افزایش شهرنشینی و مهاجرت، رشد سریع جمعیت، کمبود زمین و سرعت پایین ساخت‌وساز از عواملی هستند که بسیاری از کشورهای جهان را با کمبود مسکن مواجه کرده‌اند. خانه‌های کوچک که به آنها میکروآپارتمان نیز گفته می‌شود، راه‌حلی نوظهور برای حل این معضل هستند. در این خانه‌ها، واحدهایی با متراژ بسیار کم برای زندگی خصوصی در اختیار ساکنان قرار می‌گیرد و امکاناتی مانند آشپزخانه، سالن غذاخوری، سالن استراحت و خدمات نظافتی به طور مشترک برای همه ساکنان ارائه می‌شود.

چالش‌های رایج در زمینه مسکن را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:

هزینه‌های بالای مسکن: در بسیاری از شهرها، به ویژه شهرهای پایتخت و مراکز شهری بزرگ، هزینه‌های مسکن در چند دهه گذشته افزایش قابل‌توجهی داشته است و نرخ بالای اجاره‌بها مستأجران را برای یافتن مسکن مقرون‌به‌صرفه با مشکل مواجه کرده است. قشر با درآمد متوسط نه می‌توانند از پس خرید مسکن گران‌قیمت برآیند و نه می‌خواهند وارد آپارتمان‌های کم‌جا شوند.

کمبود محل اقامت: به دلیل افزایش جمعیت و همچنین مهاجرت، بسیاری از مردم در شهرهای بزرگ با کمبود مسکن مواجه هستند. مقررات سختگیرانه استفاده از زمین و روند کند ساخت‌وساز، ساخت ساختمان‌های مسکونی جدید را برای افرادی که به دنبال مسکن هستند دشوار می‌کند.

بی‌خانمانی: بی‌خانمانی یک نگرانی روبه‌رشد در جهان است و فقدان مسکن مقرون‌به‌صرفه یکی از عوامل کلیدی در ایجاد بی‌خانمانی است. بسیاری از کشورها تلاش‌هایی را برای رسیدگی به این موضوع انجام داده‌اند.

تغییرات جمعیتی: علاوه بر شهرنشینی، پیر شدن جمعیت نیز منجر به تغییراتی در ساختار جمعیتی شهرها شده است و این موضوع بر تقاضای مسکن در کشورها تأثیر می‌گذارد چرا که پیری جمعیت مستلزم مسکن مناسب برای شهروندان مسن است.

یک فرمول اقتصادی اساسی وجود دارد که میکروآپارتمان‌ها را برای توسعه‌دهندگان جذاب می‌کند و به تفاوت بین اجاره در هر مترمربع و اجاره ماهانه خلاصه می‌شود. این خانه‌های کوچک یک مدل پایدار برای مسکن مقرون‌به‌صرفه و با کیفیت بالا هستند، در واقع مصرف‌کننده ماهانه مبلغی را پرداخت می‌کند و مالک به ازای هر مترمربع از ساختمان خود مبالغ اجاره را دریافت می‌کند. از آنجایی که اجاره‌بهای کمتر این خانه‌ها، فشار مالی کمتری بر ساکنان وارد می‌کند، آنها را به مستأجرانی قابل اعتمادتر و بلندمدت تبدیل می‌کند.

مزایای میکروآپارتمان‌ها

مقرون‌به‌صرفه بودن: خانه‌های کوچک هم از نظر هزینه‌های اولیه و هم از نظر هزینه‌های نگهداری مداوم، اغلب مقرون‌به‌صرفه‌تر از خانه‌های سنتی هستند و یک گزینه عالی برای افراد کم‌درآمد هستند تا بتوانند بدون پرداخت هزینه‌های سنگین وام مسکن، ملک خود را داشته باشند.

هزینه‌های کمتر: اندازه کوچک‌تر این خانه‌ها به معنی هزینه ساخت کمتر و نیاز کمتر به منابع برای گرمایش و سرمایش است و به طور کلی می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های ماهانه ساکنان شود.

مزایای زیست‌محیطی: طراحی کم‌مصرف این خانه‌ها می‌تواند به ردپای کربن کمتر در محیط زیست کمک کند که با توجه به نگرانی‌های فزاینده در مورد تغییرات آب‌وهوا، موضوع مهمی به شمار می‌آید.

