فرونشست زمین؛ ایران در آستانه بحران بزرگ زیست‌محیطی
رئیس بخش زلزله‌شناسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، فرونشست زمین در ایران را نتیجه کاهش شدید سطح آب‌های زیرزمینی دانست و این پدیده را یکی از بحران‌های جدی زیست‌محیطی در کشور، معرفی کرد.
Admin1
علی بیت‌اللهی با اشاره به سابقه 50 ساله فرونشست زمین در کشور، تأکید کرد که از دهه 70، با کاهش ناگهانی منابع آب زیرزمینی، شدت این پدیده افزایش یافته است. وی توضیح داد که پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، منجر به فشرده شدن لایه‌های خاک و در پی آن نشست زمین می‌شود.
بیت‌اللهی اظهار داشت: تاکنون حدود ۱۴۰ میلیارد مترمکعب از منابع آب زیرزمینی کشور از دست رفته و این امر باعث تشدید فرونشست زمین در سراسر کشور شده است. وی همچنین به افزایش چشمگیر تعداد چاه‌های آب، که اکنون به حدود یک میلیون حلقه رسیده است، اشاره کرد و افزود که این امر به‌طور قابل توجهی، شدت بحران فرونشست را تشدید کرده است.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود که این بحران در تمام استان‌های کشور وجود دارد و بر اساس داده‌های موجود، بیشترین میزان فرونشست در استان کرمان مشاهده شده است. استان‌های البرز، تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و حتی استان‌های پربارش مانند گلستان و مازندران نیز از این پدیده مصون نمانده‌اند. به گفته وی، تنها استان گیلان در مقایسه با سایر مناطق، شدت کمتری از فرونشست را تجربه کرده است.
بیت‌اللهی هشدار داد که بیش از ۴۰۰ شهر کشور، از جمله کلان‌شهرهایی همچون تهران، اصفهان، مشهد و شیراز، در مناطق پرخطر فرونشست زمین قرار دارند. این پدیده تهدیدی جدی برای زیرساخت‌های حیاتی کشور از جمله جاده‌ها، خطوط ریلی، شبکه‌های انتقال نفت و گاز، شریان‌های حیاتی برق و آثار تاریخی به‌شمار می‌رود.
وی در ادامه به راهکارهای مقابله با این بحران اشاره کرد و گفت: فرونشست زمین عمدتاً ناشی از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است. برای کنترل این پدیده، به اصلاح روش‌های آبیاری، مدیریت کشت محصولات کشاورزی به‌گونه‌ای که محصولات کم‌آب‌بر جایگزین محصولات پرآب‌بر شوند، تغذیه مصنوعی آبخوان‌ها و جلوگیری از برداشت غیرقانونی آب‌های زیرزمینی نیاز است. همچنین باید مکان‌یابی صنایع آب‌بر در مناطق کم‌آب بازنگری شود تا از احداث صنایع پرمصرف در این مناطق جلوگیری به عمل آید.
بیت‌اللهی در پایان تأکید کرد که بحران فرونشست زمین در ایران، با عزم و مدیریت جدی قابل کنترل است؛ برخی از کشورهای دیگر هم که با این مشکل روبه‌رو بوده‌اند، توانسته‌اند نرخ فرونشست را به صفر برسانند. وی افزود که با اجرای سیاست‌های مؤثر در زمینه کاهش مصرف آب و نظارت دقیق بر برداشت‌ها، ایران نیز می‌تواند از این بحران عبور کند. با این حال، عدم پیگیری‌های مؤثر و فقدان اقدامات عملی می‌تواند این پدیده را به بحرانی مداوم و نگران‌کننده برای کشور تبدیل کند.
