مقدمه
ارادت ملی ما به شهدای جنگ تحمیلی و دفاع مقدس دلیل قاطعی برای طراحی و ساخت یادمان شهدا بوده است. طبق آمار مستند تاکنون بیش از ۷۰۰۰ یادمان شهید در کشور ساخته شده است. اما از نظر متخصصین و معماران تعداد معدودی از این یادمان‌ها توانسته اثری ماندگار ذهن ببیننده گذارد یا با شاخصه‌ای ادراکی در خاطر وی ثبت شود.
یکی از اهداف مرکز معماری اسلامی، طراحی، ترویج و ساخت یادمان، با هدف تعامل پذیریست. معماری یادمانی گرچه همواره دارای کاربری است، اما هدف غایی آن، نمایش و نمایاندن آرمان‌ها و دیدگاه‌های یک جامعه می‌باشد. یادمان‌ها به عنوان عناصری بصری و عینی کمک می‌کند که بخش‌هایی از ذهنیت جمعی افراد بازخوانی شده و خاطرات مرور شود. بدین ترتیب، یادمان‌ها نقشی کلیدی در یادآوری خاطرات برای یک جامعه دارد و یادآوری خاطرات به اتحاد و همبستگی اجتماعی منجر می‌شود که یکی از ارزش‌های بنیادین در هر جامعه‌ای است.

هیئت داوری:
• آزاده شاهچراغی
• حمیدرضا انصاری
• مهدی خاکزند

معماران مدعو (به ترتیب حروف الفبا):
• شهاب احمدی – ایمان هدایتی
• شیوا آراسته
• محمدتقی باقری
• هومن تحویلدار اکبری
• عاطفه کرباسی – علی سلطانی
• رئوف قاسمی

کارفرما:
وزارت امور اقتصادی و دارایی

برگزارکننده:
مرکز معماری اسلامی

دبیر مسابقه:
اکبر شیرمحمدزاده

جوایز مسابقه:
اثر برگزیده نخست: یکصد و بیست میلیون تومان
اثر برگزیده دوم: نود میلیون تومان
اثر برگزیده سوم: شصت میلیون تومان

بیانیه مسابقه:
جلسه داوری آثار ارسال شده در صبح روز چهارشنبه، پنج اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ در محل مرکز معماری اسلامی با حضور داوران، دکتر آزاده شاهچراغی، دکترحمیدرضا انصاری، دکتر مهدی خاکزند، اعضای برگزارکنندگان و نماینده کارفرما برگزار گردید. داوری مسابقه طی دو بخش صورت گرفت. هیئت داوری ابتدا با مشاهده آثار، تحلیل مدارک ارسالی و تبادل نظر با یکدیگر سه اثر را انتخاب نموده و پس از بررسی، تدقیق و تبادل نظر عمیقتر مجدد، به جمع‌بندی نهایی رسیده است. هیات داوران پس از بررسی شش اثر ارسال شده به دبیرخانه مسابقه ضمن تقدیر از مرکز معماری اسلامی بابت برگزاری این مسابقه از شرکت‌کنندگان نیز در این فراخوان سپاسگزاری کردند. آثار ارسالی مسابقه طبق معیارهای از پیش تعیین‌شده توسط هیات داوران به صورت جداگانه مورد ارزیابی و امتیازدهی قرار گرفت.

برخی از معیارهای داوری:
• توجه به عرصه و حریم منطقه تاریخی و ایجاد یک میان‌افزا در بناهای تاریخی
• توجه به (یگانه بودن، خلوص، اصالت، ماندگاری)
• خلاقیت و نوآوری در طرح، توجه به جزئیات و تکنولوزی جدید
• توجه به منظر و میزان پیوند با فضای شهری پیرامون در راستای ارتقای تعاملات اجتماعی
• پاسخگویی صحیح و خلاقانه به مساله و نیازهای پروژه (ضوابط، مسائل فنی، ابعاد، اندازه و …)
• توجه به جنبه‌های زیباشناسانه و فرم، سمبلیک بودن و عدم تداعی موضوعات غیرمرتبط
• میزان تحقق‌پذیری طرح

درباره شیوه‌ی برگزاری و آثار دریافتی، نکات ذیل قابل تامل است.

جای خوشوقتی است که در این مسابقه تمامی آثار دریافتی در حیطه طراحی معماری چند گام ما را به پیش برده است. اقدام وزارت محترم امور اقتصادی و دارایی در عمومی کردن عرصه پیرامون مقبره شهید گمنام و به مسابقه گذاشتن طراحی صحن یادمان اقدامی ستودنی است. ایجاد این امکان برای شهروندان که به راحتی برای دیدار و زیارت شهید گمنام پا به صحن بگذارند بسیار یکتاست. در واقع وزارتخانه محترم صحن را همچون بخشی از فضای پویای شهر به روی شهروندان گشوده است. امید که دیگر نهادها نیز این حرکت ارزشمند الگو بگیرند‌.
طرح های دریافتی به خوبی پاسخگوی پیچیدگی های عملکردی، حرکتی، امنیتی، فرهنگی، معنایی و موارد متعدد خواسته شده در شرح مسابقه بوده اند و در هریک از آثار تلاش شده تا با برداشتی نوین از یادمان و توجه به فرصت ایجاد شده برای طراحی یک صحن دعوت کننده به حضور شهروندان پاسخی تخصصی و هنرمندانه ارائه شود. در این میان سه طرح برتر و به ویژه رتبه نخست به اهداف پروژه نزدیک‌تر بوده است.

نتایج نهایی بدین شرح اعلام می‌گردد.
• طرح برگزیده نخست:
دفتر معماری هشت
مسئول طراحی: شهاب احمدی – ایمان هدایتی
همکاران طراحی: علی احمدی، نیلوفر محمدزاده، مهسا دُرچه‌ای، فرناز آگاهی، مونا اسدی

• طرح برگزیده دوم:
دفتر معماری آینه
مسئول طراحی: عاطفه کرباسی
همکاران طراحی: علی سلطانی، عرفانه عبدی، سپیده شریعتمداری، مهسا نوایی‌زاده، هانیه عظیمی

• طرح برگزیده سوم:
مسئول طراحی: شیوا آراسته
همکاران طراحی: محسن عقابی

آثار شایسته تقدیر (به ترتیب حروف الفبا):
• دفتر معماری آرشیتکت باقری
مسئول طراحی: محمدتقی باقری
همکاران طراحی: محمدعلی آذریان، محمدجواد موحد، محمد پزشکیان، مریم امینی، ساره پورقربان، علی زمانی

• دفتر معماری شروان محیط
مسئول طراحی: هومن تحویلدار اکبری
همکاران طراحی: مجید جهان مهر

• دفتر معماری ایده همساز
مسئول طراحی: رئوف قاسمی
همکاران طراحی: ساناز بیوک آقازاده، سجاد عبادی، شیرین زارعی، سارا مردانه