ساختمان منفعل و مزایای آن برای شهرها
ساختمانهای منفعل نسبت به ساختمانهای معمولی ۹۰ درصد انرژی کمتری برای گرمایش و سرمایش مصرف میکنند و بهطور قابلتوجهی راحتتر از خانههای ساختهشده سنتی هستند.
اصطلاح خانه منفعل تحت یک استاندارد ساختمانی خاص و مبتنی بر اصول حداکثر کارایی، راحتی و مقرونبهصرفه بودن تعریف میشود و یک مفهوم معماری است که میتواند توسط هر کسی و در هر مکانی اعمال شود. ساختمانهای منفعل میتوانند در مقایسه با بناهای سنتی ۹۰ درصد و نسبت به میانگین ساختمانهای جدید ۷۵ درصد انرژی بیشتر ذخیره کنند. علاوه بر این، مدل ساختوساز آنها در آبوهوای سرد و گرم پاسخگو است.
خاستگاه مفهوم و استاندارد خانههای منفعل
این روند ساختوساز، که در حوزه معماری سازگار با محیط زیست و پایدار قرار میگیرد، منشأ دوگانه دارد. از یک طرف، این اصطلاح برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ در ایالات متحده توسعه یافت، زمانی که بحران نفت باعث شد ایالات متحده و کانادا تصمیم به ساخت خانههایی بگیرند که با ماهیت آبوهوای منطقه سازگار باشد و وزارت انرژی ایالات متحده دستورالعملهای ساختمانی خاصی را برای ۱۶ منطقه آبوهوایی در قلمرو خود ایجاد کرد. از سوی دیگر در سال ۱۹۹۶ مؤسسه استاندارد رسمی آلمان خانههای منفعل را با هدف به اشتراکگذاری دانش، تقویت همکاری و اجرای روشهای اعتبارسنجی موجود تأیید کرد.
اصول ساخت خانههای منفعل
مؤسسه خانه منفعل ایالات متحده (PHIUS) طراحی و ساخت خانههای منفعل را مطابق با پنج اصل اساسی علم ساختمان تعریف میکند. ساختمانهای منفعل باید دارای عایقبندی مطلوب، جهتگیری مناسب خورشیدی باشند، پنجرهها و درها ویژگی عملکردی بالایی را داشته باشند و مهمتر اینکه خانهها باید مانند محفظهای عمل کنند که هوا در آن نفوذ نمیکند و تهویه متعادل دارد.
عایقبندی با کیفیت بالا
در اولین اصل، هدف، افزایش لایههای عایق حرارتی ساختمان، افزایش ضخامت عایقها و پوشش بخش بیشتری از ساختمان است، بهطوری که بهجز در و پنجره، بقیه قسمتها کاملاً پوشیده میشود.
به حداقل رساندن پلهای حرارتی
این مرحله شامل شناسایی سردترین نقاط خانه مانند گوشهها و درزها است که گرما به آن منتقل میشود و از آن خارج میشود. تکنیکهای متعددی برای کاهش این اتلاف انرژی طراحی شده است که علاوه بر این به کاهش رطوبت نیز کمک میکند.
هوابندی ساختمان
هوابندی ساختمان بهعنوان مقاومت در برابر نشت هوای داخل یا خارج از طریق نقاط یا مناطق نشتی ناخواسته در پوشش ساختمان تعریف میشود. با استفاده از تکنیک فشار، مناطقی که در آن جریان هوا در خانه وجود دارد، شناسایی میشوند تا هوا در آنها مسدود شود.
تهویه مکانیکی با بازیابی حرارت
این سیستم تهویه از هوای موجود در خانه برای پیشگرم کردن یا خنک کردن هوای ورودی و در عین حال تصفیه هوای موجود استفاده میکند و متناسب با آبوهوای منطقه میتوان از آنها برای کاهش یا افزایش رطوبت هوا استفاده کرد.
بهینهسازی جهتیابی
این مرحله بهویژه روی درها و پنجرهها و موقعیت آنها بر اساس جهتگیری خانه، آبوهوا و شرایط متغیر متناسب با فصل تمرکز دارد، چراکه خانههای منفعل در نهایت نمونهای از معماری تطبیقی هستند که میخواهند از شرایط موجود مکانی که در آن ساخته شدهاند، حداکثر استفاده را ببرند.
مزایای ساختمانهای منفعل
ساختمان منفعل مزایای زیادی برای ساکنان شهرها دارد و در ادامه به بعضی از مهمترین آنها اشاره میشود که باعث شده مشتریان، معماران و مهندسان، طرحهای ساختمان منفعل را به ساختمانهای سنتی ترجیح دهند.
صرفهجویی در هزینههای ساکنان
بسیاری از خانههای منفعل دارای منابع انرژی سازگار با محیط زیست مانند پنلهای خورشیدی و پمپهای حرارتی خورشیدی هستند. با اجتناب از استفاده مستقیم از انرژی نیروگاههای برق سنتی، ساکنان میتوانند قبضهای برق بسیار کمتری بپردازند و این یک فرصت عالی برای جوامع کمدرآمد است.
کمک به ارتقای کیفیت آبوهوا
به گفته محققان محیط زیست، هفت سال از ۱۰ گرمترین سال ثبت شده تا کنون، پس از سال ۲۰۱۴ اتفاق افتاده است. آبوهوا به دلیل فعالیتهای انسانی و تولید گازهای گلخانهای بهطور فزایندهای در حال گرم شدن است، اما ساختمان منفعل باعث کاهش یا حذف انتشار کربن از سازههای مسکونی میشود که یک مزیت چشمگیر برای ساکنان، سیاره زمین و شهرهایی است که سطح انتشار بالایی دارند.
شرایط زندگی سالمتر برای ساکنان
اصل خانه منفعل به اصطلاح «بدون هوا» به ساکنان کمک میکند زندگی سالمتری داشته باشند. واحدهای ساختمان جریان هوا را به اشتراک نمیگذارند و از انتشار میکروبها، ویروسها و آلودگیهای موجود در هوا جلوگیری میکنند و به این ترتیب ساکنان کیفیت بالاتری از هوای داخل خانه را تنفس میکنند.