اصطلاح «زیرساخت» بیشتر مردم را به یاد محیط فیزیکی ساخته‌شده هم‌چون جاده‌ها، پل‌ها و ساختمان‌ها می‌اندازد و تأکید بسیار کمتری بر سایر انواع آن از جمله زیرساخت‌های مدنی دارد که به همان اندازه مهم هستند.

زیرساخت‌های مدنی طیف وسیعی از دارایی‌های جامعه را در بر می‌گیرد که فراتر از جنبه‌های فیزیکی صرف است و به‌عنوان مثال فرهنگ موجود در یک جامعه، شبکه‌های قوی که سهم مشترکی در ایجاد زیرساخت‌های مفید دارند و نحوه تعامل و همکاری ذی‌نفعان با یکدیگر را شامل می‌شود.

اولویت‌بندی زیرساخت‌های مدنی نشان می‌دهد که ایجاد رابطه، مشارکت اجتماعی و همکاری می‌تواند به اندازه ساخت فیزیکی مهم باشد. جوامع محلی برای تحقق رویاهای زیرساخت فیزیکی خود به زیرساخت مدنی نیاز دارند که از ظرفیت بلندمدت آن‌ها پشتیبانی کند.

همان‌طور که جوامع در سراسر جهان برای پیوند مجدد تلاش می‌کنند، اولویت دادن به زیرساخت‌های مدنی در کنار زیرساخت‌های فیزیکی نشان‌دهنده تغییر وضعیت موجود از پروژه‌محور و دولت‌محور به جامعه‌محور و مشارکتی است و به جای یک رویکرد از بالا به پایین که در آن مقامات دولتی تعیین می‌کنند جوامع به چه چیزی نیاز دارند، شهرها رویکرد جدیدی را پذیرفته‌اند که به خرد جامعه احترام می‌گذارد و در عین حال حمایت و منابع مورد نیاز برای تحقق برنامه‌ها و آرزوهای خود را دریافت می‌کنند.

این رویکرد جدید زیربنای پیوند جوامع است و از همکاری‌های دولت و جامعه در شهرهای کوچک و متوسط برای پیشبرد پروژه‌های محلی حمایت می‌کند تا جوامع جداشده یا آسیب‌دیده توسط زیرساخت‌های حمل‌ونقل را دوباره به هم متصل کند.

پروژه‌های زیرساختی مدنی در ایالات متحده

۱۵ تیم در سال ۲۰۲۳ از جوامع سراسر ایالات متحده انتخاب شدند تا پروژه‌های زیرساختی محلی خود را طی دو سال آینده پیش ببرند. این تیم‌ها کمک‌هزینه‌های ظرفیت‌سازی و کمک‌های فنی برای پروژه‌های خود دریافت خواهند کرد.

پروژه‌های منتخب به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که متقاطع باشند و به چالش‌های موجود در حمل‌ونقل، مسکن، ایمنی، مشاغل، توسعه اقتصادی، مکان‌سازی و موارد دیگر رسیدگی کنند. این پروژه‌ها همچنین مستلزم ایجاد همکاری‌های گسترده، هم‌سویی با ارزش‌ها و اهداف، بهره‌برداری از حمایت و منابع شرکای محلی و دولتی و منبع‌یابی تجربیات و درس‌های آموخته‌شده در مورد موضوعاتی هم‌چون منطقه‌بندی هستند.

ظرفیت‌سازی و کمک‌های فنی

کمک‌های فنی و ظرفیت‌سازی هر دو ابزارهای حیاتی برای اجرای پروژه‌های هر جامعه، تداوم حرکت و در نهایت دستیابی به چشم‌انداز تعیین‌شده در هر تلاش هستند تا اعضای جامعه به مزایای آن پی ببرند. آن‌ها به جوامع کمک می‌کنند تا بر موانعی هم‌چون دسترسی به منابع، بودجه و تخصص در موضوعات خاص غلبه کنند که ممکن است پروژه‌ها را حتی قبل از شروع یا محدود کردن مشارکت مداوم و نظارت بر اجرا از بین ببرند.

