نجات محله‌های حومه‌ای با مدل‌های پایدار
گسترش بی‌رویه حومه‌ها، مشکلات بسیاری از جمله ترافیک، آلودگی و بیگانگی اجتماعی را به همراه داشته است و نیاز به ارائه راهکارها و مدل‌های شهری پایدار را بیش از پیش مطرح کرده است.
Admin1
یکی از چالش‌های اصلی بسیاری از شهرهای امروزی، ایجاد حلقه‌های جمعیتی قابل‌توجه در حومه‌ها است که در نتیجه گسترش شهری و مهاجرت مردم از مرکز شهر به حومه اتفاق می‌افتد. این مدل برنامه‌ریزی شهری به‌صورت لایه‌لایه است و تعداد زیادی از مردم باید به‌طور منظم به مرکز شهر مراجعه کنند، زیرا مراکز اداری، اقتصادی و فرهنگی در آنجا قرار دارد.
این ساختار شهری مشکلات بزرگی در زمینه کارایی به‌دنبال دارد؛ نگهداری یک محله پرتراکم با بلوک‌های آپارتمانی به‌طور کامل با نگهداری یک محله گسترده‌تر با خانه‌های مستقل متفاوت است و هزینه‌ها و نیازهای زیرساختی متفاوتی دارد، از سوی دیگر تردد روزانه جمعیت ساکن در حومه‌ها به مراکز شهر منجر به بروز مشکلاتی همچون ترافیک سنگین و آلودگی هوا می‌شود.
پدیده «اعیان‌نشین شدن» یکی دیگر از چالش‌های گسترش شهری است و شامل اخراج افراد با درآمد متوسط و پایین از شهرهایی می‌شود که دیگر توانایی پرداخت هزینه زندگی در آنها را ندارند. این پدیده موجب تغییر ترکیب اجتماعی شهرها و در نتیجه بیگانگی اجتماعی می‌شود. به‌همین دلیل گفته می‌شود که این ساختار شهری نیاز به بازنگری دارد تا بتواند پاسخگوی نیازهای ساکنان باشد و کیفیت زندگی آنها را بهبود ببخشد.
شهرهای کوچک، خودکفا و دوستدار محیط زیست
مدل «نوشهرگرایی» یک مدل جدید شهری پایدار است که برای ایجاد شهرهای کوچک پیشنهاد می‌شود. این شهرها با استفاده از مواد و مصالح طبیعی و به شیوه‌های ساخت‌وساز سازگار با محیط زیست ساخته می‌شود و طراحی آنها به‌گونه‌ای است که ساکنان می‌توانند به‌راحتی پیاده در آنها حرکت کنند. این نوع شهرها شامل خیابان‌ها، محله‌ها و میدان‌های باز هستند و به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که هم‌زیستی صلح‌آمیز میان نژادها، مذاهب و طبقات اجتماعی مختلف را ترویج دهند و در عین حال نیازهای ساکنان خود را به‌طور مستقل تأمین کنند.
نوشهرگرایی می‌تواند به مشکلات مرتبط با گسترش بی‌رویه شهرها و توسعه حومه‌ها رسیدگی کند. این مدل مدرن حومه‌ای بر پایداری تأکید دارد و بر این اصل بنا شده است که جوامع نقش مهمی در شکل‌دهی به آینده سیاره زمین دارند. جوامع نوشهری می‌توانند با کاهش وابستگی به خودروها، ترویج ساختمان‌های کارآمد از نظر انرژی و تشویق استفاده از حمل‌ونقل عمومی و دوچرخه‌سواری، با چالش‌های تغییر اقلیم و تخریب منابع طبیعی مقابله کنند.
ویژگی دیگر این مدل شهری، حمایت از طراحی شهری باکیفیت برای مراکز حومه‌ای پایدار است؛ طراحی زیبای فضاها حس رفاه ذهنی افراد را افزایش می‌دهد، یکپارچگی اجتماعی بیشتری ایجاد می‌کند و در نهایت به پایداری کلی جامعه کمک می‌کند. بسیاری از برنامه‌ریزان شهری تأکید دارند که گنجاندن طبیعت در طراحی، موجب ایجاد شهرهایی سالم‌تر و پایدارتر خواهد شد.
مدل‌های حومه‌ای مختلفی در شهرهای سراسر جهان شکل گرفته است که هدف آنها اتصال مناطق حومه‌ای (حلقه‌های بیرونی شهر) به‌طور مستقیم به مرکز شهر نیست، بلکه هدف اصلی آنها این است که تراکم جمعیتی در این مناطق به شکلی ملایم افزایش پیدا کند، بدون اینکه از بلوک‌های بزرگ آپارتمانی استفاده شود. تأکید این مدل‌ها بر این است که پیاده‌روهای بزرگ و مناسب برای عابران پیاده طراحی شوند و اولویت طراحی خیابان‌ها برای خودروها به نفع عابران پیاده تغییر کند.
پاوندبری، انگلستان
یکی از معروف‌ترین مدل‌های حومه‌ای در انگلیس، شهر پاوندبری است که در حومه دورچستر شهرستان دورست واقع شده است. ساخت این شهر از سال ۱۹۸۹ آغاز شد و در حال حاضر جمعیتی حدود ۵۰۰۰ نفر دارد و بیش از ۲۷۳۰ نفر در آن مشغول به کار هستند. به‌طور تقریبی ۸۶ درصد از پروژه تکمیل شده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۸ به بیش از ۲۷۰۰ واحد مسکونی توسعه پیدا کند.
