پرو پیشتاز انرژی خورشیدی به بهای بیبرقی محرومان جامعه
شهر پامپا کلمسی ( Pampa Clemesí) در پرو در کنار بزرگترین نیروگاه خورشیدی این کشور قرار دارد، اما همچنان بدون برق زندگی میکند؛ درحالیکه این نیروگاه انرژی پاک خود را به شهرهای بزرگ میرساند، ساکنان این منطقه محروم هنوز برای روشنایی شبهای خود مجبور به استفاده از چراغ قوه و شمع هستند.

یکی از کشورهای پیشرو در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، امروزه میزبان بزرگترین نیروگاه خورشیدی این کشور به نام نیروگاه روبی است. این مجموعه بزرگ پنلهای خورشیدی که از سال ۲۰۱۸ نصب آن آغاز شد و در سال ۲۰۲۴ به بهرهبرداری کامل رسید، سالانه حدود ۴۴۰ گیگاوات ساعت برق تولید و بخش بزرگی از شهرهای پرو را تغذیه میکند، اما در فاصله کمتر از یک کیلومتر از این نیروگاه، در شهری کوچک به نام پامپا کلمسی ( Pampa Clemesí)، مردم همچنان بدون برق زندگی میکنند و ساکنان آن برای روشنایی شبهای خود مجبورند از چراغ قوه و شمع استفاده کنند و خانههای آنها حتی یک پریز برق ساده هم ندارد.
این وضعیت درحالی است که برق زیادی در نیروگاه روبی تولید و به شهرهای بزرگ کشور صادر میشود. شرکت مسئول نیروگاه، اوریژن، اعلام کرده که طرحهایی برای برقرسانی به این منطقه اجرا کرده و حتی به اهالی پنلهای خورشیدی داده شده است، اما بدون باتری و مبدلهای برق، این پنلها در عمل بیفایدهاند.
برقرسانی به پامپا کلمسی نهتنها تلنگری از فناوری و عدالت اجتماعی است، بلکه نمادی از چالش بزرگ در توسعه انرژیهای نوین در کشورهای در حال توسعه محسوب میشود. منطقه موکگوا که نیروگاه روبی در آن واقع شده پتانسیل بسیار بالایی برای استفاده از انرژی خورشیدی دارد. در سال ۲۰۲۴ رشد استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در پرو نزدیک به ۹۶ درصد بوده، اما این پیشرفت فناورانه هنوز به همه نقاط کشور راه پیدا نکرده است.
پرو که دومین تولیدکننده بزرگ مس در جهان است، ماده اصلی ساخت قطعات فناوریهای نوین انرژی را دارد، اما بخش عمده مس استخراجی را صادر میکند و سود حاصل از آن بهطور معمول در مناطقی سرمایهگذاری میشود که بازدهی اقتصادی بیشتری دارند. در نتیجه این سیاستها مناطق کوچکی همچون پامپا کلمسی همچنان از ابتداییترین امکانات انرژی محروماند.
شرکت یادشده ادعا میکند تاکنون ۸۰۰ هزار دلار در فاز نخست پروژه برقرسانی به این شهر کوچک سرمایهگذاری کرده است، اما واقعیت موجود در این شهر کوچک نشان میدهد هیچ خانهای هنوز متصل به برق نیست و ساکنان تنها میتوانند هر شب نور پراکنده نیروگاه روبی را ببینند که برای خودشان کاربردی ندارد و تنها یادآور فاصلهای است که هنوز میان آنها و فناوریهای نوین وجود دارد.
این وضعیت گویای یک حقیقت تلخ است که بیعدالتی در توزیع انرژی پاک همچنان یک معضل جدی است. تولید انبوه انرژی خورشیدی زمانی ارزشمند خواهد بود که بتواند رفاه و زندگی بهتر را برای همه مردم بهویژه جوامع محروم و کمتر توسعهیافته به ارمغان بیاورد. اگر فناوریهای نوین بدون ساختار عادلانه توزیع پیادهسازی شوند، تنها شکل و ظاهر پیشرفت تغییر میکند، اما مدل توسعه و نابرابریهای ساختاری باقی میماند.
پامپا کلمسی نمونهای دردناک از این چالش است؛ جایی که انرژی خورشیدی بهوفور پردازش میشود، اما برای مردم محلی که شاید بیش از همه به آن نیاز دارند، قابل استفاده نیست و این وضعیت سوالاتی اساسی درباره آینده انرژی پاک و عدالت در دسترسی به آن مطرح میکند. تا زمانی که پاسخ این پرسشها به عدالت اجتماعی نزدیک نشود، داستان شهرهایی همچون پامپا کلمسی ادامه خواهد داشت؛ شهری که در قلب روشنترین نیروگاه یک کشور، همچنان در تاریکی زندگی میکند و هر شب نور خورشید را میبیند، اما از برق بیبهره مانده است.