قابلیت انطباق با فضای محدود: میکروآپارتمان‌ها می‌توانند در قطعات کوچک‌تر زمین یا حتی ساختمان‌های موجود گنجانده شود و این مزیت آنها را برای محیط‌های شهری که با محدودیت فضا مواجه هستند، مناسب می‌کند. علاوه بر این، آنها برای به حداکثر رساندن استفاده از هر سانتی‌متر از فضا طراحی شده‌اند، مبلمان چندمنظوره دارند و راه‌حل‌های هوشمندانه‌ای برای ذخیره‌سازی فضا و منابع در ساخت آنها استفاده شده است.

قابلیت جابجایی: بعضی از خانه‌های کوچک حتی روی تریلر ساخته می‌شوند که این امکان را فراهم می‌کند که به راحتی به مکان‌های مختلف انتقال داده شوند. این قابلیت جابجایی می‌تواند در مناطقی که زمین در دسترس کمیاب است سودمند باشد و جایگزینی برای خانه‌های سنتی با مکان ثابت برای افرادی باشد که محل کار و زندگی آنها دائماً در حال تغییر است.

تشکیل جامعه و فضاهای مشترک: با گسترش این خانه‌ها، اجتماعاتی شکل می‌گیرد که حس جامعه بودن و داشتن منابع مشترک را به ساکنان منتقل می‌کند. این مزیت به طور مؤثر با نگرانی‌های مربوط به انزوای اجتماعی ناشی از رشد پرسرعت شهرنشینی مقابله می‌کند و محیط مناسبی برای تعامل، رشد و پرورش ساکنان ارائه می‌دهد.

مینیمالیسم و کوچک‌سازی: پذیرش سبک زندگی مینیمال در یک میکروآپارتمان، افراد را تشویق می‌کند تا به جای خرید لوازم منزل و دارایی‌های مادی، تمرکز خود را بر کسب تجربیات جدید قرار دهند. این امر به صورت بالقوه منجر به کاهش استرس و فشار مالی بر مردم و در نتیجه بهبود رفاه روانی در جامعه می‌شود.

سفارشی‌سازی: بعضی از خانه‌های کوچک را می‌توان به‌صورت سفارشی و متناسب با نیازها و ترجیحات فردی ساخت و با این کار سطحی از شخصی‌سازی را به مالکان ارائه داد که دستیابی به آن در خانه‌های معمولی که هزینه و مقررات بیشتری دارند، آسان نیست.

راه‌حل‌های نوآورانه: ظهور میکروآپارتمان‌ها می‌تواند به انعطاف‌پذیری بیشتر در خصوصیات مسکن و در نتیجه یافتن گزینه‌های بیشتر برای زندگی شهری پایدار منجر شود.

نیویورک به عنوان یکی از شهرهای پیشگام در استفاده از این ساختمان‌ها مطرح است و در ادامه توضیحاتی راجع به پیاده‌سازی طرح استفاده از میکروآپارتمان‌ها در این شهر بیان می‌شود.

تجربه میکروآپارتمان‌ها در نیویورک

در اوایل قرن بیستم، شهر نیویورک توانست با تبدیل هتل‌ها به آپارتمان و ارائه واحدهای تک‌نفره با امکانات عمومی، به معضل کمبود مسکن کمک کند. این هتل‌های آپارتمانی بسیار موفق بودند تا اینکه تغییرات قانونی در سال ۱۹۲۹ تا حد زیادی آنها را حذف کرد. اما اکنون، به نظر می‌رسد که تاریخ در حال بازگشت است؛ پروژه‌هایی در حال توسعه هستند که مردم می‌توانند با اجاره واحدهای کوچک و تک‌نفره، از امکانات اشتراکی مانند آشپزخانه، سالن غذاخوری، سالن استراحت، تسهیلات ورزشی و خدمات نظافتی بهره ببرند. برای تسهیل نظافت هفتگی خانه، خدمات محدود پیشخدمت و موارد دیگر نیز برای این آپارتمان‌ها در دسترس است. اکنون Carmel Place یک مجموعه از بلوک‌های میکروآپارتمانی را با امکانات و خدمات اشتراکی برای متقاضیان ارائه می‌کند. حدود ۳۰ درصد از مستأجران این مجموعه بالای ۳۴ سال سن دارند و شامل مهاجران، بازنشستگان، کارگران فصلی، مسافران راه دور و بسیاری از زوج‌های جوان می‌شود. بر اساس گفته‌های صاحب این ساختمان، به ازای هر فوت مربعی که از قسمت خصوصی آپارتمان حذف و به قسمت اشتراکی اضافه می‌شود، سالانه ۵۰ دلار به صورت خدمات به مستأجران بر گردانده می‌شود.