پاوندبری از نظر برنامه‌ریزی شهری، بر اساس چندین اصل اساسی طراحی شده است که نخستین آنها انعکاس هویت محلی است؛ طراحی ساختمان‌ها به‌گونه‌ای است که با فرهنگ و هویت منطقه هم‌خوانی داشته باشد. میزان ۳۵ درصد از واحدهای مسکونی در این شهر به مسکن مقرون‌به‌صرفه تخصیص یافته است که به تأمین نیازهای مالی ساکنان کمک می‌کند. فضاهای عمومی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که عابران پیاده احساس راحتی و امنیت کنند. رویکرد استفاده ترکیبی از مسکن، فروشگاه‌ها، کسب‌وکارها و فضاهای عمومی در این شهر موجب می‌شود که ساکنان بتوانند به‌راحتی به خدمات و امکانات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند.
سی‌ساید، فلوریدا
این شهر در دهه ۱۹۸۰ از صفر ساخته شد و یک رویکرد انقلابی را در طراحی و ساخت جوامع معرفی کرد. سی‌ساید با خیابان‌های پیاده‌رو، فضاهایی که تعامل اجتماعی را ترویج می‌کنند و معماری سنتی جذاب، نشان داد که ایجاد مراکز شهری جدید با عناصر سنتی مرتبط با محله‌ها امکان‌پذیر است. سی‌ساید یکی از اولین توسعه‌های جدید پس از دهه ۱۹۲۰ بود که اولویت را به عابرین پیاده داد. این شهر بیشتر به‌دلیل نقش برجسته‌اش در طراحی شهری پایدار و ایجاد جوامعی قابل سکونت شناخته می‌شود.
پاسئو کایالا، گواتمالا
پاسئو کایالا در سال ۲۰۰۲ به‌عنوان یک پروژه پویا و انسان‌محور معرفی شد و شامل مجموعه‌ای از محله‌های متصل است که روی ۲۱ هکتار زمین گسترش یافته‌اند. هدف اصلی این پروژه ایجاد فضایی است که زندگی اجتماعی و تعاملات انسانی را ترویج دهد.
معماری پاسئو کایالا با احترام به سنت‌های گواتمالایی، از تزئینات آجری و قاب‌های سنگی استفاده کرده است که نمایی زیبا و فرهنگی به این منطقه می‌بخشد. برخلاف بسیاری از جوامع گواتمالا که به سمت خودرومحوری پیش رفته‌اند، طراحی این پروژه به‌گونه‌ای است که بر استفاده عابران پیاده تمرکز دارد. این رویکرد به ساکنان اجازه می‌دهد تا به‌راحتی و با امنیت بیشتر در فضاهای عمومی حرکت کنند و از امکانات موجود بهره‌مند شوند.
میراث آلنده، مکزیک
میراث آلنده یک جامعه مدرن و پایدار است که تنها ۱۰ دقیقه با مرکز شهر سان میگل د آلنده فاصله دارد. این پروژه حول مفهوم پایداری بنا شده و به‌گونه‌ای طراحی شده است که روحیه جادویی و ویژه شهرهای مکزیکی را حفظ کند و در عین حال به نیازهای ساکنان خود پاسخ دهد. این جامعه شامل پنج محله است که در ۳۲۰ هکتار گسترش یافته‌اند و از طرح استفاده ترکیبی بهره می‌برد؛ به این معنی که خدمات و امکانات مختلف، از جمله فروشگاه‌ها، مراکز درمانی و فضاهای عمومی، در فاصله ۱۰ دقیقه پیاده‌روی از هر نقطه قرار دارند.
طراحی میراث آلنده نه‌تنها راحتی را برای ساکنان فراهم می‌کند، بلکه به ایجاد یک حس اجتماعی قوی نیز کمک می‌کند. بیش از ۱۶۰ هکتار از این منطقه به پارک‌ها و باغ‌های سرسبز اختصاص یافته است که فضای زندگی را دلپذیرتر و حس زندگی روستایی را به ساکنان القا می‌کند. میراث آلنده نمونه‌ای از یک پروژه شهری پایدار است که با هدف ارتقای کیفیت زندگی ساکنان و حفظ محیط زیست طراحی شده است.
پیرل، پورتلند
پیرل یک محله به نسبت جوان در پورتلند است که در اوایل دهه ۱۹۹۰ توسعه پیدا کرده است و به‌عنوان نمونه‌ای از طراحی شهری مدرن شناخته می‌شود. طراحی این محله تحت تأثیر اصول نوشهرگرایی قرار دارد و شامل چندین گالری هنری، کتابخانه، پارک و سیستم تراموا (استریتکار) است، همچنین زندگی خیابانی پر جنب‌وجوشی دارد و تعاملات اجتماعی و فرهنگی در آن به وفور مشاهده می‌شود.
یکی از ویژگی‌های بارز پیرل، سیستم حمل‌ونقل عمومی شامل تراموای محبوب است که امکان دسترسی سریع و آسان به نقاط مختلف محله و شهر را برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. برنامه‌ریزان شهری از سراسر این کشور به پیرل سفر می‌کنند تا مدل شهری آن را مطالعه کنند و موفقیت سیستم تراموا را بررسی کنند، چراکه این سیستم توانسته است ساکنان را به ترک خودروهای شخصی تشویق کند که نتیجه آن کاهش ترافیک و آلودگی هوا در منطقه است.
