همان‌طور که پاریس در حال آماده شدن برای میزبانی رویداد ورزشی جهانی بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ و آغاز سفری برای نوسازی شهر است، فرصت مناسبی است تا به موضوع معماری ورزشی و اشکال متنوع آن پرداخته شود. معماری ورزشی این توانایی را دارد که از عملکرد خود فراتر رود و به فضای تجربه جمعی و شادی مشترک تبدیل شود، چراکه افراد با پیشینه‌های مختلف را دعوت می‌کند تا حین برگزاری رویداد ورزشی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

اشکال متنوع معماری ورزشی بر استادیوم‌ها، مکان‌ها و پروژه‌های محوطه‌سازی تمرکز دارد تا بتواند با ترکیب اجزای مختلف، تجربیات گوناگون معماری ورزشی را شکل دهد. به‌عنوان مثال، برای جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر ورزشگاه نمادین و سنتی Lusail FIFA طراحی شد و در هند مؤسسه ملی ورزش‌های آبی طراحی شد که از هنجارهای عمل‌گرایانه مؤسسات دولتی فاصله گرفت. هانگژوی چین در بازی‌های آسیایی ۲۰۲۲ یک زمین کریکت جدید را به نمایش گذاشت که به‌عنوان ادغام زیرساخت‌های ورزشی با چشم‌انداز طبیعی ظاهر شد. در ادامه به بررسی این معماری‌های ورزشی و چند نمونه برجسته دیگر پرداخته می‌شود که طی چند سال گذشته طراحی و اجرا شدند.

ورزشگاه Lusail FIFA در لوسیل، قطر

تجزیه‌وتحلیل عمیق از نیازهای مشتری همراه با قدردانی از میراث اقلیمی و فرهنگی قطر، اساس طراحی این ورزشگاه را تشکیل داده است. ورزشگاهی که از بیرون به صورت یک کاسه طلایی براق در برابر نور خورشید می‌درخشد، نمای بیرونی آن شامل حفره‌های مثلثی است که به صورت بصری ساختار کاسه‌ای شکل آن را تقویت می‌کند و از لحاظ کاربردی یک پوشش منفذدار را تشکیل می‌دهد تا با ایجاد سایه، نور تابیده‌شده بر محوطه داخلی را فیلتر کند. این طراحی سقف نوآورانه و نمای هدفمند، مصرف انرژی ورزشگاه را کاهش می‌دهد. این ورزشگاه که از فناوری‌های خنک‌کننده در فضای باز برای به حداکثر رساندن آسایش افراد در بخش روباز استفاده می‌کند، بر اساس سیستم ارزیابی پایداری جهانی به رتبه پنج‌ستاره دست یافته است.

مؤسسه ملی ورزش‌های آبی در پاناجی، هند

مؤسسات دولتی در هند معمولاً از رویکردی عمل‌گرایانه و حداقل‌سازی‌شده در معماری خود پیروی می‌کنند. زمانی که دولت ایالت گوا یک مسابقه بین‌المللی برای طراحی مؤسسه ملی ورزش‌های آبی برگزار کرد، از شرکت‌کنندگان خواست دو هدف را در طراحی خود در نظر بگیرند؛ نخست طراحی جسورانه و نمادین با بیانی که معماری را فراتر از رویکرد عمل‌گرایی در نظر می‌گیرد و دوم ظاهر تازه‌ای به محیط معماری معمولی این ایالت می‌بخشد.

زمین کریکت بازی‌های آسیایی در هانگژو، چین

زمین کریکت بازی‌های آسیایی در پردیس پینگ‌فنگ دانشگاه صنعتی ژجیانگ در زمینی به مساحت ۴۹ هزار و ۴۰۰ متر مربع در ضلع غربی منطقه اصلی دو و میدانی واقع شده است. موقعیت این زمین پایین کوه جزرومد زیوو در پارک جنگلی ملی زیوو تاید و در مجاورت کتابخانه مدرسه با جاده کانال باستانی یونه در جنوب و جاده رودخانه شانگبو در شمال واقع شده است. مساحت ساختمان این ورزشگاه ۱۲ هزار و ۶۸۹ متر مربع است که در سه طبقه از سطح زمین ساخته شده است.

پارک ورزشی هوشمند Ordos در اوردوس، چین

برای بازسازی یک میدان شهری در منطقه کانگباشی شهر اوردوس چین، یک پارک ورزشی هوشمند برای همه مردم طراحی شد تا نیازهای روزافزون برای یک سبک زندگی سالم با استفاده از مکان عمومی را برآورده کند و سلامت جامعه و تعامل میان افراد را ارتقا دهد. میدان اصلی توسط منطقه مسکونی، ساختمان اداری، مدرسه و نمایشگاه احاطه شده است و حمل‌ونقل عمومی در این منطقه از وضعیت مناسبی برخوردار است. مسیرهای منحنی‌شکل این پارک که از روی رودخانه‌های موج‌دار طراحی شده‌اند، مسیری پویا را برای یک گردش کامل در فضاهای جزیره‌مانند برای استراحت و تعامل با خانواده و دوستان ایجاد می‌کنند.

دانشگاه آیداهو، ایالات متحده آمریکا

دانشگاه آیداهو مرکزی اتحادیه اعتباری آیداهو با الهام از اشکال منحنی و موج‌دار منطقه Palouse طراحی شده است که توسط سیل‌های فاجعه‌آمیز Missoula در پایان عصر یخبندان شکل گرفته‌اند. یک سالن چندمنظوره با چهار هزار صندلی به‌عنوان دروازه‌ای به محوطه دانشگاه آیداهو طراحی شده است که از روحیه ورزشکاری و ارتباطات اجتماعی میان دانشجویان تجلیل می‌کند. این مکان جایگاهی برای برنامه‌های بسکتبال دانشگاه و محل تجمع انواع فعالیت‌ها از جمله رویدادهای ورزشی، کنسرت‌ها، جلسات و برنامه‌های دانشگاه است. طراحی چوب انبوه و استفاده فراوان از نور طبیعی در این ساختمان نشان‌دهنده فاصله‌ای قابل توجه از معماری ورزشی سنتی مبتنی بر فولاد و بتن است.

پارک تفریحی و ورزشی در کوزینیس، لهستان

کل مجموعه پارک تفریحی‌ورزشی کوزینیس به دو منطقه تقسیم می‌شود؛ یک منطقه پرجنب‌وجوش از بازی‌های آبی با صحنه‌ای در فضای باز که برای رویدادهای فرهنگی مختلف در مقیاس کوچک در نظر گرفته شده است و یک منطقه جنگلی آرام‌تر و طبیعی‌تر که با یک زمین بازی کوچک ادغام شده است و نیمکت‌هایی برای استراحت و برگزاری جلسات آموزشی فراهم می‌کند. به این ترتیب هر شهروند می‌تواند متناسب با سلیقه و نیاز خود بخشی از پارک را انتخاب کند. طراحی پارک به‌صورتی انجام شده است تا هویت اصلی مکان که محیطی سرسبز با درختان جذاب در قسمت جنوب غربی است، همچنان حفظ شود.