مالیات بر عایدی سرمایه هیولایی ترسناک به‌نظر می‌رسد. می‌گویند قرار است بیاید و بی‌رحمانه هرچه با هزار زحمت و آرزو به دست آورده‌اید را از چنگتان بیرون بکشد. این حرف چقدر صحت دارد؟

 مالیات بر عایدی سرمایه را در مجلس با نام طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی می‌شناسند. در روز‌های اخیر بررسی تیتر اخبار نشان می‌دهد، تکلیف قانون مالیات بر عایدی سرمایه، در مجلس روشن شده، اما این پایان کار نیست چرا که هر طرح یا لایحه‌ای اول در قالب پیشنهاد به مجلس می‌رود و برای چکش‌کاری‌های لازم، مراحلی را پشت سر خواهد گذاشت و تنها در صورت نبود مشکل و اختلاف نظر به قانون تبدیل شود. مالیات بر عایدی سرمایه، در حال حاضر نهایتا ۶۰ درصد راه را طی کرده است.

وضعیت فعلی مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه یا طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی، در مجلس تعیین تکلیف شده است. نمایندگان روز یکشنبه ۹ اردیبهشت، موارد معافیت را مشخص کرده‌اند و می‌توان گفت با تصویب تکالیف دستگاه‌ها، حالا سازوکار اخذ مالیات بر عایدی سرمایه تا حد زیادی مشخص است.

مالیات بر عایدی سرمایه، بعد رفع ایرادات شورای نگهبان، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال می‌شود و در این بین ممکن است به خاطر اختلاف‌نظر‌ها بین مجلس، شورای نگهبان و مجمع رفت‌وبرگشت داشته باشد.

مالیات بر عایدی سرمایه هنوز تاریخ دقیقی برای اجرا شدن ندارد، اما نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم و منتظر باشیم ببینیم چه پیش می‌آید. معمولا رسانه‌ها، کارشناسان و افکارعمومی در مراحل بحث و بررسی نظر خود را بیان می‌کنند تا نقطه‌نظرات و نگرانی‌هایشان به قانون‌گذاران انتقاد پیدا کند.

موارد مشمول مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه را خود پیشنهاد‌دهندگان با عنوان مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی معرفی کرده‌اند. موقع نامگذاری تمام تلاششان را به کار گرفته‌اند تا ابهامی ایجاد نکنند، طرح توجیه داشته باشد و موجب نگرانی مردم عادی و فعالان اقتصادی نشود.

مالیات بر عایدی سرمایه، با فعالیت مشروع و معمول اقتصادی کاری ندارد. پیشنهاددهندگان چنین وعده‌ای داده‌اند، اما در توضیح یک‌خطی طرح آمده مالیات بر عایدی سرمایه روی سود حاصل از خرید و فروش املاک مسکونی، خودرو، طلا، سکه و ارز سایه می‌اندازد. بدون شرح و توضیح مسئله برای مردم عادی ترسناک است.

طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی برای به‌دست آوردن دل مردم و سرمایه‌گذاران خرد که برای حفظ پولشان برابر دیو تورم، قدم اول را خلاصه و مفید برمی‌دارد. با تاکید روی این مسئله که دارایی‌های نگهداری شده تا سقف مشخصی (مثلاً مسکن اول) از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند.

نرخ مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه به مدت زمان نگهداری دارایی و نرخ سود آن بستگی دارد. موضوع هولناک بعدی همین‌جا آفتابی می‌شود: نرخ مالیات بر عایدی سرمایه صفر تا ۴۰ درصد است. پیش از تسلط ترس و وحشت بیایید موضوع را دقیق بررسی کنیم.

