تلاش‌هایی در بسیاری از کشورهای پردرآمد در حال انجام است تا با استفاده از داده‌ها، ابزار دقیق و مدیریت منابع کارآمدتر، شهرهای خود را هوشمندتر کنند. در بیشتر این کشورها، اکثریت قریب به اتفاق پروژه‌های شهرهای هوشمند شامل ارتقای زیرساخت‌های موجود است. ژاپن به دلیل تمایل خود به ایجاد «جوامع هوشمند از صفر» متمایز است زیرا با جمعیت پیر و نیروی کار رو به کاهش دست‌وپنجه نرم می‌کند، به این معنی که افراد در سن کار کمتری برای حمایت از افراد مسن‌تر وجود دارد.

در تاریخ معاصر، رویکرد ژاپن به توسعه شهری در طول زمان شامل سه دوره متمایز است:

توسعه شهری سریع پس از جنگ جهانی دوم، هدف این بود که همه مناطق سراسر کشور شهری شوند (با تمرکز بر جمعیت روستایی)

تقسیمات شهری در دهه ۱۹۷۰ که تا حدی کپی‌برداری از مدل مسکن آمریکای شمالی بود، این دوره منجر به توسعه شهری همزمان با آلودگی شد.

دوره فعلی که در دهه ۱۹۹۰ آغاز شد و مشخصه آن رشد اقتصادی، افزایش سریع جمعیت سالمند و توسعه شهرهای فشرده است. در این دوره، برنامه‌ریزان شهری فعالیت‌های خود را با این اهداف گسترش می‌دهند:

کاهش بافت فرسوده شهری، کاهش تعداد ساکنان در هر کیلومتر که در نتیجه کاهش جمعیت ایجاد می‌شود و املاک متروکه را در اطراف به جا می‌گذارد.

به‌کارگیری مدل شهری فشرده متصل به حمل‌ونقل عمومی، به منظور حداکثر استفاده از حمل‌ونقل

توسعه شهری مبتنی بر ساخت‌وساز جدید شهرهای هوشمند یا حداقل بافت شهری

نقش فناوری‌های هوشمند

مقامات ژاپنی با هدف به حداکثر رساندن کارایی سیستم‌های حمل‌ونقل و کاهش نرخ جرم و جنایت مرتبط با تراکم جمعیت کمتر، در حال شهرسازی مجدد محله‌ها برای ساختن نوع جدیدی از مینی‌شهرهای فشرده متمرکز بر فناوری هستند و فناوری مبتنی بر داده در این برنامه‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کند.

در سال ۲۰۱۴، شهر تویاما به عنوان یکی از پنج شهر فشرده جهان با سیاست‌های پیشرفته شهری شناخته شد و به عنوان الگو برای بقیه شهرها مورد توجه قرار گرفت. به عنوان مثال، شهر هوشمند پایدار فوجیساوا، که به‌طور رسمی یک شهر نیست، بلکه بخشی از یک محله است یا برج‌های ایستگاه تورانومون هیلز که ۲۵۰ متر آن روی یک ایستگاه مترو ساخته شده است، فضای داخلی کلی ۸۰۰ هزار متر مربع و سیستم کنترل اقلیمی مشترک خود را دارد.

فوجیساوا

شهر هوشمند پایدار فوجیساوا یک پروژه شهر هوشمند هدفمند است که توسط پاناسونیک و سایر شرکت‌های شریک ایجاد شده است. فوجیساوا محله‌ای در استان کاناگاوا (ژاپن) است که حدود ۵۰ کیلومتری توکیو قرار دارد. با مساحت ۱۹ هکتار و با فضایی برای حدود هزار خانه، هدف اصلی این شهر پیاده‌سازی فناوری‌هایی است که برای کاهش اثرات زیست‌محیطی شهرها طراحی شده‌اند و این راه‌حل‌ها به‌طور عمده توسط پاناسونیک ارائه می‌شوند.

یکی از اهداف اصلی تعیین شده کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان ۷۰ درصد در مقایسه با سطوح سال ۱۹۹۰ بود. شهر هوشمند و پایدار فوجیساوا خانه‌های تک‌خانواده و حذف وسایل نقلیه موتوری را در اولویت قرار داده است.

نوآوری‌های این شهر شامل پنل‌های خورشیدی، مدیریت شبکه هوشمند، فناوری باتری، وسایل نقلیه تحویل خودران یا سیستم‌های نظارتی برای سازه‌های مقاوم در برابر زلزله.

اولین ساکنان در سال ۲۰۱۴ وارد این شهر شدند، اما انتظار می‌رود این پروژه برای چندین دهه به افزایش ساکنان خود ادامه دهد. بسیاری از اهداف با چشم‌انداز ۱۰۰ ساله تعیین شده‌اند، به‌ویژه برنامه‌های مربوط به استفاده بهتر از انرژی، انسجام اجتماعی بالقوه یا کاهش درازمدت مورد انتظار در نرخ جرم و جنایت.

فلسفه طراحی شهری پایدار و غلبه بر محدودیت فضا

تعهد ژاپن به پایداری در حوزه برنامه‌ریزی شهری، باعث توجه همیشگی به پروژه شهرهای فشرده است که ساختمان‌ها را در نزدیکی مراکز حمل‌ونقل عمومی تأسیس می‌کند تا مردم مجبور نباشند از خودروهای شخصی استفاده کنند. همچنین متراکم‌سازی از طریق تکنیک‌های پر کردن بخش‌های خالی شهر و توسعه شهری با کاربری مختلط، یعنی اجازه دادن بیش از یک استفاده در توسعه عمودی نیز مورد توجه برنامه‌ریزان شهری است. از جمله موارد دیگر می‌توان به استفاده از فناوری‌های آوانگارد کنترل آب‌وهوا در بخش‌های مسکونی، تجاری و اداری، ایجاد فضای سبز و طراحی شهری با هدف دسترسی جهانی اشاره کرد.

غلبه بر محدودیت‌های فضا

ژاپن با محدودیت‌های فضایی افقی روبرو است که با گسترش منطقه شهری در سراسر کشور به وجود آمده و با شروع به کاهش جمعیت به اوج خود رسیده است. این کشور از سال ۲۰۱۰ چالش جدیدی را پذیرفته است تا مردم را به شهرها و ساخت و سازهای با ارتفاع بلند تشویق کند. برای ژاپن که پیش‌تر هر چند دهه یک‌بار به دلیل زلزله و آتش‌سوزی چرخه‌های بازسازی و نوآوری را تجربه می‌کرد، نوسازی شهرها بسیار ارزشمند است زیرا هنگامی که یک منطقه شهری مورد توجه قرار می‌گیرد، به آهنربایی برای افراد، استعدادها، کارها و شرکت‌ها تبدیل می‌شود.