اقتصاد سبز شهری در گروی ترویج کسب‌وکارهای پایدار
ترویج کسب‌وکارهای پایدار با حمایت‌های مالی، صدور گواهی‌نامه‌های زیست‌محیطی، توسعه زیرساخت‌های سبز و همکاری مؤثر میان دولت‌ها و بخش خصوصی، نقش مهمی در تقویت اقتصاد شهری و حفظ محیط‌زیست ایفا می‌کند.
Admin1
تشویق کسب‌وکارهای پایدار برای تقویت یک شهر مستلزم ایجاد اکوسیستمی است که در آن واحدهای اقتصادی مسئولیت‌پذیر زیست‌محیطی و اجتماعی بتوانند رشد کنند و به اقتصاد شهری، جامعه و محیط‌زیست کمک کنند. این فرایند شامل چندین جنبه کلیدی از جمله ارائه مشوق‌ها و حمایت‌های مالی، شناسایی کسب‌وکارهای متعهد به پایداری، تسهیل همکاری میان دولت شهری و کسب‌وکارها و استفاده از ظرفیت کسب‌وکارها برای نوآوری و شمول اجتماعی است.
شهرها می‌توانند با پیشنهاد مزایایی همچون معافیت‌های مالیاتی، کمک‌هزینه‌ها و یارانه‌ها، کسب‌وکارها را ترغیب کنند تا از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کنند، بهره‌وری انرژی را افزایش دهند، میزان ضایعات را کاهش دهند و فناوری‌های سبز را در فعالیت‌های گوناگون خود به کار گیرند. این اقدامات هزینه‌های گذار به شیوه‌های پایدار را کاهش می‌دهد و موجب گسترش پذیرش این شیوه‌های دوستدار محیط‌زیست می‌شوند.
ایجاد برنامه‌های شناسایی و صدور گواهی‌نامه برای کسب‌وکارهای متعهد به پایداری، نقشی کلیدی در ترویج توسعه پایدار ایفا می‌کند. این برنامه‌ها با تعیین معیارهای مشخص، عملکرد زیست‌محیطی و اجتماعی شرکت‌ها را ارزیابی می‌کنند و در صورت احراز شرایط، گواهی‌نامه‌هایی ارائه می‌دهند که نشان‌دهنده تعهد آنها به مسئولیت‌پذیری است. چنین گواهی‌نامه‌هایی به افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان کمک می‌کند و امکان انتخاب آگاهانه‌تری را فراهم می‌سازد، همچنین شرکت‌ها می‌توانند پایداری را به‌عنوان مزیت رقابتی معرفی کنند و سهم بازار خود را افزایش دهند. این روند موجب رشد تقاضا برای محصولات پایدار می‌شود و سایر کسب‌وکارها را نیز به پیروی از این مسیر ترغیب می‌کند.
تشکیل شبکه‌های کسب‌وکار پایدار، ابزاری مؤثر برای تقویت رشد جمعی و ایجاد هم‌افزایی در میان شرکت‌هایی است که بر اصول زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی پایدار تأکید دارند. هنگامی که این کسب‌وکارها در یک شبکه یا خوشه فعالیت می‌کنند، می‌توانند منابع کلیدی همچون تأمین‌کنندگان مواد اولیه پایدار، نیروی کار آموزش‌دیده در حوزه‌های سبز و بازار مصرف آگاه به مسائل زیست‌محیطی را به‌صورت مشترک به کار گیرند.
این نزدیکی و همکاری، نه‌تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه امکان انتقال دانش، تجربه و نوآوری در زمینه پایداری را نیز فراهم می‌آورد و در نتیجه، کسب‌وکارها سریع‌تر رشد می‌کنند و آسیب‌پذیری آنها در برابر چالش‌های محیطی و اقتصادی کاهش پیدا می‌کند. علاوه‌بر این، شکل‌گیری این شبکه‌ها به‌تدریج فرهنگ پایداری را در سطح محلی تقویت می‌کند و زمینه‌ساز شکل‌گیری یک اکوسیستم کسب‌وکار پایدار، منسجم و رقابت‌پذیر در شهر و منطقه می‌شود.