در این مجموعه، آپارتمان‌هایی در اختیار مستأجران قرار داده می‌شود که مجهز به مبلمان، وای‌فای، برنامه‌های درخواست کمک، خدمات مدیریتی، سالن ورزشی و دیگر امکانات هستند و هزینه این خدمات به صورت پنهان در اجاره‌بها محاسبه می‌شود. شایان توجه است که همین خدمات باعث صرفه‌جویی در وقت برای مستأجران می‌شود و این آپارتمان‌ها را در رقابت با واحدهای مشابه مجاور محبوب‌تر می‌کند. این موضوع محدود به خدمات و امکانات نمی‌شود و یک سیستم مدیریت برای برگزاری دورهمی بین ساکنان و ارائه برنامه‌های سخنرانی در این ساختمان‌ها وجود دارد و با این کار تعامل و حس متعلق بودن به جامعه را در بین ساکنین افزایش می‌دهد.

البته مبلغ اجاره در این خانه‌ها کم نیست و برای یک واحد ۲۶ متری مبله، ماهانه ۲۷۲۰ دلار دریافت می‌شود و با اجاره‌بهای پایین‌تر دیگر امکان مجهز کردن واحدها با لوازم با کیفیت وجود ندارد. در حال حاضر، بر اساس قانون توسعه دهندگان باید ۲۰ تا ۳۰ درصد از مساحت یک ساختمان را برای مسکن مقرون‌به‌صرفه کنار بگذارند، یک اتاق کار مقرون‌به‌صرفه نمی‌تواند کمتر از ۳۷ مترمربع و یک واحد تک‌خواب مقرون‌به‌صرفه نمی‌تواند کمتر از ۵۰ مترمربع باشد و اجاره‌بهای آن باید با نرخ بازار مطابقت داشته باشد. موفقیت این پروژه هنوز نمایان نشده است و تنها زمان مشخص می‌کند که این سبک آپارتمان‌ها تا چه حد مورد استقبال عموم قرار خواهند گرفت.

استقبال از میکرو آپارتمان‌ها در لندن

از آنجایی که تقاضا برای آپارتمان‌های کوچک در لندن در حال افزایش است، معماران و طراحان بریتانیایی سعی می‌کنند مرزهای ممکن را در این فضاهای محدود افزایش دهند. از مبلمان مدولار (چندکاربری) که با نیازهای مختلف سازگار است تا راه‌حل‌های ذخیره‌سازی خلاقانه انرژی، جنبش زندگی میکرو در حال تکامل است.

آینده زندگی خرد در لندن نیز ممکن است شاهد افزایش تمرکز بر زندگی جمعی باشد. فضاهای زندگی مشترک، که در آن ساکنان دارای ریزآپارتمان‌های خصوصی اما دارای مناطق مشترک هستند، در حال افزایش است. این نوع معماری علاوه بر داشتن چالش‌های بسیار، فرصت‌های تعامل اجتماعی بیشتری را فراهم می‌کند و به همین علت در بین قشر دانشجو و سالمند که نیاز به حمایت مالی و عاطفی بیشتری دارند، تقریباً محبوبیت پیدا کرده است.

تأثیر بزرگ فضاهای کوچک

در شهرهای امروزی که هر متر مربع آن اهمیت دارد، آپارتمان‌های کوچک در حال تغییر بازی بازار املاک هستند. استقبال از آن‌ها نشان‌دهنده تغییر دیدگاه شهرنشینان و البته تغییر زندگی شهری است. رویکرد خانه‌های میکرو اکنون مفاهیم سنتی خانه را به چالش می‌کشد و نشان می‌دهند که اندازه «همه چیز» نیست.

از آنجایی که جنبش زندگی خرد با وجود شرایط جدید زندگی، بیشتر از پیش مورد توجه قرار گرفته است، معماران سعی می‌کنند که با وجود کوچک شدن خانه‌ها، کیفیت زندگی ساکنان را نیز بالا ببرند.

گنگنام نام منطقه‌ای در سئول است که به خاطر ثروت و ارزش‌های ملکی بسیار بالا اکنون توجهات بسیاری را به خود جلب کرده است. آپارتمان‌های این منطقه نمونه بارزی از کیفیت بالای زندگی میکروآپارتمانی است به‌طوری‌که برای دستیابی به واحدهای این ناحیه، تاکنون بیش از یک میلیون درخواست ثبت شده است.