گزارش «خبرجنوب» در خصوص زلزله هایی که دست از سرشیراز و  فارس بر نمی دارد و اهمیت شناسایی مناطق خطرناک شیراز! 

زلزله شناس و استاد دانشگاه  در گفت و گو با «خبرجنوب»: برخی مناطق در شرق ، غرب و جنوب شیراز بر روی گسل های فعال قرار دارند و احتمال وقوع زلزله بیشتر است ، بلند مرتبه سازی در برخی مناطق  شیراز، چهره شهر را ناهمگون نموده و بافت قدیم و تاریخی را تحت شعاع قرار داده است 

 سهیلا رفیعی نژاد-«خبرجنوب»/

با این وجود زمین لرزه برخی مناطق و محله های شیراز را بیشتر تهدید می کند و اگر چه زلزله شناسان از بیان دقیق مکان  و یا محله هایی که زلزله خیزتر است به رسانه ها امتناع می کنند، اما به نظر می رسد با توجه به ساخت و سازها و به عبارتی بساز بفروش های  گسترده ای که در سطح شیراز در حال انجام است، نظارت دقیق تری در خصوص ایمن سازی های لازم برای پیشگیری از حوادث ناگوار در صورت بروز زلزله انجام گیرد.

اما زلزله شناس و استاد دانشگاه در خصوص مناطقی از شهر شیراز که احتمال زلزله بیشتری دارند به خبرنگار ما می گوید در کل شهر شیراز و تمامی مناطق آن احتمال وقوع زلزله وجود دارد،  اما برخی مناطق در شرق ، غرب و جنوب شیراز بر روی گسل های فعال قرار دارند و بدین جهت بایستی مورد مطالعه دقیق قرار گیرد تا حریم گسل های فوق تعیین گردد که البته نیاز به بودجه دارد.

 دکتر اسدی در ادامه در خصوص وضعیت گسل ها در شیراز ، میزان  و احتمال فعال شدن آنها نیز عنوان می کند: در شیراز هم خطر زلزله به دلیل  گسل سبزپوشان که از غرب شیراز می گذرد وجود دارد؛ همچنین یکی دو گسل در شرق شیراز ممکن است فعال شوند . این زلزله شناس می گوید: در عین حال  به  منظور داشتن اطلاعات کامل و به روز تر، این گسل ها در شیراز باید  پایش شوند ،  تا مشخص گردد که احتمال حرکت  و فعالیت شان چقدر است .

 اما تا کنون کسی با تیم ما که تخصص مان زلزله شناسی است تماسی نگرفته تا خواستار انجام پایش و پژوهشی اصولی در این باره شود.  در عین حال آمادگی داریم با  تیم علمی این پایش را انجام دهیم ؛ اما باید از ما خواسته شود و بودجه لازم در اختیارمان  قرار بگیرد چون انجام آن نیاز به استفاده از دستگاههای تخصصی و گرانقیمت دارد.

 این استاد دانشگاه در رشته لرزه زمین ساخت علوم زمین تصریح می کند: در عین حال همه ما می  دانیم که پیشگیری بهتر از درمان است و اما متاسفانه در این حوزه هم به فکر پیشگیری نیستیم و   انگار منتظریم حادثه ای بزرگ رخ دهد و بعد کاسه چه کنم دست بگیریم!

دکتر اسدی می گوید: در این خصوص بنظر می‌رسد اعضای شورای اسلامی شهر مسئولیت بیشتری دارند و می توانند با تعامل با متخصصین اقدامات لازم را انجام دهند. او تصریح می کند: با وجود اهمیت پایش ها تا کنون کسی و یا مسوولی آنطور که انتظار می رود در فارس به دنبال اختصاص بودجه و تیمی متخصص برای پایش وضعیت گسل ها در شیراز و فارس نبوده است.

دکتر اسدی  در خصوص زلزله های ماههای گذشته  می گوید: بر اساس بررسی نقشه ها ، یک سری گسل های پی سنگی در امتداد شمالی جنوبی در زاگرس  قرار دارند،  که یک نمونه آن گسل قطر کازرون است که در بخش خشت در فارس فعال شده است.

 این استاد لرزه زمین ساخت علوم زمین عنوان می کند:به موازات همین گسل در منطقه فراشبند ؛  و در منطقه لارستان ، خنج و این حوالی،  گسل ها به دلیل حرکت  میکروپلیت  های (ریز صفحه) موجود درمنطقه به موازات همدیگر فعال شده اند ، بطوریکه حرکت یکی روی دیگری هم تاثیر گذاشته است و  به همین علت طی چند ماه گذشته چندین زلزله در فارس داشته ایم.

دکتر اسدی با اشاره به زلزله های اواخر سال گذشته و امسال در فراشبند، دهرم، اهرم، خنج و خشت کازرون  و زلزله های اخیر شیراز و حوالی لامرد تصریح  می کند: فراوانی این زمین لرزه ها نشان دهنده  فعال شدن گسل های بخش جنوب شرقی زاگرس و آزاد شدن انرژی است که شامل استان های فارس بوشهر و هرمزگان می باشد .  این زلزله شناس می گوید: البته پیش بینی ما این است ، که این حرکات ممکن است به بخش های شرقی تر فارس مانند داراب  و  نی ریز هم کشیده شود؛به همین خاطر ستاد بحران استان باید آمادگی داشته باشد .

  او اضافه می کند: اما خوشبختانه بزرگی زلزله ها تا کنون بالا نبوده  و کمتر از 5 ریشتر پیش بینی می گردد. این استاد زلزله شناسی در پاسخ به این سووال  که آیا زلزله بزرگی در استان پیشرو داریم  نیز می گوید: حداقل در این بازه زمانی ، احتمال اینکه یک زلزله بزرگ  در استان رخ دهد کم است و پیش بینی می شود لرزش ها حدود  5 ریشتر باشد .

