مؤلفان: 
– محسن دانشمندی؛ مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال 
– علیرضا کریمی کلور؛ مدرس دانشگاه معماری و هنر پارس 
– محمدرضا پورزرگر؛ عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی 
ناشر: سازمان جهاد دانشگاهی تهران 
شمارگان: ۲۰۰ نسخه 
تاریخ انتشار: چاپ اول | ۱۴۰۳
تعداد صفحات: ۲۷۰ صفحه

♦ مقدمه ناشر:
ایران امروز در اشتیاق توسعه و استقلال، گام های محکم و استواری برمی دارد. همه روزه در گوشه و کنار میهن ما جوانه های خودکفایی علمی و فنی نمایان می شوند و با عنایت و یاری خداوند متعال و در سایهٔ تلاش و کوشش جامعهٔ علمی و دانشگاهی حرکت به‌ سوی مرزهای دانش شتاب بیشتری به خود می گیرد. خدا را شکر می گوییم که این فرصت را به ما ارزانی کرد تا گام های هر چند کوچ در راه رشد و نشر دستاورد های علمی و فرهنگی کشور برداریم، باشد تا با یاری خداوند منان و در پرتو همت اندیشمندان، نویسندگان، مترجمان و متخصصان مؤمن و متعهد بتوانیم در اعتلای علنی کشور عزیزمان ایران سهمی داشته باشیم.
انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی تهران در راستای وظایف خویش و به‌ منظور رسیدن به اهداف علمی- فرهنگی نظام جمهوری‌ اسلامی ایران اقدام به انتشار اثار ارزشمند و مورد نیاز علمی و دانشگاهی می کند. در این راه از کلیه اساتید، پژوهشگران، صاحبان قلم و اندیشه دعوت به مشارکت و همکاری می شود.

♦ پیشگفتار:
آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری یکی از موضوعات بسیار مهم و اساسی در حوزه آموزش و یادگیری معماری است؛ موضوعی که بر اهمیت آن در سال‌ های اخیر افزوده شده است، رشد چشمگیر فناوری‌ های روزآمد و نرم‌ افزارهای نوظهور، تغییرات قابل توجهی را در فرآیند حوزه آموزش و یادگیری معماری ایجاد کرده است، تاکید روزافزون ادبیات موضوع بر ضرورت تمرکز بر آموزش نقد معماری تقویت خلاقیت دانشجویان؛ فرصت‌ های جدیدی را پیش‌ روی فرآیند حوزه آموزش و یادگیری معماری گشوده است؛ رویکردی که با تاکید بر روش‌ های تحلیل همه‌ جانبه آثار معماری همراه‌ اند. براساس نظریه معماری سرآمد، تحولات رو به رشد در فناوری‌ های روزآمد و نرم‌ افزارهای نوظهور، مهم ترین ظرفیت مورد نیاز برای تقویت آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری را فراهم آورده است، ادبیات موضوع نشان می‌ دهد که فرصت چشمگیر به‌ دست‌ آمده در حوزه فناوری‌ های چند رسانه‌ ای و رشد فضای مجازی، عامل اساسی در تحول رو به رشد جریان‌ ها و گرایش‌ های معماری بوده است.
به‌ عبارت دیگر، براساس نظریه معماری سرآمد، یکی از مهم ترین موضوعات در این میان، دقت‌ نظر بر جریان‌ های معماری معاصر ایران و جهان است.
توسعه فناوری‌ های چند رسانه‌ ای و رشد فضای مجازی، ظرفیت‌ های جدیدی را برای معماری معاصر ایران نیز فراهم آورده است، رونق کسب و کارهای نوظهور، حضور موفق بین‌ المللی معماران جوان ایرانی، شکل‌ گیری هسته‌ های متمرکز و برخط کاری و حرفه‌ ای، گرایش دوباره به استفاده از ایده‌ ها و کانسپت‌ های اصیل معماری، بخشی از این ظرفیت‌ هاست، خوشبختانه افق‌ های جدیدی را می‌ توان در چشم‌ اندازسازی برای آینده معماری معاصر ایران و جهان مشاهده نمود. توسعه کیفی ظرفیت‌ های آفرینشگری دانشجویان معماری در روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری، بخش مهمی از انتظاری است که جامعه حرفه‌ ای از دانشگاه‌ ها و مؤسسات آموزش عالی کشور دارد.
کتاب پیش رو با عنوان «روش‌ های طراحی و معماری اندیشی» سعی دارد تا با مطالعه آثار معماران و بررسی روش‌ های طراحی و حل مساله آن ها، چراغی را پیش‌ روی معماران جوان و دانشجویان معماری روشن سازد. در عمل، ظرفیت ویژه‌ ای را برای تعامل هرچه بیشتر دانشجویان و اساتید در فرآیند آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری فراهم آورد. بدیهی است تلاش همکاران ارجمند اینجانب در تاکید بر آموزش نقد معماری با هدف تقویت خلاقیت دانشجویان با روش تحلیل همه‌ جانبه آثار معماری، قابل تقدیر است، به‌ نظر می‌ رسد این مهم توسعه‌ دهنده ظرفیت‌ های فرآیند آموزش و یادگیری معماری در دانشگاه‌ های کشور باشد.
[محمدجواد مهدوی نژاد؛ استاد دانشگاه تربیت مدرس] 

