فوسترلندیا؛ محله فانتزی و سرامیکی هاوانا

فوسترلندیا محل زندگی و کار هنرمند کوبایی، خوزه رودریگز فوستر، است که با هنر نقاشی سرامیکی خود محله فقیرنشین جایمانیتاس در هاوانای کوبا را از نظر اقتصادی به یک مکان گردشگری پررونق تبدیل کرده و همین تغییرات به پرورش نسلی از هنرمندان منجر شده است.

فوسترلندیا؛ محله فانتزی و سرامیکی هاوانا

کوبا از موزه ملی هنرهای زیبا در شهر قدیمی هاوانا گرفته تا گرافیتی‌های انقلابی پراکنده در سراسر کشور و نقاشی‌های دیواری عظیم و زیبا در بسیاری از خیابان‌ها، دارای سنت غنی هنری است. با این حال هیچیک از این دیدنی‌ها به اندازه فوسترلندیا عجیب یا منحصربه‌فرد نیستند؛ محله‌ای فرسوده که دیدگاه و هنر جالب هنرمند کوبایی «خوزه فوستر» آن را به یک سرزمین فانتزی وسیع تبدیل کرده است.

خوزه رودریگز فوستر مدت‌ها قبل از این‌که ایده فوسترلندیا در ذهنش جوانه بزند، هنرمندی سرشناس بود. او که در دهه ۱۹۶۰ از مدرسه عالی هنر فارغ‌التحصیل شد، شروع به نمایش طراحی‌ها، نقاشی‌ها و سرامیک‌های خود در اطراف هاوانا کرد. سپس به او سفارش داده شد که آثارش را در سراسر اروپا به نمایش بگذارد. در زمان اقامتش در اروپا بود که فوستر از آثار عمومی گائودی و برانکوشی الهام گرفت، به این امید که در بازگشت بتواند هنری مشابه در کشور خودش خلق کند.

تحول جایمانیتاس با حضور خوزه فوستر

فوستر در سال ۱۹۷۵ به جایمانیتاس نقل مکان کرد که در آن زمان یک شهر ماهی‌گیری کوچک و فرسوده در حاشیه هاوانا بود. او شروع به تزئین استودیوی خود با کاشی‌های موزاییکی و نقاشی‌های زیبا کرد و دیری نگذشت که از همسایه‌ها خواست به او اجازه بدهند ساختمان‌های آن‌ها را نیز تزئین کند.

اکنون پس از گذشت چند دهه، هنر او از خانه‌اش فراتر رفته و کل محله را در بر گرفته است. امروزه مراکز پزشکی، زمین‌های بازی، نیمکت‌ها و ایستگاه‌های اتوبوس این شهر همگی نشانی از هنر او را دارند.

ایستگاه‌های اتوبوس این شهر با کاشی‌های ریز قرمز، آبی و زرد پوشیده شده است، در مقابل ورودی اصلی شهر مجسمه‌ای رنگارنگ، منحنی‌شکل و شاخک‌مانند به چشم می‌خورد که به اطراف می‌چرخد، به‌طور تقریبی تمام سطوح شهر با کاشی‌هایی تزئین شده است که هر کدام توسط فوستر، دوستان، مهمانان یا افرادی از جامعه محلی، با تصویری متفاوت نقاشی شده‌اند.

هر پیچ از خیابان‌های این شهر با موزاییک‌های رنگارنگی تزئین شده است که همه چیز از خانه‌ها گرفته تا سنگفرش‌ها، تیرهای چراغ برق و دیوارها را می‌پوشاند. گمان می‌رود که فوستر بدون‌وقفه بیش از ۸۰ خانه را در محله خود تزئین کرده است و فوسترلندیا را با فضای طاقی عجیب‌وغریبی به وجود آورده است که رنگ‌های روشن و زنده آن بازدیدکنندگان را به دنیای سرامیکی سورئال فوستر دعوت می‌کنند.

وی در طول ۳۰ سال خانه و استودیوی خود را به هزارتوی سه طبقه از پیاده‌روها، مجسمه‌ها و راه‌پله‌ها تبدیل کرده که موجودات سرامیکی دست‌ساز از پشت بام‌های آن بیرون آمده، دور راه پله‌ها خمیده و روی پاسیوها قوس‌دار شده‌اند. مجسمه‌های ساخته شده از خرده‌شیشه‌های تزئینی که در هر قدم از بازدیدکنندگان استقبال می‌کنند و آنچه زمانی به‌عنوان یک چشم‌انداز کوچک شروع شده است، در حال حاضر مجموعه‌ای وسیع از ساختارها و مجسمه‌هایی است که دیوارها و تمام زیروبم آن به‌منظور ادای احترام به کشور، به رنگ‌های قرمز، سفید و آبی و با تم میهن‌پرستانه به نمایش درآمده‌اند.

تزئینات مجموعه‌های کوچکی از تأسیسات نیز به ترسیم ارواح موسوم به سانتری اختصاص داده شده و سایر بخش‌ها نمایانگر آثار شادی شامل انسان‌ها و حیوانات بدون‌هیچ پیام مشخصی هستند. واضح است که سلارون، پیکاسو و گائودی همگی تأثیرات عظیمی بر آثار فوستر داشته‌اند و او با نمایش‌هایی از هنر آن‌ها به روش خلاق کار با سرامیک به آن‌ها ادای احترام می‌کند.

ورود به فوسترلندیا برای عموم آزاد است و جالب اینجاست که توریست‌های بسیاری تنها برای گردش در این سرزمین سرامیکی به هاوانا سفر می‌کنند، این جاذبه در حال حاضر به یکی از مکان‌های پرطرفدار اینستاگرامی برای اینفلوئنسرها تبدیل شده است.

به این ترتیب منطقه‌ای که زمانی از نظر اقتصادی ضعیف بود، توسط هنر فوستر تقویت شد و گردشگران را از سراسر جهان به این محله فانتزی دعوت کرد تا آثار هنری عمومی او را تحسین کنند. از سوی دیگر کودکانی که در جایمانیتاس بزرگ شده‌اند از هنر خوزه الهام گرفته‌اند که این امر منجر به ایجاد نسلی از هنرمندان شده است که در این منطقه زندگی و کار می‌کنند.

همه افراد می‌توانند به‌طور رایگان به فوسترلندیا وارد شوند، اما خوزه کاشی‌ها و آثار هنری اصلی خود را می‌فروشد تا هزینه تغییر جایمانیتاس را بپردازد.