هنگ‌کنگ یکی از پررونق‌ترین شهرهای جهان است، اما در عین حال منطقه‌ای کوچک و ساحلی است که با چالش‌های ناشی از جمعیت عظیم خود دست‌وپنجه نرم می‌کند. این شهر با مساحت ۱۱۰۸ کیلومتر مربع، میزبان حدود ۷.۵ میلیون نفر جمعیت است که تراکم بالای جمعیتی آن را به یکی از پرتراکم‌ترین مناطق جهان تبدیل کرده است. تنها ۲۴ درصد از زمین‌های هنگ‌کنگ برای سکونت و فعالیت مناسب هستند، که این محدودیت جغرافیایی فشار زیادی بر منابع شهری وارد کرده است.

در مواجهه با این چالش‌ها، هنگ‌کنگ به راه‌حل‌های خلاقانه‌ای روی آورده است. از آپارتمان‌های کوچک لوکس ساخته شده در لوله‌های قدیمی گرفته تا خانه‌های کوچک موسوم به «تابوت» و «قفس» که فقیرترین افراد جامعه در آن زندگی می‌کنند. با این حال، این شهر همچنان گران‌ترین مکان برای زندگی در جهان محسوب می‌شود.

در سال‌های اخیر، تصاویر شوکه‌کننده‌ای از هنگ‌کنگ منتشر شده است که شرایط زندگی ساکنان در خانه‌های موسوم به تابوتی را نشان می‌دهد. این خانه‌ها که در واقع آپارتمان‌های تقسیم‌شده با فضای بسیار محدود هستند، تنها امکان حرکت حداقلی را فراهم می‌کنند و زندگی در آن‌ها به سختی قابل تصور است.

برآوردها نشان می‌دهند که حدود ۲۲۰ هزار نفر، از جمله ۴۰ هزار کودک، در چنین شرایط فشرده‌ای در هنگ‌کنگ زندگی می‌کنند. این واحدها که معمولاً مساحتی بین پنج تا هشت متر مربع دارند، با دیوارهای نازک چوبی تقسیم شده‌اند و معمولاً امکانات مشترکی مانند حمام و آشپزخانه دارند.

این خانه‌ها به‌طور عمده در مناطق قدیمی شهری مانند شام‌شوی‌پو و مونگ‌کوک واقع شده‌اند و به‌دلیل کمبود مسکن و قیمت‌های سرسام‌آور، به گزینه‌ای ناگزیر برای قشر کم‌درآمد تبدیل شده‌اند. اجاره ماهانه این واحدها به طور متوسط حدود ۴۲۰۰ دلار هنگ‌کنگ است که با توجه به شرایط غیرقابل‌قبول آن‌ها، بسیار زیاد به نظر می‌رسد.

مشکل اساسی این بحران، محدودیت زمین در هنگ‌کنگ است؛ تنها ۷ درصد از زمین‌های شهر برای مسکن تخصیص یافته‌اند. همچنین، فرآیند طولانی انتظار برای دریافت مسکن عمومی باعث شده بسیاری از افراد سال‌ها یا حتی دهه‌ها در این خانه‌های تابوتی زندگی کنند.

این شرایط نه‌تنها نقض حقوق اولیه انسانی محسوب می‌شود، بلکه نشان‌دهنده شکاف عمیق اقتصادی و اجتماعی در یکی از گران‌ترین شهرهای جهان است. با وجود تلاش‌هایی مانند ساخت مسکن موقت یا قوانین جدید برای بهبود استانداردهای زندگی، بحران مسکن در هنگ‌کنگ همچنان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اجتماعی این شهر باقی مانده است.

برنامه‌ریزی شهری هنگ‌کنگ بر توسعه متراکم و استفاده کارآمد از زمین متمرکز شده است. پروژه‌هایی مانند «هنگ‌کنگ ۲۰۳۰» هدفشان تأمین نیازهای مسکن و توسعه زیرساخت‌ها برای جمعیت روبه افزایش است. همچنین، راهکارهایی مانند بازسازی زمین و استفاده مجدد از مکان‌های معدن سابق برای ایجاد زمین‌های قابل سکونت در دستور کار قرار گرفته‌اند.

با وجود موفقیت‌های هنگ‌کنگ در مدیریت تراکم بالا، مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی همچنان پابرجا هستند. اثر «دیوار» ناشی از ساختمان‌های بلند و نزدیک به هم باعث کاهش کیفیت هوا، ایجاد جزیره گرمایی و افزایش آلودگی شده است. برای مقابله با این مسائل، قوانین جدید طراحی شهری و ارزیابی تهویه هوا به اجرا درآمده‌اند.

هنگ‌کنگ با بحران جمعیتی نیز روبه‌روست؛ کاهش نرخ زاد و ولد، افزایش مهاجرت جوانان و متخصصان به خارج از کشور و پیری جمعیت چالش‌هایی جدی برای آینده این شهر ایجاد کرده‌اند. این خروج نیروی کار ماهر نه‌تنها اقتصاد محلی بلکه جایگاه جهانی هنگ‌کنگ را به‌عنوان یک مرکز مالی و تجاری تحت تأثیر قرار داده است.

