معماری از قدیمی‌ترین هنرها در ایران است و آثار برجای مانده از هنر معماری، نشان‌دهنده آن است که ایران از کانون‌های نخستین شهرسازی، سدسازی و مهندسی بوده است؛ سابقه این هنر حداقل از ۵ هزار سال پیش از میلاد مسیح تا عصر حاضر نمونه‌های فراوانی از سوریه تا هندوستان شمالی و کناره‌های چین، از قفقاز تا زنگبار پراکنده شده و از تنوع خاصی برخوردار است.

در ایران سوم اردیبهشت مصادف با زادروز «شیخ بهایی»، فیلسوف و معمار ایرانی «روز معمار» نام گرفته است که آثار متعدد و ارزنده‌ای در حوزه‌های مختلف شامل ادبیات، فلسفه و معماری از خود به جای گذاشته است.

شهر و معماری ایرانی به‌عنوان بخشی از مهم‌ترین مظاهر فرهنگی سرزمین ایران و در پی استمرار هزاران ساله فرهنگ ایرانی در هماهنگی با اندیشه معنوی ایرانیان و دیدگاه آنان نسبت به هستی، انسان، هم‌نوایی با الگوهای ویژه فرهنگی انسان ایرانی و طبیعت متنوع سرزمین ایران مصادیق ارزشمندی از نحوه تعامل انسان با طبیعت و فرهنگ را به منصه ظهور رسانده است.

بی‌شک معماری و شهر ایرانی عرضه‌کننده ارزشمندترین مصادیق تعامل با طبیعت در همسویی با ویژگی‌های فرهنگی و اعتقادی و تجلی‌گاه مفهوم توسعه پایدار در شهر و معماری است، چراکه معماری ایرانی به‌واسطه موقعیت خاص سرزمین ایران در جغرافیای جهانی و از سوی دیگر در هماهنگی با خصلت کمال‌گرای ایرانیان همواره پذیرای نوآوری‌ها و ابتکارات در شکل‌دادن به فضای معماری بوده است.

در سنت تاریخی تکامل معماری ایرانی هرگونه نوآوری و ابتکار در دستگاه معماری ایرانی هم‌نوا با ویژگی‌های فرهنگی و طبیعی سرزمین ایران قرار می‌گرفته و عرضه می‌شده است، البته اهتمام معماران ایرانی عامل اساسی استمرار هویت معماری ایرانی در عین تکامل و بهره‌گیری آن از پدیده‌های نوین در طول هزاره‌ها بوده است؛ امری که امروزه بیشتر در سایه تسلط ابداعات فنی بر وجوه فرهنگی معماری و از سوی دیگر پذیرش بی‌چون و چرای دستاوردهای حاصل از تمدن‌های دیگر با سرزمین ما مغفول مانده است.

رسالت معماران ایرانی در دوره معاصر برای کشف و بهره‌مندی از تجارب هزاران ساله اندوخته در گوشه‌گوشه این سرزمین در باب نحوه تعامل شهر و معماری با بستر طبیعی، فرهنگی و تاریخی و از سوی دیگر بهره‌گیری از دانش و فن روز و مواجه خلاق و فعال از طریق ایجاد تعامل بین فرایندهای جهانی و محلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بی‌تردید آثار نخبگان جامعه حرفه‌ای به مثابه چراغی فراروی مسیر معماران جوان بوده و بیانگر مسئولیت خطیری است که زندگی حرفه‌ای استاد «محمد پاک‌نژاد» نمودی ارزشمند از تلاش متعهدانه برای انجام آن است؛ او یکی از بازماندگان معماران سنتی ایران است که نسل اندر نسل، معمار و در اصطلاح «تاق زن» بوده‌اند.

یکی از آثار بسیار مهم استاد پاک‌نژاد، تاق بازار باغ قلندرهای اصفهان است که به گفته اهل فن، یکی از شاهکارهای معماری معاصر محسوب می‌شود.

همچنین استاد «احمد منتظری» به‌عنوان یکی از فارغ‌التحصیلان رشته معماری شاگردان بسیار زیادی را در این دیار تربیت کرده و آثار شاخصی را هم در این شهر از خود به یادگار گذاشته است؛ استاد منتظری سال‌ها در دانشگاه هنر اصفهان تدریس و چند اثر شاخص در حوزه عمومی و مسکونی این دیار برجا گذاشته است.

مهندسی معماری یادآور اوج شکوه و زیبایی اندیشه و هنر درخشان ایران است

سیدمرتضی حسام‌نژاد، معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان با تبریک فرارسیدن روز معمار به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مهندسی معماری که از ریشه عمران و آبادانی می‌آید، یادآور اوج شکوه و زیبایی اندیشه و هنر درخشان ایرانی و تداعی بخش ابتکار، خلاقیت، نوآوری و واقعیت‌گرایی در ساختن تمدن و فرهنگ غنی و ارزشمند ایران‌زمین است که ریشه در حکمت الهی دارد و ابداعات خاص معماری الهام‌بخش شکوه و جاودانگی حق تعالی است.

وی می‌افزاید: امیدواریم با تکیه بر دانش و هنر و با تلاش و همدلی جامعه مهندسی، به تحقق معماری ارزشمند و اصیل ایرانی-اسلامی نائل شویم و معماران با تمرکز بر هنر، دانش و خلاقیت خود بتوانند معماری معاصر با هویت اجتماعی و فرهنگی ایرانی-اسلامی رقم بزنند.

معاون شهرسازی و معماری شهردار اصفهان تاکید می‌کند: آثار هنرمندان معمار به عنوان نهادهای ارزشمند فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی یک کشور شناخته می‌شود و تمدن‌های تاریخی و باستانی امروزه از طریق آثار و ابنیه معماری که به‌جای مانده‌اند، شناخته می‌شوند.

حسام‌نژاد خاطرنشان می‌کند: تلاقی ارزشمند نام‌گذاری سوم اردیبشهت به‌نام روز معمار با زادروز تولد شیخ بهایی، فرصت مناسبی برای تقدیر و تجلیل از تلاش‌های صادقانه و مجدانه معماران ایران زمین است که نقش برجسته‌ای در توسعه و آبادانی و پیشرفت میهن اسلامی ما داشته‌اند؛ این روز را به تمام مهندسان به‌ویژه همکاران در شهرداری اصفهان تبریک می‌گویم.