سبز شدن بیابان‌ها در چین و تحول زندگی بومیان
چین در تلاش است با اجرای پروژه «دیوار بزرگ سبز»، بیابان‌ها را به مراتع و زمین‌های زراعی تبدیل کند؛ این طرح فرصت‌های اقتصادی گسترده‌ای ایجاد و زندگی و فرهنگ دامداران مغول را تحت‌تأثیر قرار داده است، با این حال چالش‌های زیست‌محیطی و اجتماعی هنوز پابرجاست.
Admin1
پروژه سبز کردن بیابان‌ها در چین، موسوم به «دیوار بزرگ سبز»، با هدف مقابله با پیشروی بیابان‌ها و ایجاد زمین‌های زراعی جدید، ده‌ها میلیون هکتار از مناطق خشک این کشور را از طریق کاشت گسترده درختان و گیاهان مقاوم به خشکی تحت پوشش قرار داده است. این پروژه که بیش از ۹۰ میلیون هکتار را سبز کرده و معادل مساحتی به اندازه فرانسه است، با ایجاد هزاران شغل و کاهش فقر در مناطقی همچون بیابان کوبوکی در منتهی‌الیه مغولستان داخلی همراه بوده است.
با این وجود اجرای این سیاست به‌ویژه برای جوامع بومی مغول، بهای سنگینی داشت. دامداران سنتی که روزگاری در مراتع وسیعی دامداری می‌کردند، اکنون مجبورند دام‌های محدودشان را در فضای محصور و بسیار کوچک نگهداری کنند. ممنوعیت چرای آزاد در چمن‌زارها و اجرای سختگیرانه آن، موجب اعتراضات مکرر و حتی بازداشت دامداران شده است و به گفته فعالان مغولی مهاجر، این سیاست‌ها با قطع ارتباط مردم بومی با زمین و نابودی شیوه‌های سنتی گله‌داری همراه بوده است.
محققان چینی نیز اعلام کرده‌اند که نقش چرای دام در فرسایش خاک و بیابان‌زایی بیش‌ازحد بزرگ‌نمایی شده است و عوامل دیگری همچون فعالیت‌های معدنی، کشاورزی فشرده و تغییرات اقلیمی تأثیرگذارترند. کارشناسان همچنین هشدار می‌دهند استفاده از گونه‌های گیاهی نامناسب و آب‌بر ممکن است منابع آب زیرزمینی را تخلیه و شرایط را بدتر کند. از سوی دیگر، بعضی از متخصصان بر این باورند که بیابان‌ها به دلایل زیست‌محیطی ازجمله حفظ تنوع زیستی و نگهداری آب اهمیت دارند و نباید به‌طور کامل حذف شوند، بلکه باید از گسترش آن‌ها جلوگیری کرد.
در کنار انتقادها، این پروژه فرصت‌های اقتصادی نیز به همراه داشته است؛ برای مثال کشت گیاه دارویی «سیستانچ» در اطراف دامنه‌های کوبوکی رونق پیدا و گردشگری با اجاره وسایل‌نقلیه چهارچرخ در مناطق سبز شده رشد کرده است. رئیس جمهور چین به‌تازگی در همایش‌های بین‌المللی بر تعهد دولت به افزایش پوشش جنگلی برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید و این پروژه را به‌عنوان الگویی برای مهار بیابان‌زایی و توسعه پایدار معرفی کرده است، با این وجود چالش‌ها و پیامدهای اجتماعی-فرهنگی این پروژه همچنان محل بحث و مناقشه است.
