اصفهان و کازان به‌دلیل چندین ویژگی مشترک که شباهت‌های فرهنگی، تاریخی و معماری دو شهر را برجسته می‌کند، رابطه خواهرخواندگی برقرار کرده‌اند که این امر پایه و اساس تقویت درک و همکاری‌های متقابل را بین دو ملت فراهم می‌کنند. اصفهان به‌عنوان یک قطب فرهنگی مشهور در ایران شناخته شده است که به‌علت تاریخ غنی، معماری و میراث هنری از آن به‌عنوان نصف جهان یاد می‌شود. اصفهان دارای نقاط دیدنی بی‌نظیری همچون میدان نقش جهان با سازه‌های بی‌شماری از دوران صفوی است. کازان، سومین پایتخت فرهنگی روسیه، نیز از ترکیبی از فرهنگ‌های تاتار و روسی شکل گرفته که در معماری، سنت‌ها و جشنواره‌های آن منعکس شده است.

هر دو شهر دارای سبک‌های معماری نمادین هستند که تأثیرات تاریخی را با طراحی شهری مدرن در هم می‌آمیزند. کاشی‌کاری‌های باشکوه و پیچیده، پل‌ها و مساجد اصفهان شباهت‌های زیبایی‌شناختی بسیاری با ترکیب کازان از عناصر معماری اسلامی و ارتدوکس دارد. اصفهان که در دوران سلسله صفویه پایتخت ایران بوده، قرن‌هاست که مرکز هنر و فرهنگ ایران به‌شمار می‌رود و کازان به‌عنوان پایتخت جمهوری تاتارستان از اهمیت تاریخی بالایی برخوردار است و به این ترتیب قرن‌ها تکامل سیاسی و فرهنگی روسیه را منعکس می‌کند.

هر دو شهر به دلیل تاریخ غنی و فرهنگ‌های پویا، سالانه بازدیدکنندگان بسیاری را به خود جلب می‌کنند. روابط خواهرخواندگی بین اصفهان و کازان به‌دنبال تقویت تبادلات فرهنگی، گردشگری، آموزشی و توسعه متقابل است.

کازان کجاست؟

کازان ششمین شهر بزرگ روسیه و پایتخت جمهوری تاتارستان، با جمعیتی حدود ۱.۲ میلیون نفر، فراتر از انتظارات و شهری بسیار جالب با مناظری زیبا و شکوهی چشمگیر و آرامش‌دهنده است. این شهر در بخش اروپایی روسیه در حدود ۷۰۰ کیلومتری شرق از پایتخت آن، مسکو، واقع شده است و در تلاقی رودخانه‌های چشمگیر ولگا و کازانکا قرار دارد.

کازان یکی از بزرگترین مراکز سیاسی، اقتصادی، آموزشی، صنعتی، تجاری و توریستی روسیه است و در قرن یازدهم تأسیس شده، اما سال دقیق برپایی آن مشخص نیست. کمی بیش از صد سال بعد این شهر بخشی از روسیه شد و در طول حکومت کاترین کبیر در قرن هجدهم، به‌طور قابل‌توجهی رشد کرد و به شکوفایی رسید. امروزه این شهر یکی از اصلی‌ترین مراکز فرهنگی، مذهبی و صنعتی روسیه است و به دلیل اهمیت قابل‌توجه آن در این کشور، پایتخت سوم روسیه نامیده می‌شود.

