سرعت مهاجرت به شهرها با افزایش قابل توجهی روبرو است و همین امر رشد شتابزده‌ای در زندگی شهری ایجاد می‌کند و طبق برنامه‌های سازمان ملل، بیش از دوسوم جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ در شهرها ساکن می‌شوند. این موضوع تغییرات بنیادی در زندگی شهری ایجاد می‌کند؛ منابع و خدمات موجود در شهرها با کمبود مواجه می‌شود و باعث ناکارآمدی شهرها و بروز نابرابری‌های آشکار در آنها می‌شود. شهرها که به عنوان بستر تمدن سال‌های متمادی مردم را وعده استانداردهای زندگی برتر، از فرصت‌های اقتصادی و آموزشی بهتر تا دسترسی آسان‌تر به زیرساخت‌های عمومی با کیفیت مانند مسکن، مراقبت‌های بهداشتی و حمل‌ونقل عمومی جذب کرده‌اند، اکنون برای عمل به وعده‌های خود با چالش‌های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند. هیچ راه خاصی برای تعریف یا ارزیابی زیست‌پذیری و قابلیت زندگی در یک شهر وجود ندارد. هر شهر دارای مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصربه‌فرد از تاریخ، فرهنگ و جغرافیا گرفته تا مسائلی مانند کیفیت مسکن و خدمات بهداشتی، حمل‌ونقل عمومی، توزیع عادلانه امکانات آموزشی و رفاهی، خدمات زیرساختی، نحوه اداره و مواجهه با مسائل شهری است. بنابراین، بهبود قابلیت زندگی مستلزم تلاش‌های هماهنگ از سوی مردم، دولت‌ها و کارشناسان برای شناسایی حوزه‌ها و فرصت‌های مشکل‌ساز و ارائه راه‌حل‌های مناسب برای غلبه این مشکلات است. در ادامه پنج نمونه از اقداماتی که بعضی شهرهای بزرگ جهان برای افزایش زیست پذیری انجام داده‌اند معرفی خواهد شد.

بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی

بوگوتا، پایتخت کلمبیا، نمونه‌ای از اقداماتی را برای چگونگی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی ارائه می‌دهد. حمل‌ونقل سریع اتوبوس (BRT) یک سیستم حمل‌ونقل با ظرفیت بالا است که در سال ۲۰۰۰ با بیش از ۱۵۰۰ اتوبوس که روزانه ۱۱۲ کیلومتر را طی می‌کنند، در این شهر راه اندازی شد. این سیستم، حمل‌ونقل مقرون‌به‌صرفه را برای قشر کم درآمد فراهم کرده است، انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده و پایه و اساس فرآیند توسعه شهری جامع را برای شهر ایجاد کرده است. علاوه بر این، بر اساس مرکز تأثیرات عمومی این شهر، BRT مستقیماً منجر به کاهش نرخ جرم و جنایت در شهر شده است.

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری

سبک زندگی مدرن شهری اغلب بی تحرک است، افراد با فعالیت بدنی محدود، فاصله بین خانه و محل کار خود را با اتومبیل، اتوبوس یا قطار طی می‌کنند. به همین دلیل فضاهای شهری که پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری را تشویق می‌کنند، برای افزایش سلامت جسمی و اجتماعی افراد گامی نقش مهمی دارند. علاوه بر این، چنین فضاهایی، فرصت‌هایی برای تفریح و تعامل اجتماعی شهروندان فراهم می‌کنند. یکی از شهرهای برجسته در این زمینه کلکته در هند است که سرمایه گذاری عظیمی برای ایجاد یک مسیر قابل پیاده‌روی در مرکز شهر انجام داد که ۵۵ مکان دیدنی این شهر را به هم متصل می‌کند. پیاده‌روی در این مسیر به مردم محلی و گردشگران این امکان را می‌دهد تا با دو کیلومتر پیاده‌روی در مسیر میراث تاریخی کلکته، با تاریخ استعماری شهر و ویژگی‌های این مکان‌های دیدنی آشنا شوند.

توسعه رودخانه یارا در ملبورن استرالیا نیز نمونه‌ای از مداخله طراحی شهری به شیوه مشابه است. کرانه شمالی رودخانه که در اصل قسمتی بسیار نادیده گرفته شده و کم استفاده از شهر بود، به گردشگاهی به طول چهار کیلومتر با ۲۰۰ مسیر مشخص پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری تبدیل شده است که فضاهای سبز را از طریق مرکز شهر برای عابران پیاده و دوچرخه سواران به هم متصل می‌کند.

