ساخت‌وساز زیرزمینی نقش قابل‌توجهی در توسعه شهری پایدار و کارآمد ایفا می‌کند. از مزایای ساخت‌وساز زیرزمینی می‌توان به بهینه‌سازی فضا در شهرهای شلوغ، فراهم کردن فرصت‌هایی برای طراحی شهری نوآورانه، ارتقای حمل‌ونقل، توسعه شبکه تأسیسات شهری و آمادگی برای شرایط اضطراری اشاره کرد.

انتقال زیرساخت‌های شهری و تأسیسات به زیر زمین، می‌تواند فضای محدود روی زمین را برای اهداف دیگری همچون توسعه پارک‌ها، فضاهای تفریحی و مکان‌های تجاری آزاد سازد. در فضاهای زیرزمینی می‌توان مراکز فرهنگی، مرکز خرید و فضاهای عمومی را به‌گونه‌ای طراحی کرد که به مناظر شهری تنوع ببخشد و جذابیت شهرها را افزایش دهد.

یکی از حوزه‌های کلیدی ساخت‌وساز زیرزمینی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل است که به‌عنوان تونل‌های زیرزمینی و سامانه‌های مترو طراحی می‌شود تا ازدحام در جاده‌های روی زمین را کاهش دهد. ادغام شبکه‌های حمل‌ونقل زیرزمینی در شهرها می‌تواند قابلیت جابه‌جایی و دسترسی شهروندان را افزایش و کیفیت زندگی شهری و وضعیت اقتصادی شهر را ارتقا دهد.

ساخت‌وسازهای زیرزمینی می‌توانند در مواقع اضطراری همچون وقوع بلایای طبیعی یا جنگ، به‌عنوان پناهگاه‌های امن مورد استفاده قرار بگیرند و به انعطاف‌پذیری مناطق شهری کمک کنند. شبکه‌های زیرزمینی آسیب‌پذیری بسیار کمتری در مقابل عوامل خارجی دارند و می‌توانند تداوم خدمات ضروری را در شرایط بحرانی تضمین کنند.

افزون بر مزایای گفته‌شده، ساخت‌وساز زیرزمینی نقش مؤثری در کاهش اثرات زیست‌محیطی دارد که از آن جمله می‌توان به کاهش آلودگی صوتی، افزایش بهره‌وری انرژی، کاهش انتشار کربن و در نتیجه کاهش آلودگی هوا اشاره کرد. برای مثال، طول عمر خطوط لوله تأسیسات زیرزمینی بیش از ۱۰۰ سال است و به این ترتیب نیاز به صرف منابع را برای حفاظت و نگهداری کاهش می‌دهد.

شهرهای آینده‌نگر

با توجه به رشد روزافزون جمعیت شهرها، ساخت‌وساز زیرزمینی راهکاری است که تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری زیرساخت‌ها را برای شهرهای آینده فراهم می‌کند. شهرها می‌توانند با ایجاد و توسعه طراحی‌های زیرزمینی، با نیازهای آینده و فناوری‌های در حال پیشرفت سازگار شوند. این سازگاری می‌تواند ادغام فناوری‌های شهر هوشمند، راه‌حل‌های انرژی تجدیدپذیر و سیستم‌های حمل‌ونقل پیشرفته را در بافت شهری امکان‌پذیر سازد.

شرکت غذایی کربن‌صفر یک مزرعه هیدروپونیک در پناهگاه زیرزمینی جنگ جهانی دوم در لندن راه‌اندازی کرده است که در آن سبزیجات و گیاهان دارویی با استفاده از فناوری هیدروپونیک کشت می‌شوند. این مزرعه به‌عنوان بزرگترین مزرعه زیرزمینی جهان معرفی شده است و از فضای پناهگاه برای کشت گیاهان در شرایط کنترل‌شده با نورهای ال‌ای‌دی استفاده می‌کند. فناوری به‌کاررفته در این مزرعه با حفظ دمای ثابت ۱۵ درجه سانتی‌گراد، به تولید محصولات کشاورزی در تمام طول سال کمک می‌کند. محصولات این مزرعه زیرزمینی با نیاز آب ۷۰ درصد کمتر نسبت به کشاورزی در سطح زمین و بدون نیاز به آفت‌کش کشت می‌شوند و تقاضای رستوران‌ها، عمده‌فروشان و خرده‌فروشان محلی را تأمین می‌کنند.

