استشمام بوی بهشت، از ندای انتظارِ منتظرانش

غزل‌های عاشقی را در کنار هم ردیف می‌کنم و سبک دلمرده غربت را درون آینه بی وصالِ خاک می‌چینم؛ من شعر را می‌جویم.

اما تو بگو از کدامین مثنویِ جان عبور کرده ای، که چُنان سرگشتگانِ بی هویت، به دنبال خودم می‌گردم؟ تو از کدامین سرزمینِ بی نشان رفته‌ای که تقویم، روزهایش را در پی تو گم کرده است؟

تو از وصال کدامین باغ با باران سخن گفته‌ای که ابر‌ها بر یک جهان باریدند؟ تو را کدامین آفتاب تابیده است که خورشید به میهمانی آسمان و زمین، آمده است.

تو جانی و جان‌ها برای جان عزیزت، جان فدا شده اند؛ تو سرو بلند قامتی که بُستان به نام تو عزت گرفته است. تو نیکویی، همان دوازدهمین...‌

همان که نگاهش، اجابت است و دعایش، به خیر...

ای طوطی نغمه خوانِ خوش آهنگ بخوان و سلام مرا به آن دوازهمین سبب آفرینش برسان! و بگو تمام جهان در انتظار طلوعت، دقایق را تندنویسی کرده  و دست خوش تقدیر را به تمنا نشسته اند.

تولد آفتاب در نظر دوازدهمین عدد

محمد بن حسن عسکری (ع) مشهور به امام مهدی، امام زمان و حجت بن الحسن (متولد ۲۵۵ق)، دوازدهمین و آخرین امام شیعیان امامی است، که دوره امامت او پس از شهادت پدرش امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۶۰ق آغاز شد. شیعیان معتقدند، او همان مهدی موعود است که پس از دوره طولانی غیبت، ظهور خواهد کرد.

بر اساس منابع شیعه، حکومت عباسی در دوره امامت امام حسن عسکری (ع) درصدد یافتن فرزند وی به‌عنوان مهدی و جانشین پدر بود؛ ازاین‌رو تولد امام زمان (عج) مخفی نگه داشته شد و جز چند تن از یاران خاص امام یازدهم شیعیان کسی او را ندید.

امام زمان (عج) پس از شهادت پدرش، در غیبت صغرا به سر برد و در این مدت به واسطه چهار نائب خاص با شیعیان ارتباط داشت. از سال ۳۲۹ق، ارتباط مردم با امام زمان (عج) از راه نائبان خاص نیز پایان یافت و دوره غیبت کبرا آغاز شد.

عالمان شیعه درباره دلایل و جزئیات عمر طولانی امام زمان، تبیین‌هایی ارائه نموده‌اند و در احادیث معصومان، غیبت او به خورشید پشت ابر تشبیه شده است.

به اعتقاد شیعیان، امام مهدی (عج) روزی ظهور کرده و به همراه یارانش حکومتی جهانی برپا می‌سازد و دنیا را که پر از ظلم و ستم شده، آکنده از عدل و داد می‌نماید. در روایات اسلامی، بر انتظار فرج تأکید زیادی شده و شیعیان این روایات را به‌معنای انتظار ظهور امام زمان (عج) می‌دانند.

منتظران ظهور، چشم انتظار آن دوازدهمین نفر

انتظار ظهور حضرت مهدی در میان شیعیان فرهنگ مهدویت را به وجود آورده و تعداد بسیار زیادی شعر درباره امام زمان (عج) با سوز دل سروده شده است. هر سال در کشور‌های اسلامی نیمه شعبان به مناسبت ولادت امام زمان(عج) جشن های باشکوهی گرفته می‌شود و افراد زیادی در این جشن ها شرکت می کنند.

یکى از اعتقادهاى سازنده و نقش آفرینى که باید بسیار به آن اهمیت داد، مسإله انتظار است. این عقیده، تإثیر شگرفى در آمادگى و زمینه سازى و استقبال از ظهور دوازدهمین اختر تابان امامت و ولایت، حضرت مهدى (عج) دارد.

در گفتار پیامبر (ص) و امامان معصوم (ع) از انتظار به عنوان یک ارزش بسیار مهم یاد شده است؛ ارزشى که به عنوان بهترین عبادت، برترین عمل، همانند ارزش جهاد مجاهدان راه خدا در صف مقدم جبهه ها، همچون پیکار در رکاب رسول خدا (ص) و حضرت قائم (عج) مطرح شده است، به عنوان نمونه: پیامبر اکرم (ص) فرمود: بهترین عبادت و بندگى خدا، انتظار گشایش امور به دست حضرت مهدى (عج) است.