کمک‌های فنی فرآیند ارائه پشتیبانی هدفمند به یک سازمان با نیاز یا مشکل توسعه خاص و ظرفیت‌سازی نوعی کمک است که شامل آموزش و ایجاد مجموعه‌های مهارتی برای سازمان‌ها در راستای برآورده کردن نیازها و رسیدن به سطحی از بلوغ عملیاتی، برنامه‌ای، مالی یا سازمانی برای پیشبرد مؤثر اهداف می‌شود.

جوامع در ایالات متحده به‌عنوان بخشی از فرآیند درخواست و سپس طی یک گردهمایی حضوری در آتلانتای جورجیا، در یک برنامه کمک مالی نیازهای کوتاه‌مدت و میان‌مدت فنی و ظرفیت‌سازی را شناسایی کردند. بسیاری از این نیازها توسط اعضای تیم از سازمان‌هایی که برنامه را رهبری می‌کنند، برآورده خواهند شد. سایر موارد به‌طور بالقوه می‌توانند از طریق مشارکت‌های محلی گسترده مورد بررسی قرار گیرند.

کمک‌های فنی مورد نیاز جوامع

شناسایی وجوه موجود برای اتصال مجدد پروژه‌های زیرساختی

کمک‌هزینه‌هایی که ۱۵ جامعه منتخب آمریکا از طریق این برنامه دریافت می‌کنند، تنها بخشی از اقدامات زیرساختی جوامع آن‌هاست. هدف این برنامه حمایت از هر جامعه در توسعه پروژه‌های خود است تا بتوانند یک طرح رقابتی برای برنامه‌های کمک هزینه اختیاری و وجوه فدرال از جمله مواردی ایجاد کنند که به ایالت‌ها و سازمان‌های برنامه‌ریزی شهری منتقل می‌شوند.

شناسایی و تضمین این سرمایه‌ها برای موفقیت بلندمدت حیاتی است، اما دانستن اینکه به‌طور دقیق چه پولی و از چه کسی در دسترس است، چالش‌برانگیز خواهد بود. به‌عنوان مثال در آمریکا بعضی از منابع مالی از قانون زیرساخت دو حزبی امکان بهره‌برداری از چهار برنامه بزرگراهی را برای توسعه کلی نیروی کار فراهم کرده است و جوامع می‌توانند از طریق ادارات حمل‌ونقل ایالتی به این بودجه دسترسی داشته باشند.

توسعه پیشنهادهای مالی

هنگامی که بودجه در دسترس و چگونگی درخواست برای آن مشخص باشد، باید یک پیشنهاد بودجه قانع‌کننده ایجاد کرد که پروژه، رویکرد و شرکا را از سایرین متمایز می‌کند. بهره‌مندی از تخصص افرادی که از ابتدا در فرآیند به‌اشتراک‌گذاری روایت، اهداف و فرآیندهای پروژه حضور داشته‌اند، کلید ایجاد پیشنهادی است که طرح را به بودجه‌ای مرتبط کند که می‌تواند به رفع نیازهای بلندمدت کمک کند.

سیاست و مشاوره مهندسی

هر یک از تلاش‌های جامعه که بخشی از برنامه کمک مالی ایالات متحده هستند، دارای یک شبکه قوی، متنوع و پرشور از مدافعان فردی، سازمان‌های برنامه‌ریزی شهری، مناطق مدرسه، مشاغل محلی و بسیاری از ذی‌نفعان دیگر است که ایده‌ها و دانش خود را به اشتراک می‌گذارند، اما گاهی اوقات به توصیه دیگران به‌ویژه در زمینه‌هایی هم‌چون الزامات مجوزهای زیست‌محیطی، قوانین منطقه‌بندی و کاربری زمین، توسعه مسکن مقرون‌به‌صرفه، حفظ بافت تاریخی و مواردی از این قبیل نیاز است. به همین دلیل است که دریافت پشتیبانی در زمینه‌های فنی خاص از منابع دارای تجربه سیاسی و مهندسی مهم است.

جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

آگاهی از نوع تحلیل‌ها و داده‌های مورد نیاز و نحوه دسترسی یا جمع‌آوری این داده‌ها، کلید تلاش‌هایی هم‌چون مشارکت مؤثر جامعه و برقراری ارتباط برای بهبود نتایج یک پروژه تحول‌آفرین است که می‌تواند سلامت، ایمنی، پایداری و سایر نتایج را برای جامعه به‌دنبال داشته باشد.

اتحاد ائتلاف‌های قوی شرکا

هر پروژه‌ای که برای برنامه کمک‌هزینه یادشده انتخاب می‌شود، از نظر دامنه بلندپروازانه و از نظر دسترسی گسترده است. برای دستیابی به موفقیت، پایگاه وسیعی از شرکای متنوع برای حمایت و اجرای تغییرات متحول‌کننده مورد نیاز است که شامل شرکای بنیادی هم‌چون سازمان‌های غیرانتفاعی محلی، مدارس، انجمن‌های محله، سازمان‌های مبتنی بر جامعه و اتاق‌های بازرگانی، همچنین شرکایی از جمله دولت‌های شهری، خیرین، خیریه‌ها و سهامداران بخش خصوصی می‌شود که دسترسی به آن‌ها دشوار است.

نحوه برقراری ارتباط با هر یک از این شرکای بالقوه ارتباط و زمانی و میزان ظرفیت ارائه‌شده از سوی آن‌ها برای ایجاد ائتلافی قوی که جاه‌طلبی پروژه را افزایش دهد، بسیار مهم است.

کمک به ایجاد اعتماد و رفع آسیب‌های گذشته

هنگامی که اعتماد شکسته شد، باید آن را دوباره به دست آورد. در مورد جوامعی که در معرض تخریب، تفرقه و سیاست‌های تبعیض‌آمیز نژادی قرار گرفته‌اند، بازسازی اعتماد بخش اساسی هر پروژه زیرساختی موفق به شمار می‌رود. اما طرح این امر بسیار آسان‌تر از انجام دادن آن است و شامل مکالمات چالش‌برانگیز، اما ضروری می‌شود که باید با حساسیت بالا و با هدف القای اعتمادسازی مستمر در کل فرآیند پروژه انجام شود.

حمایت از پرورش روابط موجود و ایجاد ارزش‌های مشترک

گرد هم آوردن یک ائتلاف گسترده از شرکا تنها شروعی برای ایجاد اعتماد و حفظ روابط مستمر است. روابط به‌طور مداوم و نه به یک‌باره ایجاد می‌شوند، به همین دلیل است که باید استراتژی‌هایی برای تقویت روابط در تمام مراحل پروژه فکر و تمرین شود. همچنین مهم است مجموعه‌ای از ارزش‌های مشترک ایجاد شود که بسیار قابل مشاهده باشند تا ذی‌نفعان در زمان اختلاف‌نظر، مکانی برای بازگشت داشته باشند.

فرصت‌های شبکه

شبکه‌سازی، حضوری یا مجازی، می‌تواند ابزار ارزشمندی برای ایجاد ظرفیت باشد. تعامل با جوامعی که پروژه‌های زیرساختی خود را تکمیل کرده یا در مراحل بعدی قرار دارند، فرصتی فوق‌العاده برای یادگیری از یکدیگر، به‌اشتراک‌گذاشتن داستان‌های موفقیت و حل مشکلات پیرامون چالش‌های خاص محسوب می‌شود.

استراتژی‌های یادگیری و بهترین شیوه‌ها

جوامعی که پروژه‌های زیرساختی فشرده و متحول‌کننده را آغاز می‌کنند، مشتاق یادگیری استراتژی‌ها و بهترین شیوه‌ها در هر تعداد از موضوعات از جمله توسعه عادلانه، فراگیر و ضد جابه‌جایی، تعامل و ارتباطات مؤثر و جامعه‌محور، ایجاد و حفظ شتاب بلندمدت، همچنین غلبه بر موانع موجود در مسیر و نحوه مدیریت، تأمین مالی و صحبت در مورد پروژه‌هایی هستند که در یک دوره زمانی طولانی انجام می‌شوند.

