شهرداران شهرهای بزرگ در سراسر جهان در نظر دارند با روش‌های نوآورانه، فضاهای عمومی جدید ایجاد کنند. در این بین، احیای آبراه‌های شهری و تغییر زیرساخت‌های قدیمی از محبوبیت بیشتری برخوردار شده است زیرا دیگر نیازی به فرصت‌سوزی در پیدا کردن مکان مورد نظر نیست و تنها با تغییر کاربری و اجرای رویکردهای نوسازی می‌توان یک منطقه را رونق بخشید و دوباره حیات اجتماعی و اقتصادی را به آن‌ها بازگرداند.

آبراه‌ها چنونگی

آبراه چنونگی Cheongye که از مرکز سئول به سمت شرق، از ۱۳ محله در چهار منطقه پایتخت کره جنوبی می‌گذرد، در طول تاریخ نقش‌های متفاوتی در شهر داشت تا اینکه در دهه ۱۹۷۰ توسط یک بزرگراه مرتفع پوشانده شد. این شریان طبیعی برای بیش از ۳۰ سال پنهان ماند تا اینکه دولت در سال ۲۰۰۳ به‌منظور احیای اقتصاد محلی و تاریخ و فرهنگ منطقه، یک پروژه بازسازی را برای ادغام مجدد آن در بافت شهر آغاز کرد.

زمانی که روی رودخانه بتن ریخته شد تا بزرگراهی به عرض ۵۰ متر ساخته شود، چالش‌های زیست‌محیطی بسیاری برای سئول پیش آمد، پوشش بتنی نه‌تنها بخش مهمی از میراث طبیعی شهر را پوشانده بود، بلکه کیفیت زندگی ساکنان را با ازدحام ترافیک و آلودگی هوا تحت تأثیر قرار داده بود. در اوایل دهه ۲۰۰۰، مسئولان شهر درصدد رسیدگی به مشکلات زیست‌محیطی مرتبط با این موضوع برآمدند و پروژه احیای آبراه را به‌عنوان بخشی از یک طرح گسترده‌تر نوسازی شهری آغاز کردند.

هدف پروژه طبیعی‌سازی مجدد آبراه، پیوند مجدد شهر با میراث زیست‌محیطی و تاریخی آن و تقویت توسعه پایدار شهری بود. این پروژه ۲۷ ماهه شامل تخریب جاده بتنی و بزرگراه بالای آن بود و پس از آن برنامه بازیابی کیفیت آب و اکولوژی منطقه در طول تقریباً ۵.۸۴ کیلومتر انجام شد.

به دلیل نفوذپذیری بالای خاک این منطقه، Cheongye یک آبراه فصلی بود که فقط هنگام بارندگی جریان داشت، اما در جریان طبیعی‌سازی مجدد، تلاش بسیاری برای تبدیل آن به یک جریان ثابت انجام شد. برای مثال، دو طرف آبراه برای جلوگیری از نفوذ آب به خاک زیرسازی شد و یک سیستم تصفیه برای تأمین همیشگی آب به آن اضافه شد که بخشی از آب را از رودخانه هان در ۱۵ کیلومتری تأمین می‌کند و بخش دیگر از آب زیرزمینی تونل‌های مترو با پمپ‌های الکتریکی استخراج می‌شود.

یکی از اهداف کلیدی این پروژه، احیای اکوسیستم آبراه بود؛ به منظور بازگشت گونه‌های مختلف زیستی به این آبراه، پوشش‌های گیاهی از رودخانه‌هایی با توپوگرافی مشابه به این آبراه اضافه شد. این آبراه قبلاً میزبان ۲۶۰ گونه گیاهی، ۲۰ گونه ماهی، ۱۰ گونه دوزیستان و خزندگان و ۳۳ گونه پرنده بود که همگی طی پروژه بازسازی به منطقه بازگشتند و در عین حال، گونه‌های حشرات ۳۵ درصد افزایش یافت.

مزایای طبیعی‌سازی مجدد

تلاش برای ایجاد جریان ثابت آب به همراه احیای پوشش گیاهی بومی، با طراحی مسیرهای پیاده‌روی وسیع پیچ در پیچ تکمیل شد و کارایی آن به‌عنوان فضاهای نمایشگاهی افزایش پیدا کرد. تنها یک سال پس از اتمام پروژه، اجاره‌بهای دفاتر اداری نزدیک به آبراه ۱۳ درصد و قیمت زمین در مناطق بازسازی‌شده بین ۳۵ تا ۸۰ درصد افزایش یافت. علاوه بر این تغییرات، با گذشت پنج سال از افتتاح پروژه، زمین‌های منطقه از کاربری صنعتی به فضاهای اداری، تجاری، هتل‌ها و مؤسسات آموزشی تغییر کاربری دادند.

بازگرداندن جریان آب به این منطقه از نظر اجتماعی، فضای عمومی محبوبی را برای ساکنان و گردشگران ایجاد کرد. طراحی پارک خطی مجاور آبراه، محیطی آرام برای پیاده‌روی، تفریح و آرامش ارائه می‌دهد و به‌عنوان یک پناهگاه طبیعی وسط یک کلان‌شهر شلوغ عمل می‌کند. افزایش دسترسی به فضاهای سبز و ترویج فعالیت‌های خارج از خانه، تأثیر مثبتی بر سلامت روان و رفاه شهروندان سئول داشته است.

با وجود اثرات مثبت، این پروژه مورد استقبال همه قرار نگرفت و بسیاری افراد این پروژه را نه یک آبراه بازسازی‌شده از نظر اکولوژیکی، بلکه یک آب‌نمای مصنوعی شهری می‌دانند. اما در حالی که این پروژه به دلیل هزینه‌های بالا و جابجایی بعضی از مشاغل مورد انتقاد قرار گرفت، مزایای بلندمدت قابل‌توجهی برای سئول به همراه داشت. این آبراه از زمان تکمیل پروژه در سال ۲۰۰۵، به یکی از پربازدیدترین جاذبه‌های گردشگری سئول تبدیل شد و با تأثیری که بر بافت شهری، اقتصادی و زیست‌محیطی داشت، به‌عنوان یک نقطه کانونی برای تحقیقات شهری انتخاب شد.

در حال حاضر آبراه Cheongye به‌عنوان نمونه‌ای از بازسازی شهری پایدار عمل می‌کند و پیچیدگی‌های ایجاد تعادل در توسعه شهری با اهداف زیست‌محیطی را نشان می‌دهد. این پروژه می‌تواند الگوی خوبی برای نحوه ادغام پیشرفت شهری و پایداری زیست‌محیطی در شهرهای سراسر جهان باشد که با چالش‌های مشابهی روبه‌رو هستند و بینش‌های ارزشمندی را در مورد ادغام زیرساخت‌های شهری در بافت شهر و اثرات مثبت ایجاد فضا برای آب و اکوسیستم‌های آبی در محیط‌های شهری ارائه دهد.