♦ فهرسـت مطالـب کتـاب:

تقدیمات و تشکرات، پیشگفتار، مقدمه 

فصل اول: توضیح و توسعه مفاهیم
بخش اول: توضیح مفاهیم
۱-۱. معماری چیست؟ 
۱-۲. معمار کیست؟ 
۱-۳. نظریه 
۱-۴. شعار
۱-۵. پروتکل 
۱-۶. روش طراحی 
۱-۷. امضاء معمار 
۱-۸. خلاقیت 
بخش دوم: توسعه مفاهیم 
۲-۱. اتود
۲-۲. اسکیس
۲-۳. کروکی 
۲-۴. راندو 
۲-۵. سازماندهی

فصل دوم: روند ثابت طراحی معماری
بخش اول: انواع کانسپت 
۱-۱. قیاسی، نگاه به دیگر چیزها (AVALOGIES) 
۱-۲. استعاره‌ ای، نگاه به انتزاعات (METAPHORES AND SIMILESIII) 
۱-۳. جوهره‌ای، نگاه به ماوراء نیاز های برنامهIV (ESSENCES)
۱-۴. برنامه‌ای، نگاه به نیازها و اهداف خواسته شده (PROGRAMMATICAL) 
۱-۵. ایده‌آل‌گرا، نگاه به ارزش‌های مطلق 
بخش دوم: ابزارهای جدید 
۲-۱. پارتی
۲-۲. دیاگرام‌ ها 
۲-۳. طوفان‌ مغزی 
۲-۴. ریزفضا و برنامه فیزیکی 
۲-۵. دفترچه اسکیس و جعه ابزار 
۲-۶. تصور فضایی 
۲-۷. اینستالیشن (Installation)
بخش سوم: روند ثابت طراحی معماری 
۳-۱. مطالعه و تحقیق (فاز صفر) چیست و چگونه است؟ 
۳-۲. ایده‌ پردازی اولیه (تک ایده) 
۳-۳. برنامه
۳-۴. کانسپت 
۳-۵. ایده‌ پردازی ثانویه با طراحی (چند ایده)
۳-۶. شمای اولیه 
۳-۷. خلق آلترناتیوها، انتخاب 
۳-۸. باز طراحی
۳-۹. کنترل
۳-۱۰. مستندسازی
۳-۱۱. پایان طراحی فاز یک

فصل سوم: انواع روش های طراحی 
۱. روش های رویکردگرا 
۲. روش جزء به کل
۳. روش بررسی دید، منظر و معماری با اسکیس (فرانک گهری)
۴. روش بررسی دیاگرامینگ پروژه (ریچارد راجرز) 
۵. روش بررسی فرمینگ (زاحا حدید) 
۶. روش بررسی تعادل پویا با اسکیس (سانتیاگو کالاتراوا)
۷. روش هندسه نقشه
۸. روش گشتالت، از پلان فضایی تا پلان آزاد (نمونه موردی: خانه تناولی از کامران دیبا) 
۹. روش زمینه‌گرایی، بسترگرایی و سطح‌ گرایی (نمونه موردی: رضا دانشمیر) 
۱۰. روش معماری سنتی ایران
۱۱. روش لی‌آوت (Lay out) برای عملکردهای پیچیده 

فصل چهارم: انواع روش های طراحی در معماری معاصر ایران
۱.از ابتدا تا انهدام، از رستاخیز تا انسجام 
۲.انسجام در معماری ایران 
۳.الگوبرداری 
۴.نمادپردازی 
۵.داستان‌های مفهومی 
۶.آثار پیرو مساله 

فصل پنجم: جمع‌بندی
۱. از دانشکده‌های معماری چه خبر؟
۲. به کجا می رویم؟