در پایان قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم، وین با کمبود شدید مسکن مواجه بود و این امر طبقه کارگر را مجبور به زندگی در شرایط زندگی غیربهداشتی و نامناسب کرد که منجر به شیوع بیماری‌هایی مانند سل شد.

برای حل این مشکل، شورای سوسیال دموکرات شهر که پس از جنگ جهانی اول انتخاب شد، تصمیم گرفت این وضعیت نامطمئن مسکن را به میزان قابل‌توجهی بهبود ببخشد. در آغاز دهه ۱۹۲۰، وین اولین برنامه ساخت واحدهای مسکونی را تصویب کرد که شامل ساخت ۲۵ هزار آپارتمان در یک دوره پنج‌ساله بود و این آغاز طرح مسکن‌های اجتماعی بود که در طول زمان و با تغییرات ژئوپلیتیکی بدون تغییر باقی ماند.

امروزه، وین دارای حدود ۲۲۰ هزار آپارتمان در سیستم مسکن غیرانتفاعی خود است که باعث احیای محله‌ها و ایجاد جوامع جدید شده است. مستأجران حدود یک‌سوم مبلغی را پرداخت می‌کنند که مردم برای اجاره آپارتمان در دیگر پایتخت‌های اروپایی مانند لندن یا پاریس می‌پردازند.

موفقیت سیستم وین تنها بر اساس اندازه ساختمان‌ها و کاهش اجاره بها نیست، بلکه زیبایی ساختمان‌ها نیز در این امر دخیل است. خانه‌ها به اندازه‌ای از نظر معماری جالب هستند که آن‌ها را حتی برای طبقه متوسط جذاب می‌کند و به این ترتیب به جلوگیری از تبدیل شدن املاک به گتوهای اجتماعی (مکان‌هایی که ظاهراً فقیرنشین هستند) کمک کرده است. حتی بزرگترین مسکن‌های اجتماعی شهر که می‌تواند شامل ۱۴۰۰ آپارتمان باشد، در محوطه‌های خود دارای مجسمه‌ها و عناصر تزئینی درست مانند مناطق مرفه‌نشین است.

برای ادغام آنها در بافت شهری نیز دقت بالایی انجام شده است زیرا برای همه آن‌ها حیاط‌های باز در نظر گرفته شد که همین امر شکاف بین مناظر خیابانی و این مجتمع‌ها را از بین برد. این مجتمع‌ها همچنین شامل کلینیک‌ها، مغازه‌ها، مهدکودک‌ها و اولین کتابخانه‌های عمومی شهر هستند.

برخلاف وین، در اکثر شهرهای اروپایی مسکن اجتماعی پس از جنگ در محله‌های مرکز شهری ادغام نشد، بلکه درست در خارج از شهر ساخته شد و کسانی را که در آنجا زندگی می‌کردند منزوی کرد و از آنجا که اولویت ساخت‌وساز ارزان بود، توجه چندانی به زیباسازی املاک نمی‌شد و به همین دلیلی گتوهای اجتماعی هر روز بیشتر می‌شد.

در شهرهای دیگر جهان مانند لئون، بارسلونا و لیسبون، رهبران شهرداری در حال اتخاذ تصمیماتی از مدل وین هستند تا ننگ پیرامون پروژه‌های مسکن اجتماعی را از بین ببرند. دسترسی ساکنان شهر به مسکن باکیفیت و مقرون‌به‌صرفه به وین کمک کرده تا در صدر بهترین شهرهای جهان برای زندگی قرار گیرد و آن را به مدلی برای تقلید در سراسر بلوک اروپا تبدیل کرده است.

شهرهایی که در خانه‌سازی از وین تقلید کردند

برلین

شهر برلین آلمان پس از سال‌ها افزایش اجاره، سیستم سقف اجاره‌بها را در ژانویه ۲۰۲۰ اجرا کرد که باعث شد مالکان آپارتمان‌هایی که قبل از سال ۲۰۱۴ ساخته شده بودند، بیش از آنچه در ژوئن ۲۰۱۹ توافق شده بود، هزینه دریافت نکنند. همچنین هزینه‌های اجاره بیش از ۲۰ درصد از سطوح قابل‌قبول باید کاهش می‌یافت که بسته به مکان و کیفیت متفاوت بود.

توکیو

قانون اقدامات ویژه رنسانس شهری که در سال ۲۰۰۲ در ژاپن تصویب شد، اقداماتی را ارائه کرد که به شوراهای شهر اجازه می‌دهد قیمت زمین را کنترل کنند و این امر باعث منطقه‌بندی و انعطاف‌پذیری بیشتری می‌شود. این اقدام شامل ساخت آسمان‌خراش‌هایی با هدف متراکم‌سازی مناطق بود: از میان ساختمان‌های توکیو با بیش از ۱۵۰ متر، ۱۰۶ ساختمان بعد از سال ۱۹۹۱ و ۸۶ مورد بین سال‌های ۲۰۰۰ تا پایان سال ۲۰۱۱ ساخته شدند.

این افزایش ساخت و ساز باعث تثبیت قیمت مسکن شد، اما در اصطلاح شهری، منجر به اصطلاح «بی‌نظمی منطقی» شده است: ارتفاع ساختمان‌ها به ندرت در یک راستا قرار می‌گیرند و رابطه بین ساختمان‌ها و خیابان نامتناسب به نظر می‌رسد.

بلفاست

در سال ۲۰۲۱، دولت ایرلند طرح خود را با عنوان «مسکن برای همه؛ طرح جدید برای ایرلند» ارائه کرد که هدف آن بهبود سیستم مسکن کشور و تحویل خانه‌های بیشتر از همه نوع برای افراد با نیازهای مختلف مسکن است. وبگاه رسمی شهر اعلام کرده که هدف آنها این است که هر شهروند در کشور باید به خانه با کیفیت خوب و قیمت مقرون‌به‌صرفه دسترسی داشته باشد. چشم‌انداز ایرلند «دستیابی به عرضه ثابت مسکن در مکان‌های مناسب با پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است.

اولو

پرجمعیت‌ترین شهر در شمال فنلاند، اولو یکی از دیگر از مکان‌های جهان با ارائه مسکن مقرون‌به‌صرفه آسان است. این شهر چهارمین منطقه فنلاند با بیش از ۲۰۰ هزار نفر پس از هلسینکی، تورکو و تامپره است.

طبق اطلاعات وبگاه رسمی Oulu، هدف شهر اطمینان از در دسترس بودن گزینه‌های مسکن مقرون‌به‌صرفه برای ساکنان محلی، همچنین ارتقا و نوسازی آن‌ها اعلام شده است. انواع مختلفی از مسکن در اولو وجود دارد و این شهر نیز به منظور توسعه مسکن برای گروه‌هایی با نیازهای ویژه و ارتقای امکانات سالمندان برای زندگی در خانه‌های خود اقدامات چشمگیری کرده است.