نگاهی به پروژه بُنلاد
چالشهای اصلی پروژه بنلاد، اتخاذ استراتژیای برای پرداختن به مسئله “زمینه” در مقیاس بزرگ و غلبه بر محدودیتهای تحمیل شده توسط همسایگی غربی پروژه (ممنوعیت دید مستقیم به یک ساختمان دولتی) بود.
از نظر فیزیکی، با تعداد زیادی ساختمان با کیفیت پایین در شهر “ایلام” با فضاهای نیمهباز حداقلی مواجه شدیم. رویکرد انتقادی ما به آپارتمانهای معمولی کمکیفیت در شهر، با پوشش تقریباً “۱۰۰ درصدی” زمین بدون هیچ فضای قابل سکونت، ما را به سمت تبدیل این پروژه به بستری برای تحقق ایده فضاهای نیمهباز گسترده و فعال با استفاده از مفهوم “مرز فضایی” سوق داد. بنابراین، فرآیند طراحی با این سؤال آغاز شد: چگونه میتوانیم از مزایای “شبکه فرسایشی” برای ایجاد یک “مرز فضایی” به منظور حل مسائل زمینهای استفاده کنیم؟
سازماندهی فضایی پروژه از فرمی “دوگانه” و “متضاد” (گسسته – پیوسته) پیروی میکند که هدف آن پرداختن به مسائل زمینهای، نیازهای کارفرما و دستیابی به کارآیی اقتصادی است. در زیرزمین و طبقه همکف، که به کاربریهای عمومی یا سودآور (فضاهای تجاری و دفاتر) اختصاص یافته، چیدمان متراکمی از عملکردها در جهات مختلف، با دسترسیهای مستقل و جداسازی فضایی وجود دارد. با این حال، در طبقات بالاتر که برای زندگی مستقل دو برادر طراحی شده، این جداسازی داخلی به پیوستگی افقی-عمودی تبدیل میشود. حتی سطوح مسکونی جداگانه از طریق فضاهای خالی متعدد به هم متصل میشوند که در واقع ماهیت خانوادگی پروژه را آشکار میکند. در سطح بالایی (پشت بام)، این اتصال به آسمان باز میشود و همزمان هر دو واحد را از این پتانسیل طبیعی بهرهمند میکند، در حالی که بر نقش پیکسلمانند پروژه در ساختار بزرگتری به نام شهر تأکید میکند، که در واقع بیانیهای درباره آینده شهری ماست.
با ایجاد تغییرات ناگهانی در مقیاس تراسها و استفاده از ابعاد غیرمعمول (عمق تا حدود ۷ متر)، و همچنین اعمال تخلخلهای عمودی تکرارشونده در شبکه پیرامونی، توانستیم حیاطهای سبز “غیرمرکزی” را در اطراف هسته مسکونی ایجاد کنیم. اگر بپذیریم که یک خانه ایرانی مفهومی “فضایی” دارد، این فضاهای نیمهباز، که از تنش “مرزی” بین درون و بیرون نشأت میگیرند، به دنبال همان “فضامندی” هستند. این فضاها با ایجاد سرزندگی در زندگی آپارتمانی، به دنبال تغییر رفتار ساکنان و حرکت به سمت مفهوم “پایداری لذتجویانه” هستند. همچنین، استفاده از لوورهای عمودی، علیرغم استفاده از پنجرههای بزرگ، حس “حریم خصوصی بصری” را به پروژه اضافه میکند که یک نیاز اجتماعی در شهر ایلام است.
در این پروژه، علاوه بر پرداختن به مسائل فرمی، فضایی و زمینهای، بر مسائل تکتونیکی نیز تمرکز کردیم. دستیابی به جزئیات ظریف نمای آجری و لوورهای عمودی از طریق ابزارهای اندازهگیری دقیق برای به حداقل رساندن خطاها در سوراخکاری و همچنین ایجاد الگوی شیاردار روی آجرها فراهم شد. ما این کارها را برای ایجاد “دوگانگی” و “اختلال” ادراکی در هویت مادی آجر انجام دادیم. این امر ساکنان یا بینندگان را تشویق میکند تا دیوارهای ساختمان را لمس کنند و حس لامسه را در کنار ادراک بصری پروژه تحریک کنند.
مشخصات پروژه:
• طراح: دفتر محاط
• معمار مسئول: محمد هادیان پور
• مشاور HVAC: شرکت هایسنس
• مدیر ساخت و پروژه: منصور بهادری
• معمار و سرپرست پروژه: رضا منصوری
• سازه: علی احسان جوادی نیا
• تاسیسات الکتریکی: الهام حیدری
• رده: مسکونی
• محل پروژه: ایلام
• مساحت: ۱۵۸۴ مترمربع
• سال: ۱۴۰۲
• تصاویر: پرهام تقیاف