تسهیل همکاری میان دولت شهری و کسب‌وکارها از طریق شراکت‌های عمومی‌خصوصی مؤثر، امکان برنامه‌ریزی یکپارچه و توسعه مشترک راه‌حل‌های پایدار برای چالش‌های شهری مثل مصرف انرژی، حمل‌ونقل، مدیریت پسماند، کیفیت هوا و مسکن را فراهم می‌آورد. این مدل‌های تعامل استراتژیک، اهداف مشترک را ارتقا می‌دهند و اقدام هماهنگ را تشویق می‌کنند تا بیشترین تأثیر را بر اهداف پایداری شهری داشته باشند.
استفاده از ظرفیت کسب‌وکارها برای نوآوری و شمول اجتماعی اهمیت بسیاری در تقویت شهر و ارتقای زندگی شهری دارد. کسب‌وکارها می‌توانند با توسعه و ارائه محصولات و خدمات نوآورانه که دسترسی به انرژی پاک، آب، مسکن مقرون به‌صرفه و گزینه‌های حمل‌ونقل پایدار را بهبود می‌بخشد، به زندگی شهری پایدار کمک کنند. علاوه‌بر این، ایجاد فرصت‌های شغلی فراگیر به حمایت از عدالت اجتماعی در کنار اهداف زیست‌محیطی کمک می‌کند.
افزایش مشارکت مصرف‌کننده و جامعه در امور پایداری از طریق آموزش و برنامه‌های مشارکتی موجب افزایش تقاضا برای کسب‌وکارهای مسئولانه می‌شود که به تقویت انگیزه‌های بازار برای پایداری کمک می‌کند. مشارکت جامعه در برنامه‌هایی مثل کشاورزی شهری یا بازیافت موجب تقویت پیوندهای اجتماعی و حس تعلق محلی به تلاش‌های پایداری می‌شود.
شهرهای بسیاری در سراسر جهان به‌طور فعال کسب‌وکارهای پایدار را به‌عنوان بخشی از استراتژی‌های توسعه شهری خود ترویج می‌کنند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به اسلو، استکهلم، برلین، لندن، سیاتل و کپنهاگ اشاره کرد. اسلو که به‌عنوان پایدارترین شهر جهان در سال ۲۰۲۴ شناخته شد، بر حفظ فضاهای سبز با پوشش ۴۷ درصدی تأکید دارد و کسب‌وکارهای محلی را ملزم به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌کند.
کپنهاگ با هدف تبدیل شدن به نخستین پایتخت بدون انتشار کربن در جهان، از جمله شهرهایی است که سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در حمل‌ونقل سازگار با محیط‌زیست، انرژی تجدیدپذیر و استانداردهای ساخت‌وساز سبز انجام داده است. این اقدامات موجب ایجاد فرصت‌های ویژه برای کسب‌وکارهایی می‌شود که بر مدل‌های پایدار تمرکز دارند.
استکهلم میزبان تعداد قابل‌توجهی کسب‌وکار با گواهی‌نامه زیست‌محیطی B‑Corp است. تعداد بالای این شرکت‌ها در استکهلم نشان‌دهنده وجود اکوسیستمی بالغ و حمایتی برای کسب‌وکارهای پایدار است که دولت محلی، سرمایه‌گذاران، سازمان‌های آموزشی و شهروندان همگی از نوآوری‌ها و مدل‌های تجاری مبتنی بر پایداری حمایت می‌کنند.