دکتر اسدی می گوید: در این حوزه لااقل اگر اطلاع داشته باشیم چه مناطقی بیشتر در معرض خطر هستند می توان آمادگی بیشتری  فراهم کرد و مراکز امداد  ونجات آن مناطق را فعال نمود.

این استاد زلزله شناسی در ادامه با اشاره  به اهمیت حفظ ایمنی سازه ها برای مقاومت در برابر زلزله نیز عنوان می کند: سازه ها دو بخش دارد،  یک بخشی محاسبات مهندسی و دیگری بخش اجرا ؛ معتقدم معمولا در محاسبه مشکلی نداریم مهندسان  در استان و شیراز مطلوب  محاسبه می کنند. اما در زمنیه اجرا لنگ می زنیم و مثلا  کارگر متخصص و جوشکار متخصص  کم داریم و به همین دلیل آنهایی که اقدام به ساخت و سازها و به عبارت عامیانه تر  بساز بفروشی  می کنند باید مراقب اجرای مناسب به دلیل مقاومت در برابر زلزله باشند.

او می گوید: در واقع خیلی از اتفاقات هنگام بروز زمین لرزه ها ،  نه به دلیل طراحی بد بلکه به دلیل اجرای نامطلوب رخ می دهد.  اما آنچه که از دست ما ( زلزله شناسان) بر می آید این است که  با ضرایب زلزله ای که به متولیان می دهیم مناطق پر خطر را مشخص کنیم  و آنها هم  با استحکام بیشتری ساختمان سازی کنند.  دکتر اسدی اضافه می کند: در عین حال بروز زمین لرزه های کوچک هم می تواند زنگ خطری باشد تا به پایش گسل ها در فارس و شیراز بیش از وضعیت موجود اهمیت دهند. 

او همچنین می گوید: شیراز یکی از مناطقی است که گسل های زیادی از آن عبور کرده از جمله رودخانه خشک ؛ اما اینکه گسل ها به تنهایی می تواند خطرناک باشد یا نه ؟ باید این را بگوییم که برخی گسل ها 100 سال است که حرکتی روی آنها ندیده ایم ودرون آنها انرژی در حال جمع شدن است  و احتمال آزاد شدن انرژی هم وجود دارد و به همین دلیل باید بودجه ای اساسی برای بررسی دقیق  در نظر گرفته شود .

دکتر اسدی در ادامه در خصوص حجم وسیع ساختمان سازی ها در شیراز نیز به خبرنگار ما عنوان می کند:  اصولاً به نظر اینجانب بلند مرتبه سازی چنانچه بدون مطالعه و برنامه ریزی در هر نقطه از جهان صورت گیرد نه تنها موجب کاهش مشکلات نخواهد شد،  بلکه خود می تواند عامل ایجاد مشکلات عدیده گردد بخصوص در مواردی که فرهنگ سازی  نگردیده باشد. این استاد زلزله شناسی می گوید: در مورد شهر شیراز مطالعات توسط اداره کل مسکن و شهرسازی  و همچنین شهرداری انجام و نهایتاً شهرداری در  خصوص صدور مجوز و پروانه ساختمانی اقدام می نماید ، اما اینکه مطالعات کافی انجام شده یا خیر می بایست از آن ارگان استعلام گردد. اما تا جایی که به مطالعات زمین شناسی مربوط می گردد ، اینجانب نواقصی در نتیجه مطالعات در برخی مناطق مشاهده می نمایم که قبلاً نیز از طریق رسانه های جمعی اطلاع رسانی نموده ام و برخی نیز تجدید نظرشده و برخی هم همچنان ادامه دارد!  

دکتر اسدی اضافه می کند: اما بعنوان یک شهروند به نظر اینجانب شهر شیراز شهری فرهنگی و با قدمت و اصالت است و بلند مرتبه سازی در برخی مناطق چهره شهر را ناهمگون نموده و بافت قدیم و تاریخی شهر را تحت شعاع قرار داده است ، همانند برخی بلند مرتبه سازی ها در اطراف مجموعه زندیه. او می گوید:  بنابر این توصیه می شود، در این زمینه از نظرات مهندسان معماری و شهرسازی بیشتر استفاده شود و مردم نیز اصرار بر تخلف و افزایش طبقات ننمایند. البته تقاضای اصلی ام  از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصحیح قوانین و بستن راه های تخلف است و  از اینکه تخلف با پرداخت جریمه قابل انجام باشد باید ممانعت گردد.

 دکتر اسدی در پاسخ به این سوال که در چه مناطقی از شیراز  نبایستی آپارتمان ویا مجتمع های تجاری ساخت نیز عنوان می کند:  این امر نیاز به مطالعات دقیق و برنامه ریزی  دارد،  چرا که مطالعات فوق دارای لایه های متعدد بوده و تمام جوانب امر  باید مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

اما بطور کلی امروزه مشخص شده که آپارتمان سازی علی رغم فواید دارای معایبی نیز هست،  بخصوص افزایش و تراکم جمعیت از منظر وقوع زلزله و پدافند غیرعامل که می تواند موجب مشکلات پیش بینی نشده گردد. این استاد دانشگاه در رشته لرزه زمین ساخت علوم زمین می گوید: به هر حال در تمام دنیا سعی می گردد با افزایش لایه های اطلاعاتی جوانب امر روشن تر شده و با دقت بیشتری مسائل مورد بررسی قرار گیرد ، برای مثال در دنیا علاوه بر مسائل فنی و مهندسی مسائلی همچون روانشناسی فردی و گروهی نیز در این زمینه ها  دخیل می گردد