نرخ مالیات بر عایدی سرمایه به نوع دارایی مورد معامله و مدت‌زمان نگهداری آن بستگی دارد. در حوزه املاک، اگر زمان نگهداری این دارایی کمتر از یک سال باشد، سود حاصل از فروش مسکن مشمول مالیات ۶۰ درصدی می‌شود. اگر همان ملک را برای مدت دوسال نگهداری کنید نرخ مالیات بر عایدی سرمایه معادل ۴۰ درصد محسابه خواهد شد. نرخ مالیات بر عایدی سرمایه خرید ملک پس از سه سال معادل ۲۰ درصد، بعد چهار سال به ۱۰ درصد و پس از پنج سال یا بیشتر به پنج درصد کاهش پیدا می‌کند. متوجه هستید چی شد؟

اگر فردی ماشینی را ۵۰۰ میلیون بخرد و آن را یک میلیارد بفروشد، مالیات عایدی سرمایه به ۵۰۰ میلیون سود تعلق می‌گیرد

مالیات بر عایدی سرمایه مشتاق است بر خرید‌وفروش مکرر یک ملک توسط اشخاص با انگیزه کسب سود و ثروت‌اندوزی تاثیر بگذارد و با خریدارانی که برای رفع نیاز شخصی وارد معامله می‌شوند رفیق باشد.

مالیات بر عایدی سرمایه خودرو، طلا و ارز در صورتی که بخواهید اصل سرمایه را زیر یک سال بفروشید با نرخ ۳۰ درصد محاسبه خواهد شد. دوره یک تا دو سال برای سرمایه‌گذاری به نرخ مالیات ۲۰ درصد منجر می‌شود و اگر بخواهید سرمایه را بعد دو سال نقد کنید، قانون شما را به پرداخت مالیات ۱۰ درصدی مکلف می‌داند.

مالیات بر عایدی سرمایه، مابه‌تفاوت قیمت فروش و قیمت خرید را هدف می‌گیرد. اگر فردی خانه‌ای به مبلغ پنج میلیارد تومان بخرد و آن را شش میلیارد تومان بفروشد، مالیات بر عایدی سرمایه نه بر اصل پول که به یک میلیارد تومان سود حاصل از خرید‌وفروش تعلق می‌گیرد.

موارد معافیت از پرداخت مالیات بر عایدی

مالیات بر عایدی سرمایه را از حالا به‌عنوان با مسمی طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی می‌شناسیم. پیشنهاددهندگان علاوه بر تعریف مرز و محدوده قانون، موارد استثنا را هم مشخص کرده‌اند که از آن به‌عنوان معافیت مالیاتی یاد می‌کنند.

مالیات بر عایدی سرمایه براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته، تنها شامل یک تا پنج درصد افراد جامعه می‌شود. اگر کسی خانه، ماشین یا طلا و ارز بخرد و زود بفروشد تا سود کند، باید طبق فرمول اعلام شده مالیات بر عایدی سرمایه را بپردازد

مالیات بر عایدی سرمایه در اغلب موارد بر خرید‌وفروش‌های مکرر تعلق می‌گیرد و افرادی که در ظرف و اندازه معمول، مثلا برای داشتن خانه بزرگ‌تر وارد فرآیند خرید مسکن می‌شوند یا سرمایه‌گذاری و کسب سود جزو نیت‌هایشان نیست معاف محسوب می‌شود.

مالیات بر عایدی مسکن با املاکی که در قالب ارث، وضعیت، جهیزیه یا مهریه به افراد تعلق گرفته، کاری ندارد. خرید‌وفروش طلا تا حداکثر وزن ۲۰۰ گرم نیز جزو معافیت‌ها قرار می‌گیرد. قانون فروش دو هزار یورو یا دو هزار و ۴۰۰ دلار در سال را هم نادیده می‌گیرد.

مالیات بر عایدی سرمایه شاید برای دلالان و سوداگران ترسناک باشد، اما معافیت‌ها را هم تا حد امکان دست‌ودلبازانه تعیین کرده‌اند. اگر سرپرست یک خانواده، همسرش و دو فرزند بالای ۱۸ سال آن‌ها روی هم چهار ملک یا چهار خودرو داشته باشند، همه‌شان از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف هستند و ملک پنجم در تور مالیات بر عایدی سرمایه گرفتار می‌شود. برای همین است که می‌گویند حتی در صورت تصویب و ابلاغ و اجرا، در بدترین حالت فقط پنج درصد افراد جامعه مشمول قانون مالیات بر عایدی سرمایه هستند.