تسهیل ارتباط مردم با طبیعت

نواحی سرسبز در محیط‌های شهری ارمغان‌آور آرامش برای ساکنین آن شهر هستند. برقراری ارتباط فعال با طبیعت، استرس را کاهش می‌دهد و رفاه و کیفیت زندگی افراد را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. هانوفر، شهری در آلمان است که ۶۵ درصد از کل مساحت شهر در اختیار فضاهای سبز است تا مردم در آن قدم بزنند، بدوند، دوچرخه‌سواری کنند، دور هم جمع شوند و از طبیعت لذت ببرند. یکی از این فضاها، جنگل Eilenriede است که در ۶۴۲ هکتار گسترش یافته است و به عنوان ریه سبز شهر و بزرگترین جنگل شهری اروپا شناخته می‌شود. علاوه بر این، رودخانه‌ها و کانال‌های هانوفر مرکزی برای فعالیت‌های دوستدار محیط‌زیست هستند و فرصت‌هایی را برای شرکت در گشت‌های شهری سوار بر قایق در اختیار مردم قرار می‌دهند.

ادغام فرهنگ در بافت شهری

میراث معماری و فرهنگی یک شهر که اغلب از طریق محله‌های تاریخی، جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، صنایع دستی و غذا نشان داده می‌شود، مایه افتخار ساکنان آن است. یک شهر با قابلیت زندگی بالا باید برای تعامل با ساکنان خود و تقویت حس تعلق در آنها، این سرزندگی را در بافت شهری و فضاهای عمومی خود منعکس کند. شهرهای تیرانا در آلبانی و پاناجی در هند، که از نظر جغرافیایی فاصله زیادی با هم دارند، نقاط مشترکی را در فرهنگ خود از طریق جشنواره‌های فرهنگی منظم در سطح شهر مانند جشنواره مردمی جیروکاستر و کارناوال گوا پیدا می‌کنند.

فرهنگ شهرها همچنین در بافت شهری از طریق نقاشی‌های خیابانی، ساختمان‌های رنگارنگ خاطره‌انگیز و میدان‌های عمومی که مردم را برای شرکت در مراسم فرهنگی فرا می‌خواند، نشان داده می‌شود. پرداختن به جسم و ظاهر مطلوب ساختمان‌ها و فضاها آسایش روحی را برای شهروندان به دنبال دارد و زندگی اجتماعی در محیطی جذاب با ویژگی‌های زیبایی‌شناسانه را مهیا می‌کند که خود یکی از عامل‌های مؤثر در زیست پذیری شهری به حساب می‌آید.

ساخت جوامع با کاربری مختلط

امروزه در بسیاری از شهرهای سراسر جهان، هر منطقه از شهر برای هدفی مشخص استفاده می‌شود، مثلاً بخشی از شهر شامل دفترها و ساختمان‌های اداری و تجاری است که محل کار مردم است و بخشی برای تفریح، مسکن، خدمات بهداشتی و سلامتی در نظر گرفته می‌شود، در نتیجه به‌خاطر افزایش زمان رفت‌وآمد بین این بخش‌ها، ساکنان همواره با مسائلی مانند ازدحام ترافیک و آلودگی دست و پنجه نرم می‌کنند. طرح توسعه کاربری مختلط راه‌حلی برای این مشکل چندگانه ارائه می‌کند که مشخصه آن ساخت محله‌هایی است که در آن دفاتر، مراکز خرید و تعدادی ساختمان مسکونی، همگی در مجاورت هم قرار دارند تا رفت‌وآمد بین این مکان‌ها را کاهش دهد و کیفیت زندگی در این محله‌ها را بهبود ببخشد. توسعه‌های کاربری مختلط اغلب توسط یک سیستم حمل‌ونقل عمومی قوی پشتیبانی می‌شود. نمونه درخشان در این زمینه، محله Warf در واشنگتن دی‌سی است که به کمک بازآفرینی زمین‌های کم‌استفاده ساخته شده است. این محله یک توسعه چند مایلی با کاربری مختلط در سواحل رودخانه پوتوماک ایجاد کرده است که شامل بازار ماهی سنتی، ساختمان‌های مسکونی و اداری، مغازه‌ها، هتل‌ها، رستوران‌ها، پارک‌ها، اسکله‌های تفریحی و اقامتی و مکان‌هایی برای برگزاری موسیقی زنده می‌شود. این محله که در سال ۲۰۱۷ توسعه یافت، امروزه یکی از پر جنب‌وجوش‌ترین مکان‌های شهر است.