در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۴، متوسط قیمت مسکن در هنگ‌کنگ به ازای هر متر مربع معادل ۱۴۷ هزار و ۱۸۳ دلار هنگ‌کنگ برآورد شد که این رقم بر اساس گزارش دپارتمان ارزیابی و رتبه‌بندی هنگ‌کنگ محاسبه شده است. با وجود کاهش تدریجی این شاخص در سال‌های اخیر، این شهر همچنان به‌عنوان یکی از گران‌ترین بازارهای مسکن جهان شناخته می‌شود.

علت کاهش قیمت‌ها به‌طور عمده ناشی از کمبود مزمن مسکن و کاهش تقاضا به‌دلیل ناپایداری اقتصادی و سیاسی است.چالش‌های ساختاری این شهر شامل تراکم جمعیتی بالا، محدودیت زمین و نابرابری اقتصادی است. در این شرایط، آپارتمان‌های تابوتی با فضای کمتر از شش متر مربع و قیمت اجاره ماهانه معادل ۵۰ دلار هنگ‌کنگ (۶.۴۳ دلار آمریکا) نمادی از بحران مسکن در لایه‌های ضعیف جامعه هستند. این در حالی است که متوسط قیمت خرید مسکن در مرکز شهر به ازای هر متر مربع به ۲۴۴ هزار و ۷۳۲ دلار هنگ‌کنگ می‌رسد.

با وجود کمبود مسکن در هنگ کنگ، بازار املاک لوکس و فوق‌لوکس برای ثروتمندان بسیار فعال باقی مانده است. در حالی که آپارتمان‌های کوچک برای اکثر مردم غیرقابل‌دسترس هستند، قیمت هر متر مربع برای واحدهای بزرگ‌تر به شدت افزایش می‌یابد. این نابرابری حتی کوچک‌ترین واحدها را برای طبقات متوسط و پایین جامعه تبدیل به یک رؤیا کرده است.

در این شرایط، بازار فوق‌لوکس مقاوم باقی مانده است. در سال ۲۰۲۴، ۱۶۶ معامله املاک فوق‌لوکس ثبت شد که نشان‌دهنده جذابیت این بخش برای سرمایه‌گذاران برجسته است. انتظار می‌رود این بازار در سال ۲۰۲۵ با سیاست‌های جدید و شرایط مالی مطلوب‌تر دوباره رونق بگیرد.

در ماه مارس ۲۰۲۵، یک خانه پنج‌طبقه در منطقه ریپالس بی هنگ‌کنگ به‌عنوان گران‌ترین ملک مسکونی این شهر و یکی از گران‌ترین خانه‌های جهان شناخته شده است. این عمارت ۱۱ خوابه که در سال ۲۰۲۳ برای فروش لیست شده بود، با قیمت حیرت‌آور ۲.۲ میلیارد دلار هنگ‌کنگ (معادل ۲۸۳ میلیون دلار آمریکا یا ۲۱۹ میلیون پوند) عرضه شد.

کمبود فضای مسکونی در هنگ‌کنگ همواره چالشی بزرگ بوده است، اما به معنای آن نیست که خانه‌های کوچک نمی‌توانند حس لوکس بودن را القا کنند. توسعه‌دهندگان املاک در هنگ‌کنگ به طراحان داخلی روی آورده‌اند تا این آپارتمان‌های کوچک را برای مشتریان ثروتمند جذاب‌تر و سطح بالا کنند.

این آپارتمان‌های کوچک، معروف به نانو فلت، با استفاده از تکنیک‌های نوآورانه طراحی، تلاش می‌کنند فضای محدود را به شکلی دلپذیر و کارآمد تبدیل کنند. طراحان با بهره‌گیری از جزئیات دقیق، ترکیب رنگ‌ها و مواد باکیفیت، موفق شده‌اند این خانه‌های کوچک را روشن، جادار و راحت جلوه دهند.

با این حال، این خانه‌های کوچک لوکس هم قیمت بالایی دارند. یک واحد مینی‌خانه لوکس ممکن است تا ۶.۱ میلیون دلار هنگ‌کنگ (معادل ۷۸۵ هزار دلار آمریکا یا ۶۰۶ هزار پوند) هزینه داشته باشد. این قیمت‌ها نشان‌دهنده تقاضای بالای مشتریان برای خانه‌هایی است که نه‌تنها کوچک هستند، بلکه با طراحی مدرن و امکانات پیشرفته حس لوکس بودن را ارائه می‌دهند.

این روند همچنین منعکس‌کننده تغییرات جمعیتی در هنگ‌کنگ است؛ جایی که تعداد خانوارهای تک‌نفره از ۱۳.۴ درصد در سال ۲۰۰۰ به ۲۰ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. این تغییرات باعث شده نسل جوان و افراد مجرد بیشتر به دنبال خانه‌هایی باشند که با سبک زندگی مدرن و انفرادی آن‌ها هماهنگ باشد.

دولت هنگ‌کنگ تلاش‌هایی را برای حل این بحران آغاز کرده است، از جمله برنامه‌ریزی برای ساخت ۳۰ هزار آپارتمان موقت طی پنج سال آینده با بودجه‌ای معادل ۳.۳ میلیارد دلار هنگ کنگ. با این وجود، بسیاری از کارشناسان معتقدند که این اقدامات نمی‌تواند به‌سرعت پاسخگوی نیازهای روزافزون جمعیت باشد.