توجه به طراحی شهری از منظر کودک برای پرورش شهرهای فراگیر، سالم و امن ضروری است. مواردی که برای برطرف کردن نیاز کودکان در طراحی شهری مورد توجه قرار می‌گیرد، تجربه زندگی شهری را برای بزرگسالان، سالمندان و افراد دارای معلولیت نیز بهبود می‌دهد. در این زمینه بلوک‌ها به عنوان عناصر اصلی شهری نقش محوری دارند زیرا فرصت‌های متعددی را برای استفاده و سازگاری در محیط‌های شهری فراهم می‌کنند؛ این فضاها را می‌توان به روش‌های مختلف تغییر داد و طراحی کرد و استراتژی‌هایی را برای پاسخگویی بهتر به نیازهای خاص کودکان ترکیب کرد.

درک اهمیت نیازهای کودکان در طراحی شهری فقط به‌منظور اطمینان از داشتن فضاهای امن برای بازی نیست، بلکه به‌منظور تقویت محیط و استراتژی‌هایی است که شرایط بهتری از لحاظ فیزیکی، عاطفی و شناختی برای زندگی آن‌ها فراهم می‌کند. قبل از هر چیز، باید به این نکته توجه کرد که کودکان شهرها را با ارتفاع و سرعت متفاوتی نسبت به بزرگسالان تجربه می‌کنند، آن‌ها در برابر خطرات خیابانی از جمله ترافیک سنگین و آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند و مهارت‌های کمتری برای رفت‌وآمد ایمن در شهر دارند، بنابراین بلوک‌های شهری باید به‌منظور ایجاد تغییراتی در کاربری، ساختار حجمی و ارتباط با محیط اطراف برنامه‌ریزی و طراحی شوند. در ادامه تعدادی از استراتژی طراحی شهری با تمرکز بر کودکان را بررسی می‌کنیم که می‌توان در بلوک‌ها اعمال کرد تا این عناصر نه‌تنها برای مخاطب کودک، بلکه برای همه شهروندان، محرک‌های بهبود زندگی شهری باشند.

کاهش سرعت ترافیک

برای کاهش سرعت خودروها در خیابان، بهتر است المان‌های سرعت‌گیر را در مکان‌های مورد نیاز به طراحی خیابان‌ها اضافه کرد و با طراح تقاطع‌های فشرده سرعت گردش و پیچیدن خودروها را کاهش داد.

ایجاد پیاده‌روهای عریض و قابل دسترس

با اطمینان از اینکه پیاده‌روها به اندازه کافی قابل دسترس هستند و فضا برای پیاده‌روی دارند، باید عابران پیاده را در اولویت طرح‌های شهری قرار داد. برای این کار باید پیاده‌روهای جدیدی به محل‌هایی که وجود ندارد اضافه کرد و پیاده‌روهای قدیمی را تعمیر و تعریض کرد.

درختکاری

درختکاری و ایجاد فضای سبز برای افزایش راحتی کودکان و والدینشان هنگام پیاده‌روی، آن‌ها را تشویق می‌کند تا زمان بیشتری را در آنجا سپری کنند، همچنین بازی، یادگیری و خلاقیت را در کودکان تحریک می‌کند و سلامت روانشان را بهبود می‌بخشد.

برنامه‌ریزی بلوک‌های کوتاه‌تر

با ایجاد بلوک‌های کوتاه‌تر یا منقطع کردن بلوک‌های موجود توسط کوچه‌ها می‌توان انعطاف‌پذیری را افزایش داد و فضای بیشتری به عنوان مسیر پیاده‌روی فراهم کرد. همچنین تعبیه نیمکت‌های کوتاه در جایگاه‌های مختلف خیابان‌ها برای استراحت کودکان لازم است.

بهسازی معابر عابر پیاده

تمام گذرگاه‌های عابر پیاده باید در فاصله نزدیک با یکدیگر و هم‌سطح خیابان ساخته شوند و برای اطمینان از قابل مشاهده بودن باید علامت‌گذاری شوند.

ساخت یا بهبود زیرساخت دوچرخه‌سواری

خطوط دوچرخه محافظت شده بهترین گزینه برای همه کاربران خیابان است. با نصب خطوط دوچرخه محافظت‌شده در خیابان‌هایی با حجم ترافیک بیشتر یا تبدیل خیابان‌های با حجم ترافیک و سرعت کمتر به خیابان‌های مشترک برای خودرو و دوچرخه از ایمنی دوچرخه‌سواران اطمینان حاصل می‌شود.

