تحول حکمرانی شهری با مدل مدیریتی «کمتر سیستم، بیشتر شهروند»
حکمرانی شهری یکی از پایههای اصلی توسعه پایدار، مشارکت شهروندی و کیفیت زندگی در شهرهاست. در اغلب کشورهای جهان، مدیریت شهری از طریق دو سازمان اصلی شهرداری بهعنوان سازمان اجرایی و شورای شهر بهعنوان نهاد قانونگذار و نظارتی انجام میشود.

انتخاب شهردار در کشورهای مختلف به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میشود؛ در مدل انتخاب مستقیم شهردار توسط مردم، شهروندان با شرکت در انتخابات عمومی، شهردار را بهطور مستقیم انتخاب میکنند. این روش در کشورهایی همچون فرانسه، ایتالیا و ترکیه رایج است. مدل دیگر انتخاب غیرمستقیم توسط شورای شهر است که اعضای منتخب شورای شهر، شهردار را از میان خود یا از بیرون انتخاب میکنند. این شیوه در کشورهایی همچون آلمان، هلند و بعضی شهرهای بریتانیا رایج است.
در بعضی کشورها همچون ایالات متحده، مدل «مدیر-شورا» نیز رایج است که در آن شورای شهر یک مدیر حرفهای را بهعنوان مدیر اجرایی استخدام میکند و شهردار نقش نمادین یا ریاست شورا را دارد. اعضای شورای شهر نیز بهطور معمول از طریق انتخابات محلی و با رأی مستقیم مردم انتخاب میشوند و نماینده مناطق مختلف شهر هستند. در بعضی کشورها، شوراها بهصورت غیرحزبی فعالیت میکنند تا تمرکز بر مسائل محلی حفظ شود.
شورای شهر بهعنوان نهاد قانونگذار محلی، وظایف گستردهای دارد که شامل تصویب بودجه سالانه شهرداری، وضع مقررات و آئیننامههای شهری، نظارت بر عملکرد شهرداری و مدیران اجرایی، تصویب طرحهای توسعه شهری، حملونقل، محیطزیست و خدمات عمومی، حمایت از مشارکت شهروندان در تصمیمگیریها و بررسی و تصویب پروژههای عمرانی، فرهنگی و اجتماعی میشود.
آرهوس؛ الگویی جهانی در حکمرانی شهری، مشارکت شهروندی و توسعه پایدار
شهر آرهوس، دومین شهر بزرگ دانمارک، در سالهای اخیر به یکی از نمونههای موفق جهانی در زمینه حکمرانی شهری نوآورانه، توسعه پایدار و مشارکت شهروندی تبدیل شده است. این شهر در ساحل شرقی شبهجزیره یوتلاند قرار دارد و با ترکیب معماری تاریخی، طبیعت سرسبز، دانشگاههای معتبر و زیرساختهای مدرن، از کیفیت زندگی بالایی برخوردار است. آنچه آرهوس را از دیگر شهرهای اروپایی متمایز میکند، شیوهای است که در آن شهروندان، سازمانهای دولتی، بخش خصوصی و مراکز علمی در کنار هم برای ساختن آیندهای هوشمند، سبز و انسانی تلاش میکنند.
شهردار آرهوس از طریق انتخاب غیرمستقیم توسط شورای شهر تعیین میشود؛ شهروندان با شرکت در انتخابات محلی اعضای شورای شهر را بهطور مستقیم انتخاب میکنند، سپس اعضای منتخب شورا در جلسهای رسمی، از میان خود فردی را بهعنوان شهردار برمیگزینند.