اسلو و رونق کسب‌وکارهای سبز
شهر اسلو در نروژ کسب‌وکارهای پایدار را به‌عنوان یکی از ارکان اصلی راهبرد توسعه اقتصادی خود و تحقق اهداف بلندپروازانه اقلیمی تا سال ۲۰۳۰ در نظر گرفته است. این حمایت چندوجهی شامل برنامه‌ها، مشوق‌های مالی، چهارچوب‌های قانونی، زیرساخت‌سازی و ترویج نوآوری می‌شود که همگی با هدف تسریع گذار به شهری بدون آلایندگی طراحی شده‌اند.
یکی از مهم‌ترین ابزارهای اسلو برای ترویج کسب‌وکارهای سبز، فراهم‌کردن مشوق‌ها و پشتیبانی مالی است. شهرداری در همکاری با سازمان نوآوری نروژ و سازمان انووا، حمایت مالی گسترده‌ای برای پروژه‌های بر پایه فناوری‌های زیست‌محیطی، گذار به اقتصاد سبز، اقتصاد زیستی و ساخت‌وساز پایدار فراهم می‌کند؛ به‌ویژه یارانه‌هایی برای کسب‌وکارهای کوچک اختصاص می‌دهد تا هزینه‌های مرتبط با تغییر به راه‌حل‌های بدون آلایندگی کاهش پیدا کند. طی سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ مبلغی معادل ۱۰ میلیون کرون نروژ برای توسعه زیرساخت شارژ سریع خودروهای سنگین برقی و تاکسی‌های الکتریکی اختصاص یافته است تا بخش حمل‌ونقل نیز بتواند در مسیر کربن‌زدایی گام بردارد.
اسلو مقررات مشخصی را برای حمایت از پایداری تدوین کرده است؛ از نوامبر ۲۰۲۴، تمام تاکسی‌ها در شهر باید به‌طور کامل بدون آلایندگی باشند و هدف‌گذاری شده است که تا سال ۲۰۳۰، همه خودروهای شخصی و ون‌های تجاری از نیروی برق یا هیدروژن استفاده کنند. به موازات این مقررات، سرمایه‌گذاری زیادی در گسترش زیرساخت‌های شارژ عمومی انجام داده است تا ناوگان حمل‌ونقل تجاری نیز بتواند با سهولت بیشتری به سمت برقی‌سازی حرکت کند.
این شهر در کنار اقدامات قانونی، بستر گسترده‌ای برای نوآوری و همکاری میان ذی‌نفعان مختلف فراهم کرده است. سازمان‌هایی همچون سازمان توسعه کسب‌وکار اسلو نقش کلیدی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه در حوزه فناوری‌های اقلیمی دارند. این سازمان‌ها از طریق رویدادها، برنامه‌های شبکه‌سازی، اشتراک دانش و حمایت از رشد استارت‌آپ‌ها، زیست‌بومی فعال و نوآور برای کسب‌وکارهای پایدار ایجاد کرده‌اند.
تعهد اسلو به پایداری تنها به سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری محدود نمی‌شود، بلکه فرهنگ‌سازی و مشارکت جمعی را نیز در بر می‌گیرد. دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردمی و بخش خصوصی همگی در جهت هم‌راستایی با اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (SDGs) در فرایند تصمیم‌گیری و اجرا دخیل هستند. برنامه‌هایی برای پرورش نیروی کار متخصص، مشاوره، هدایت و ادغام استعدادهای جدید در صنایع سبز طراحی شده است تا زیرساخت انسانی گذار به اقتصاد پایدار نیز تقویت شود. ترکیب این اقدامات از مشوق مالی و تنظیم‌گری گرفته تا نوآوری فناورانه و مشارکت اجتماعی، اسلو را به یکی از پیشگامان جهانی در پایداری شهری مبتنی بر کسب‌وکار تبدیل کرده است.