همچون هر شهر دیگری، کازان نیز تاریخ غنی خود را دارد. این شهر بیش از هزار سال پیش به‌عنوان یک موقعیت پیشرفته در بخش شمالی بلغارستان ولژیک تأسیس شد. در قرون سیزدهم و چهاردهم به مرکز اصلی سیاسی و تجاری گروه ترکان طلایی تبدیل شد. این عصر، دوره رونق کازان بود که به‌دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب خود در تقاطع جاده‌های تجاری اصلی که غرب و شرق را به هم متصل می‌کرد، مورد توجه قرار داشت. در سال ۱۴۳۸ اولو محمد خان از گروه هورد طلایی قلعه بلغار را اشغال کرد و شهر پایتخت خانات کازان شد. در این دوره کازان روابط تجاری با ترکیه، مسکو، کریمه و سایر مناطق برقرار کرد، اما زنجیره‌ای از جنگ‌ها با منطقه بزرگ دوک‌نشین مسکو در نهایت با اشغال شهر توسط نیروهای ایوان مخوف در سال ۱۵۵۲ به پایان رسید و دوران شکل‌گیری فرافرهنگی کازان آغاز شد، زیرا این شهر از متشکل دو فرهنگ اسلامی و ارتدوکس بود.

کازان مدرن همچون گذشته یکی از مراکز فرهنگ چند ملیتی روسیه است. نفوذ متقابل ذهنیت غربی و شرقی در این شهر یک فرهنگ ارتباطی مستقل و اصیل در آن ایجاد می‌کند. بیش از ۱۱۵ ملیت در کازان زندگی می‌کنند که البته تاتارها و روس‌ها بخش عمده‌ای از جمعیت شهر را تشکیل می‌دهند. امروزه کازان الهام‌بخش و جاذب گردشگران میلیونی از سراسر جهان برای اکتشافات فرهنگی جدید است.

دیدنی‌های کازان

بازدید از کرملین کازان ضروری است که یک مجموعه معماری باستانی از آثار تاریخی، معماری و باستان‌شناسی تحت حفاظت یونسکو است. این ارگ تاریخی هنگامی ساخته شد که ایوان مخوف در قرن شانزدهم بر روسیه حاکم بود. در اصل ساخت کرملین کازان در قرن شانزدهم به دستور تزار ایوان مخوف آغاز شد، اما شکل‌گیری این مجموعه معماری تا به امروز ادامه داشته است. قلمرو کرملین کازان شامل ۸ برج است که هر کدام یک منظره مستقل اصلی برای خود هستند. ارتفاع بعضی از برج‌ها به ۵۸ متر می‌رسد. این مجموعه همچنین شامل کلیسای جامع بشارت (ساخته‌شده در قرن شانزدهم)، کلیسای جامع تجلی و مسجد جمعه اصلی جمهوری تاتارستان، قل‌شریف، است که در سال ۲۰۰۵ به مناسبت هزارمین سالگرد کازان افتتاح شد.

در محوطه کرملین بناهای مهم بسیاری وجود دارد که قدیمی‌ترین آن‌ها کلیسای جامع، تنها کلیسای روسیه از قرن شانزدهم است. برج سویمبیکا (Söyembikä)، از برجسته‌ترین ساختمان‌های قرن بیستمی کازان به احتمال زیاد از زمان پیتر بزرگ نیز بسیار جالب توجه و یکی از نمادهای شهر است، بااین‌حال چشمگیرترین ساختمان آن مسجد قل‌شریف محسوب می‌شود که یکی از بزرگترین و اصلی‌ترین مساجد روسیه و اروپا با فضای داخلی بی‌نهایت خیره‌کننده است.

خیابان بائومان، قلب کازان است که کرملین را به میدان توکی در مرکز شهر وصل می‌کند و مملو از نوازندگان خیابانی، مغازه‌ها، رستوران‌ها و رویدادهای باشکوه است و کلیسای جامع اپیفانی (Epiphany) نزدیک میدان توکی از قرن نوزدهم را در خود جای داده که دارای برجی ۷۴ متری و نمونه‌ای کامل از معماری نئوباروک روسیه است و از بالای آن می‌توان بر کل منظره زیبای خیابان بائومان و فراتر از آن بر کل مسیر آن تا کرملین تسلط داشت. موزه سبک زندگی شوروی در کازان نیز بسیار سرگرم‌کننده است و آثار باستانی بی‌شماری را از دوران شوروی، به‌طور عمده از دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به نشان می‌گذارد.

