابوس به نظر میرسد.
«اگر ۹ میلیون نفر جمعیت این شهر به طور همگن در شهر پراکنده شوند، هر کیلومتر تقریباً ۵۳۰۰۰ نفر را خود جای خواهد داد. اگر دو نفر را به طور تصادفی از شهر انتخاب کنیم، به طور متوسط ۵۷ کیلومتر از هم فاصله خواهند داشت. این تیم در مقاله خود توضیح داد: «اگرچه لاین تنها ۲ درصد از سطح ژوهانسبورگ را اشغال میکند، اگر دو نفر تصادفی را در ژوهانسبورگ انتخاب کنیم، آنها تنها ۳۳ کیلومتر از هم فاصله خواهند داشت.»
این محققان برای رد یک ایده جدید، یک پیشنهاد جایگزین ارائه دادند. به جای ساختن شهر در یک خط مستقیم، برنامه ریزان شهری میتوانند همان ساختمانهای پیشنهادی برای لاین را در نظر بگیرند و به جای خط، آنها را در یک دایره مرتب کنند. انجام این تغییر ساده، حداقل بر روی کاغذ، شهری به قطر تنها چهار مایل ایجاد میکند، که با همان مساحت در نظر گرفته شده برای لاین اساساً ۹ میلیون ساکن شهری به اندازه پیزا، ایتالیا را در خود جای میدهد.
اگرچه این مقاله بیشتر بر روی کاستیهای ریاضی طراحی The Line تمرکز دارد، اما مشکلات عملی خوبی را نیز بیان میکند. برای مثال، اگر خط اصلی قطار شهر به هر دلیلی خراب شود، میتواند به طور مؤثری ارتباط ساکنان شهر را قطع کند، اتفاقی که در کلانشهرهای مدرن امروزی غیرقابل تصور است.
اما استدلال های Complex Science Hub احتمالاً بیهوده است، زیرا ساخت و ساز شهر خطی قبلاً آغاز شده است. این شهر در هر حال بر یک خط مستقیم ساخته خواهد شد، چه منطقی ریاضی داشته باشد چه نداشته باشد.