هلسینکی، فنلاند

شهر زیرزمینی هلسینکی در فنلاند شبکه‌ای منحصربه‌فرد از تونل‌ها و گذرگاه‌ها در مساحت بیش از ۳۰۰ هزار مترمربع است که از زیر خیابان‌های هلسینکی می‌گذرد و طیف گسترده‌ای از امکانات از جمله مراکز خرید، رستوران‌ها، پیست هاکی و استخر را شامل می‌شود. این شبکه زیرزمینی در دهه ۱۸۰۰ راه‌اندازی شد، زمانی که جمعیت شهر هلسینکی به‌شدت رشد کرده و نیاز به فضا و زیرساخت‌ها افزایش پیدا کرده بود. طی جنگ سرد، این شهر زیرزمینی به‌عنوان یک پناهگاه غیرنظامی مورد استفاده قرار گرفت و یک پایگاه نظامی مخفی در آن ایجاد شد.

امروزه شهر زیرزمینی هلسینکی با اتصال به متروی هلسینکی به یک مرکز حمل‌ونقل مهم برای شهر تبدیل شده است. بخش‌هایی از این مجموعه برای ذخیره‌سازی و زیرساخت تأسیسات استفاده می‌شود و بخش‌های دیگر به‌عنوان جاذبه گردشگری، بازدید عمومی دارد. یکی از جالب‌ترین ویژگی‌های شهر زیرزمینی هلسینکی استفاده از فناوری مدرن برای بهبود بهره‌وری انرژی و پایداری آن است.

دی‌شیا چنگ، چین

شهر زیرزمینی پکن که با نام دی‌شیا چنگ نیز شناخته می‌شود، یک شاهکار مهندسی است که در دهه ۱۹۶۰ به‌عنوان پناهگاه دوران جنگ سرد، زیر خیابان‌های شلوغ پکن ساخته شد. ساخت این شهر در سال ۱۹۶۹ و پس از درگیری بین چین و شوروی آغاز شد. این شهر زیرزمینی شبکه وسیعی از تونل‌ها و اتاقک‌ها با مساحت بیش از ۸۵ میلیون مترمربع، در محدوده عمق هشت تا ۱۸ متری زمین است که برای محافظت از جمعیت پکن در برابر حملات احتمالی و همچنین به‌عنوان مقر مقامات دولتی در مواقع اضطراری طراحی شده است و قابلیت اسکان میلیون‌ها نفر را دارد.

دی‌شیا چنگ از سه طبقه تشکیل شده است که دو طبقه اول شامل طیف وسیعی از فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و مکان‌های تفریحی از جمله سینما، سالن‌های بولینگ و یک پیست اسکیت است و برای عموم در دسترس است. این شهر زیرزمینی گزینه‌ای عالی برای فرار از گرما و شلوغی تابستان‌های گرم پکن است و از طریق شبکه‌ای از تونل‌ها، به ساختمان‌های مهم و مراکز حمل‌ونقل در سراسر پکن متصل می‌شود. این مجموعه دارای سیستم‌های تهویه، آبرسانی و دفع فاضلاب مناسب است.

شینجوکو، ژاپن

شهر زیرزمینی شینجوکو که با نام مرکز والدین و کودکان زیرزمینی شینجوکو نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای گسترده از تونل‌های زیرزمینی و مراکز خرید واقع در زیر شهر توکیو است. این مجموعه در اوایل دهه ۱۹۶۰ به‌عنوان راهی برای کاهش تراکم ترافیک و گسترش مراکز خرده‌فروشی برای جمعیت روبه‌رشد توکیو ساخته شد و امروزه به‌عنوان یکی از بزرگترین مراکز خرید زیرزمینی در جهان شناخته می‌شود. شینجوکو شامل بیش از ۲۰۰ مغازه و رستوران در چندین طبقه است و علاوه‌بر خرید و غذاخوری، گزینه‌های سرگرمی متنوعی از جمله سینما و مراکز بازی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند.

کوبر پدی، استرالیا

کوبر پدی یک شهر زیرزمینی در استرالیا است که به خانه‌های زیرزمینی و معادن سنگ اوپال خود مشهور است. این شهر که در استرالیای جنوبی قرار دارد، در اوایل قرن بیستم و پس از کشف معادن اوپال در این منطقه شکل گرفت و به‌عنوان پناهگاهی برای فرار از آب‌وهوای به‌شدت گرم طراحی شد. خانه‌های زیرزمینی، کلیساهای زیرزمینی، هتل‌ها و یک زمین گلف زیرزمینی این شهر را به یک جاذبه توریستی و مقصد گردشگری تبدیل کرده است. کوبر پدی به‌عنوان بزرگترین منبع اوپال با کیفیت در جهان شناخته می‌شود و بیش از ۲۵۰ هزار تونل و معدن در آن وجود دارد، بیشتر ساکنان شهر نیز به استخراج اوپال مشغول هستند.