استکهلم پیشگام در ترویج کسب‌وکارهای پایدار
شهر استکهلم در سوئد، به‌عنوان یکی از پیشگامان ترویج کسب‌وکارهای پایدار برای تقویت شهر، برنامه‌ها و استراتژی‌های متعددی را در سال ۲۰۲۵ به اجرا گذاشته است که در چهارچوب چشم‌انداز بلندمدت این شهر برای تبدیل شدن به شهری بدون سوخت‌های فسیلی و با تاب‌آوری اقلیمی متمرکز است. استکهلم برنامه‌ها و سیاست‌های خود را با هدف کاهش ۷۰ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای به ازای هر نفر از سال ۱۹۹۰ میلادی آغاز کرده است و اکنون در مسیر نهایی حذف کامل کربن تا سال ۲۰۴۰ قرار دارد. این برنامه‌ها به‌ویژه از طریق دو سند کلیدی یعنی برنامه محیط زیستی ۲۰۳۰ و طرح اقدام اقلیمی ۲۰۳۰ پیش می‌روند که در سال ۲۰۲۴ تدوین شده‌اند و شامل بیش از ۱۵۰ اقدام مشخص برای کاهش سریع انتشار آلاینده‌ها هستند.
یکی از بخش‌های مهم استراتژی استکهلم، تأکید بر ایجاد یک گذار عادلانه و فراگیر است تا مطمئن شود همه گروه‌های اجتماعی، به‌ویژه آسیب‌پذیرترین‌ها، در مسیر تغییر به سوی اقتصاد سبز همراه و از فرصت‌های برابر بهره‌مند شوند. این شهر سیاست‌های توسعه شهری را به سمت روندهای چرخشی و پایدار هدایت می‌کند، به‌گونه‌ای که اصول اقتصاد چرخشی در برنامه‌ریزی، ساخت‌وساز، استفاده از زمین و راه‌اندازی کسب‌وکار به کار گرفته شده است و زیرساخت‌های سبز و حفظ تنوع زیستی از اولویت‌های اصلی هستند.
منطقه استکهلم با تمرکز بر جذب سرمایه‌گذاری‌های پایدار، توسعه بخش‌های استراتژیک و ترویج الگوهای کسب‌وکاری چرخشی و پایدار می‌کوشد جایگاه خود را به‌عنوان یک مقصد جهانی برای سرمایه‌گذاری‌های سبز و نوآوری تقویت کند. این منطقه همچنین از هم‌افزایی صنایع مهمی همچون گردشگری و رویدادها برای ایجاد فرصت‌های شغلی فراگیر به‌ویژه برای جوانان، تازه واردان و گروه‌های کمتر نماینده بهره می‌برد و به‌تبع آن از اهداف عدالت اجتماعی نیز حمایت می‌کند.
یکی از ابتکارات مهم استکهلم پروژه «ملاقات‌های پایدار در استکهلم» است که هدف آن تبلیغ این شهر به‌عنوان مقصدی برجسته برای برگزاری رویدادها و جلسات پایدار است. این پروژه که توسط صنعت گردشگری و شرکای مرتبط پیش می‌رود، تلاش دارد ضمن تقویت صنعت مهمان‌نوازی، گزینه‌های پایدار را به مشتریان ارائه و سهم این صنعت را در کمک به توسعه پایدار افزایش دهد.
این شهر در سال ۲۰۲۵ میزبان کنفرانس‌های بزرگی در زمینه کسب‌وکارهای پایدار بوده است که در آن مدیران مختلف از سراسر جهان گرد هم می‌آیند تا استراتژی‌هایی برای اندازه‌گیری، کاهش و گسترش ابتکارات پایدار را بررسی کنند و به اشتراک بگذارند. مباحث مهم این رویدادها شامل مدیریت پایدار شرکتی، تضمین سودآوری همراه با پایداری و همکاری برای تغییرات تأثیرگذار است. چنین فعالیت‌هایی فضای مناسبی برای کسب‌وکارها ایجاد می‌کند تا ضمن پاسخ به فشارهای زمانی و مقررات جدید، پتانسیل بلندمدت خود در جهت نوآوری و تصمیم‌گیری مبتنی بر پایداری را فعال کنند.