ایجاد مکان استراحت

با نصب صندلی و فضاهای استراحت کوچک و بزرگ در گوشه و کنار خیابان و ساخت پارکلت و فضاهای بازی می‌توان فرصت‌هایی را برای بازی و استراحت کودکان و همراهان آن‌ها فراهم کرد.

افزودن المان‌های تفریحی و آموزشی

خیابان‌ها بخشی از برنامه روزمره کودکان هستند و فضایی را برای ادغام بازی و یادگیری فراهم می‌کنند. با افزودن عناصری مانند نقاشی‌های دیواری، آثار هنری و اینستالیشن‌ها، فرصت‌هایی برای بازی در پیاده‌روها، میدان‌ها و نزدیک ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی ایجاد می‌شود.

بهبود دسترسی

برنامه‌ریزان شهری باید در مکان‌های ناهم‌سطح برای بهبود وضعیت راه‌پله‌ها، دسترسی به وسایل نقلیه اضطراری و ارائه خدمات ضروری، راه‌حل‌های جابه‌جایی خلاقانه مانند پله‌های برقی یا تله‌کابین را برای حمل‌ونقل بهتر در نظر بگیرند یا با مداخلات خلاقانه، وضعیت ظاهری آن‌ها را بهبود ببخشند.

سطوح چشم‌نواز

نقاشی‌های دیواری، پازل‌ها، بازی‌ها و آثار هنری دوبعدی و سه‌بعدی روی نما یا نزدیک آن، کودکان را به بازی و تعامل در اطراف ساختمان‌ها تشویق می‌کند. برای درگیر کردن تمام حواس کودکان و جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای همسایگان، برنامه‌ریزان می‌توانند از عناصری که دارای آکوستیک، انعکاس، سایه یا بازی نور هستند در تمام سطوح کف خیابان‌ها یا دیوارهای شهری استفاده کنند.

پروژه موفق «راه من به مدرسه»

مدیران سانتیاگوی شیلی برای تغییر یک خیابان پرتردد کودکان به نام «انریکه سورو» تصمیم گرفتند تمام معیارهای یک خیابان دوستدار کودک را در آن اجرا کنند. مدیران شهری پروژه را «راه من به مدرسه» نام‌گذاری کردند که شامل امکان جمع‌آوری داده‌های کلیدی در مورد مسیر کودکان به مدرسه بود. هدف از مداخلات طراحی در این ابتکار بهبود ایمنی جاده از طریق افزودن گذرگاه‌های عابر پیاده جدید، بهبود فضای عمومی و جذاب‌تر کردن خیابان با افزودن عناصر رنگ و بازی بود. نکته قابل‌توجه این طرح، استفاده از خود کودکان برای تغییر کودکان بود و تمام تغییرات همه با مشورت آن‌ها انجام گرفت.

نظرسنجی‌ها نشان می‌داد که بیش از ۴۰۰ کودک و والدین در فعال‌سازی خیابان «انریکه سورو» شرکت کردند. ۸۵ درصد از کودکان و والدین پس از اعمال تحولات نه‌تنها عبور از خیابان را بی خطر می‌دانستند، بلکه قدم زدن در خیابان انریکه سورو را نیز هیجان‌انگیز و لذت بخش توصیف کردند. نتایج پروژه شامل ۱۵۰۰ متر مربع فضای عابر پیاده احیا شده، ۶ گذرگاه عابر پیاده، دو هزار متر مربع فضای برای کودکان و والدین و ۶۰ درصد کاهش وسایل نقلیه بود. اجرای این پروژه علاوه بر اهداف زیباسازی، روحیه کودکان را برای حضور در مدرسه افزایش و همچنین رفع خستگی آن‌ها رقم زد زیرا هم هنگام رفت و هنگام برگشت، تمام عناصر مورد نیاز برای تغییر روحیه و شادی کودکان تعبیه شده بود. پس از اجرای پروژه یک آموزش آنلاین برای بیش از ۴۰ شهرداری دیگر برگزار شد تا موفقیت پروژه به اشتراک گذاشته شود.