خاکریز رودخانه کازانکا نیز در جوار کرملین قرار دارد و فضای باشکوهی را برای لذت بردن از مکان و منظره فراهم می‌کند. در مسیر حرکت از کرملین به سمت این خاکریز، ساختمان دیدنی کاخ کشاورز قرار دارد که شاهکاری بی‌نظیر و محبوب، همچنین یکی از منحصربه‌فردترین قطعات معماری کازان است. این شهر همچنین معماری و آثار باستانی اتحاد جماهیر شوروی را به نمایش می‌گذارد. متروی کازان نیز هرچند به‌نسبت جدید است و در سال ۲۰۰۵ افتتاح شد، یک مرور کلی در مورد چگونگی ظاهر شدن ایستگاه‌های مترو شوروی شوروی ارائه دهد. این مارو به اندازه مترو خارکف (اوکراین)، تاشکنت (ازبکستان) یا مسکو تماشایی نیست اما ارزش دیدن دارد.

معماری‌های زیبای خیابان کرملیوفسکایا (Kremlyovskaya) کازان در موازات خیابان بائومان نیز تحسین‌برانگیز است. این خیابان از اواخر دهه ۱۹ و آغاز قرن بیستم با ساختمان‌های زیبا و برجسته‌ای پوشیده شده و بسیار جالب است. کلیسای جامع پیتروپاول در شهر کازان نیز یکی از زیباترین کلیساهای روسیه که قدمت آن به قرن هجدهم میلادی باز می‌گردد و از نمادهای مهم و معنوی این شهر است.

موزه چاک‌چاک کازان مکانی عالی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد غذاهای چاک‌چاک و تاتار است. بنای نمادین موسوم به «همه مذاهب» آن یکی از دیوانه‌کننده‌ترین معابد ممکن است و به‌عنوان ساختاری جهانی عمل می‌کند که کلیسای ارتدوکس، مسجد، کنیسه و معماری معمولی سایر ادیان را در خود جای داده و از محبوب‌ترین جاذبه‌های کازان است.

شاخص‌های فرهنگی کازان

کازان همچنین یک مرکز مهم فرهنگی و آموزشی است که دانشگاه دولتی آن در سال ۱۸۰۴ تأسیس شده و افرادی همچون لئو تولستوی، میلی بالاکیرف و ولادیمیر لنین را پرورش داده است. این دانشگاه همچنین شعبه‌ای از فرهنگستان علوم، هنرستان و سایر مؤسسات آموزش عالی را در خود جای داده است.

کازان شهری با سنت‌های موسیقی تاریخی و زادگاه بسیاری از آهنگسازان و مجریان مشهور است. امروزه صدها نهاد حقوقی فرهنگی در بخش موسیقی منطقه‌ای این شهر وجود دارد که بیش از ۸۰ هزار نفر را در حوزه فرهنگ در آن به کار می‌گیرند و فرصت‌های بی‌شمار کارآفرینی را فراهم می‌کنند. این شهر سالانه میزبان بیش از ۴۰ جشنواره بزرگ بین‌المللی است و شهرداری آن استراتژی توسعه اجتماعی-اقتصادی را برای اجرای برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ اجرا کرده است.

علاوه‌بر این، تاتارستان و شهر کازان سیستمی برای حمایت و شناخت متخصصان بخش فرهنگ ایجاد کرده‌اند و رئیس‌جمهور تاتارستان جایزه سالانه گابدولا توکی (Gabdulla Tukay) دولتی را معرفی کرده که به آثار ادبیات و هنرهایی اعطا می‌شود که سهم بسزایی در توسعه فرهنگ ملی داشته‌اند. برای این منظور ۴۰ پروژه فرهنگی قابل‌توجه اجتماعی و محتوای خلاق برای فضاهای عمومی با همکاری سازمان‌های غیرانتفاعی اجرا شد.