استکهلم به‌عنوان یکی از پیشتازان جهانی در زمینه کسب‌وکارهای پایدار، میزبان تعداد قابل‌توجهی از شرکت‌هایی است که گواهی‌نامه بین‌المللی B-Corp را دریافت کرده‌اند. این گواهی‌نامه نشان‌دهنده تعهد شرکت‌ها به رعایت معیارهای دقیق و جامع در حوزه‌های عملکرد اجتماعی، محیط‌زیستی، شفافیت و پاسخگویی است. وجود این حجم از شرکت‌های B-Corp در استکهلم نشانه‌ای قوی از یک اکوسیستم بالغ، حمایت‌گر و پویا برای کسب‌وکارهای پایدار در این شهر است.
این اکوسیستم حمایتی شامل زیرساخت‌های مناسب، سیاست‌های تشویقی، برنامه‌های آموزشی و همکاری نزدیک میان بخش‌های مختلف دولتی، خصوصی و جامعه مدنی می‌شود که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا نه‌تنها در حوزه پایداری عمل کنند بلکه نوآوری و رشد اقتصادی خود را نیز افزایش دهند. رشد شرکت‌های دارای این گواهی، موجب افزایش اعتبار استکهلم در سطح بین‌المللی شده و آن را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری‌ها و همکاری‌های سبز تبدیل کرده است.
برلین و ترویج کسب‌وکارهای پایدار
برلین به‌عنوان پایتخت آلمان و یکی از پیشگامان جهانی در حوزه پایداری، با راهبردهای متنوع و جامع به ترویج کسب‌وکارهای پایدار می‌پردازد. این شهر، ترکیبی از حمایت‌های مالی، تسهیل زیرساخت‌ها، سیاست‌های مشوق و ایجاد اکوسیستم نوآوری را در دستور کار دارد تا شرکت‌ها را در مسیر توسعه سبز هدایت کند.
یکی از مهم‌ترین اقدامات برلین، فراهم کردن یارانه‌ها و تسهیلات مالی برای کسب‌وکارهایی است که به فناوری‌های پاک و مدل‌های اقتصادی چرخشی روی می‌آورند. این حمایت‌ها شامل کمک‌های بلاعوض، وام‌های کم‌بهره و تسهیلات مالیاتی می‌شود که به‌ویژه به استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط تعلق می‌گیرد.
از سوی دیگر، برلین با توسعه زیرساخت‌های شهری سبز مانند شبکه گسترده حمل‌ونقل عمومی پاک، مسیرهای دوچرخه‌سواری، ایستگاه‌های شارژ خودروهای الکتریکی و فضاهای کاری مشترک سبز، محیطی ایده‌آل برای رشد کسب‌وکارهای پایدار فراهم می‌کند. این شهر میزبان شتاب‌دهنده‌ها و مراکز نوآوری زیست‌محیطی است که به استارت‌آپ‌ها کمک می‌کنند تا فناوری‌های نوین خود را توسعه دهند و وارد بازار کنند. این مراکز با برگزاری کارگاه‌ها، برنامه‌های منتورینگ و ایجاد شبکه‌های همکاری، به تبادل دانش و جذب سرمایه‌گذاری در حوزه اقتصاد سبز کمک می‌کنند.
این شهر قوانینی وضع کرده است که کسب‌وکارها را به استفاده از منابع تجدیدپذیر، کاهش انتشار کربن و مدیریت بهتر پسماندها ملزم می‌کند، همچنین برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی گسترده‌ای برای افزایش آگاهی و توانمندسازی فعالان اقتصادی در زمینه پایداری اجرا می‌شود. برلین با ایجاد یک اکوسیستم حمایتی، نوآورانه و پایدار برای کسب‌وکارها، خود را به‌عنوان الگوی موفقی در عرصه اقتصاد سبز شهری مطرح کرده است.