به‌اشتراک‌گذاشتن گذاشتن تجربیات

هیچ رویکرد یکسانی برای همه این موضوعات وجود ندارد. به همین دلیل است که سازمان‌دهندگان این طرح‌ها از شرکت‌کنندگان دعوت می‌کنند در تلاش‌ها برای اتصال مجدد جوامع به یکدیگر در جلسات آموزشی منظمی شرکت کنند که سخنرانان در آن‌ها از فرازونشیب‌های مسیر، تجربیات، آموخته‌ها و زمینه‌های پیشرفت آینده صحبت می‌کنند.

این نیازها به انجمن‌های خاصی محدود نمی‌شود و برای طیف وسیعی از جوامع در سراسر جهان قابل اجرا است. با این حال همه تلاش‌ها دارای بودجه برای حمایت از جوامع و دولت‌های محلی نیستند. در این میان بعضی سازمان‌های مدنی با یکدیگر برای تعمیق روابط، حمایت از مشارکت و اطمینان از رویکرد متقاطع به چالش‌های چندوجهی همکاری می‌کنند و کمک‌هزینه‌های ظرفیت‌سازی ارائه‌شده توسط آن‌ها با هدف پر کردن شکاف‌های مالی انجام می‌گیرد. برنامه‌های این سازمان‌ها همچنین جوامع را به فرصت‌های دریافت کمک‌های فنی متصل می‌کند، زیرا آن‌ها برای ایجاد زیرساخت‌هایی که به نفع جوامع است و درها را برای همکاری‌های بیشتر و طولانی مدت کار می‌کنند، به تاب‌آوری اصطلاحی می‌پردازند.

فرانسه، سردمدار بودجه‌های مشارکتی

آن هیدالگو، پس از انتخاب شدن به عنوان شهردار پاریس تصمیم گرفت تا شهر را با همکاری بیشتر، با ارائه ایده‌ها و تصمیم‌گیری برای آینده شهر، همراه کند. آن هیدالگو این بودجه را یک رویداد ضروری دموکراتیک سالانه و نمادی از تمایل برای کاربری مجدد سیاست نامیده است.

از سال ۲۰۱۴، بودجه مشارکتی پاریس به شهروندان این امکان را می‌دهد تا به پروژه‌هایی که توسط سایر شهروندان طراحی و ارائه شده‌اند، رأی دهند؛ سالانه صد میلیون یورو به این طرح اختصاص می‌یابد.

در سال ۲۰۱۴، بیش از ۴۰ هزار نفر به ۱۵ پیشنهاد ارائه شده توسط شورای شهر رأی دادند. در سال دوم (۲۰۱۵)، پس از راه‌اندازی وب‌سایت جدیدی که به این موضوع اختصاص داشت، ساکنان پاریس بیش از پنج هزار ایده را پیشنهاد کردند و بیش از ۶۷ هزار نفر به آنها رأی دادند. در سال ۲۰۱۶، بیش از ۱۵۰ هزار نفر در آن شرکت کردند و ۲۱۹ پروژه را انتخاب کردند که توسط شهرداری پاریس اجرا شد.

در سال ۲۰۱۶، شهر تصمیم گرفت بخشی از بودجه را نیز برای مناطق محروم در نظر بگیرد و بخشی دیگر به پروژه‌های جوانان و آموزش اختصاص دارد تا با تشویق مدارس به مشارکت، کودکان را در طرح‌ها مشارکت دهند.

برای کمک به مشارکت، مدیریت شهری هر سال تیم‌هایی را به خیابان‌های پاریس می‌فرستد تا آگاهی را افزایش دهند و ساکنان را تشویق کنند تا در یکی از بیش از ۲۰۰ صندوق رأی توزیع‌شده در سراسر شهر به پروژه‌ها رأی دهند.