یا امیرمومنان على (ع) فرمود: پاداش آن کسى که در انتظار فرا رسیدن امر (و حکومت) ماست، مانند مجاهدى است که در راه خدا، در نبرد با دشمن، در خون خود غلتیده است.

امام صادق (ع) نیز فرمود: کسى که در انتظار امام دوازدهم، حضرت مهدى (عج) است، مانند کسى است که شمشیرش را از نیام بیرون کشیده و در پیشاپیش رسول خدا (ص) با دشمن مى جنگد، و از حریم آن حضرت دفاع مى کند.

این روایات که نمونه هایى از ده‌ها و صد‌ها روایات دیگر در این باره است حاکى است که مسإله انتظار، در اسلام بسیار مهم و ارزشمند است، و قطعا نتایج سازنده اى دارد که تا این حد تمجید شده، به طورى که در ردیف جنگیدن با دشمن در رکاب رسول خدا (ص) قرار گرفته است.

این که در روایات مذکور، انتظار به عنوان بهترین عمل و عبادت یاد شده و ارزش آن همچون جنگیدن با دشمن در رکاب پیامبر اکرم (ص) قرار گرفتن در ستاد مرکزى ارتش حضرت مهدى (عج) تبیین شده، به روشنى بیانگر آن است که انتظار به معناى حضور پى گیر و فعال در صحنه هاى دفاع از انقلاب و ارزش‌ها و حرکت هاى توحیدى و انقلابى است نه انتظار ذهنى و گوشه نشینى و همواره به یاد ذهنى امام زمان (عج) بودن.

به عبارت روشن‌تر انتظار بر دو گونه است: انتظار غیر مسئولانه و انتظار مسئولانه؛ یعنى انتظار مخرب و اسارت بار و انتظار سازنده و حرکت آفرین.

انتظار غیر مسئولانه و مخرب آن است که سطحى و موقت باشد و تنها به دعا و جشن و شب شعر و سخنرانى اکتفا شود ولى انتظار سازنده و مسوولانه آن است که حرکت بخش و سازنده باشد و موجب تحول و آماده سازى معنوى فرهنگى شده و باعث ترقى و تعالى در همه ارزش‌ها در ابعاد مختلف الهى و انسانى شود؛ چرا که هر انقلابى وقتى به پیروزى مى رسد که براى به ثمر رسیدن آن در ابعاد گوناگون زمینه سازى شده باشد.

وظایف منتظران واقعی در عصر غیبت

از جمله مسائلی که همواره شیعیان و پیروان اهل بیت علیهم السلام در دوران غیبت کبری خواهان فهم آن هستند، شناخت وظایفی است که در این دوران به عهده آنان گذاشته شده است. از این رو به چند وظیفه مهم منتظران واقعی در عصر غیبت را بیان می کنیم.

۱- معرفت نسبت به حضرت ولی عصر علیه السلام

از حضرت امام صادق علیه السلام نقل شده است که: روزی امام حسین علیه السلام بر اصحاب خود وارد شدند، بعد از حمد خدا و درود بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:‌ای مردم! خداوند بندگان را نیافرید مگر برای اینکه او را بشناسند، زمانی که او را شناختند، او را پرستش کنند و هنگامی که او را پرستش کردند، با عبادت و پرستش او از بندگی غیر او بی نیاز گردند.

مردی عرض کرد:‌ ای پسر پیامبر! پدر و مادرم فدای شما باد، معرفت خداوند چیست؟ فرمود: شناخت اهل هر زمانی نسبت به امامشان، امامی که طاعت او بر آنان واجب است.

همچنین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است.

۲- تمسک به ریسمان ولایت اهل بیت علیهم السلام

از جمله وظایف مهم منتظران در زمان غیبت، چنگ زدن به ریسمان ولایت اهل بیت علیهم السلام است. امام صادق علیه السلام فرمودند: خوشا به حال شیعیان ما! آنان که در زمان غیبت قائم ما به ریسمان ولایت ما تمسک می‌جویند.
همچنین امام سجاد علیه السلام فرمودند:هر کس در غیبت قائم ما بر دوستی [و عقیده به امامت ما]ثابت قدم باشد، خدای متعال اجر هزارشهید از شهدای بدر و احد به او عطا می‌کند؛ و نیز امام صادق علیه السلام فرمود: زمانی بر مردم فرا رسد که پیشوایشان از آنان غایب گردد.

زراره پرسید: در آن زمان مردم چه کنند؟ امام علیه السلام فرمود: به همان امر ولایتی که برآنند چنگ زنند، تا برایشان آشکار شود.

۳- انتظار فرج
یکی از وظایف مهم مردم در عصر غیبت، انتظار فرج است. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: با فضیلت‌ترین اعمال امت من، انتظار فرج است.

۴- تهذیب نفس و اصلاح فردی
یکی از وظایف مهم منتظران دولت حق، پارسائی و آراستگی به اخلاق خوب و پسندیده است. امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس شادمان می‌گردد از اینکه از یاران حضرت مهدی علیه السلام باشد، باید منتظر باشد و به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار نماید و او منتظر واقعی است.

۵- اصلاح اجتماعی
یکی از وظایف مهم مردم در دوران غیبت کبری، داشتن روحیه اصلاح گری در سطح جامعه است. هر فردی باید در برابر آحاد جامعه اسلامی احساس مسؤولیت کرده، در راه اصلاح و ساختن افراد تلاش نماید، تا جامعه و افراد آن آماده پذیرش حکومت جهانی حضرت مهدی شوند. اصلاح جامعه از راه امر به معروف و نهی از منکر تحقق می‌یابد و قانون امر به معروف و نهی از منکر در متن دین اسلام بسیار مورد تاکید قرار گرفته است.

امام باقر علیه السلام در بیان وظایف شیعیان در دوران غیبت فرمودند: توانمندان شما باید به ضعیفانتان کمک کنند و اغنیاء شما باید به فقرایتان مهربانی کنند، هر کس باید برادر دینی اش را نصیحت کند، نصیحتی که به نفع برادرش باشد.

۷- یاد حضرت، ولی عصر علیه السلام
از جمله وظایف مهم شیعیان و علاقمندان آن حضرت، فراموش نکردن او، و همیشه به یاد و ذکر او بودن است. امام علی علیه السلام فرمود: هر کسی چیزی را دوست بدارد، همواره نام آن را بر زبان دارد.

و امام کاظم علیه السلام درباره غیبت امام زمان علیه السلام فرمود: خودش از دیدگان مردم پنهان می‌شود، ولی یاد او از دل‌های مؤمنان مخفی نمی‌شود.

در این دنیای عجیب و رنگارنگ، مهم است که راه را گم نکنی، میان زرق و برق هایش اسیر هوا و هوس نشوی و خودت را به آن دوازدهمین نفر گره بزنی.

در این روزهای بی خبری، در این کلبه چوبی کوچک، باید بدانی مسیر تو را ارادت تعیین می کند و چه زیاد شده اند کسانیکه آن دوازدهمین نفر را به سخره می گیرند و مسیر تورا سد می‌کنند. چه بسیار شده اند آنانی که تیشه برداشته و بر ریشه های صبرت می زنند.

بگذار در این تفکر بمانند! بگذار تو همان تفاوت زیبای دنیا باشی. بگذار تمام آینه ها بشکنند اما تو مرغوب بمانی، روزی تمام این تفاوت و مرغوب بودن هاست که به کار خواهد آمد...

وقت است که بازآیی

خورشید به قداست دستان تو که قنوت عاشقی بسته اند، غبطه می‌خورد و جامهزرین کوبش را به پیشگاه مقدس تو هدیه می‌کند و ابر‌ها به میمنت این بزم، آسمان را ریسه بسته و بر دل سیاه غم نور رحمت باریده اند.

آری امروز آسمان به برکت قدوم مقدست، سخاوتمندانه، آغوشش را برای عالم گسترانیده است؛ امروز عشق، نفرت را به تاراج می‌برد و اسیر قفس تنهایی می‌کند.

امروز آسمان هوایی شاعرانه دارد و در تک تک ابیات عاشقانه اش، از ذات کبریایی فرزند فاطمه زهرا (س) نقل می‌کند و همه عالم امروز مست از رخ یار، چشم به آسمان دوخته و منتظر باران معرفت اند؛‌ای کاش آقا صاحب الزمان (عج) بر تنگی این دل‌های مجنون نظری کند.

آخر امروز، بر بال فرشتگان با قلم انتظار نوشته اند، اللهم عجل لویک الفرج...