زینب شهریاری/ طی دو هفته گذشته، در کنار اقلام مختلف از مایحتاج مردم، قیمت پیاز افزایش خیره کننده‌ای داشت و به رقم‌های ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان رسید، قیمت‌هایی که برخی آن را رقابت پیاز و ارز قلمداد کرده و عرضه کنندگان؛ برودت هوا، افزایش هزینه حمل و ... را عامل آن دانسته و مسئولان آن را بی‌ضابطه می‌دانند!

طبق گزارش مرکز آمار ایران در دی‌ماه امسال اقلام متعددی از گروه خوراکی‌ها، به‌ویژه میوه و تره‌بار افزایش قیمت بی‌سابقه‌ای را نسبت به ماه قبل تجربه کردند که در صدر گرانی‌های این گروه، پیاز قرار داشت که طی هفته‌های اخیر هم با سرعت بیشتری شاهد افزایش قیمت آن هستیم.

رشد قیمت در بخش میوه و تره‌بار و نقدهایی پیرامون نابسامانی اوضاع، بحث قیمت‌گذاری در میدان اصلی شهر شیراز را به میان کشید و همین امر موجب شد تا تشکل جهادی"نجات" بازدیدی از این مرکز با حضور متولیان دستگاه‌های مدیریتی و نظارتی و خبرنگاران و اهالی رسانه را در دستور کار قرار دهند.

معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت فارس در حاشیه بازدید از غرفه‌های میدان میوه و تره بار شیراز به خبرنگاران گفت: صادارت محصولات کشاورزی از جمله پیاز به کشور پاکستان، موجب کاهش عرضه این محصول در بازار و افزایش قیمت آن شده است.

سید مهدی حسنی، با اشاره به اینکه در مناطق کوچکی همچون جیرفت، پیاز کشت شده و آماده عرضه در بازار است، ابراز امیدواری کرد که با کشت پیاز در استان های دیگر شاهد کاهش قیمت این محصول راهبردی باشیم.

مدیر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی سازمان جهاد کشاورزی فارس نیز در حاشیه این بازدید در جمع خبرنگاران با اشاره به پیش‌بینی جریمه برای عرضه کنندگانی که کالاهای نرخ‌گذاری شده را با قیمت‌های متفاوتی می‌فروشند، عرضه نشدن محصولات کشاورزی با قیمتی متناسب با فاکتور خرید در میدان میوه و تره‌بار شیراز را جای سئوال دانست!

علیرضا شیخی راه حل چنین مشکلاتی را نصب تابلوی هوشمند در میدان تره‌بار اعلام کرد.

مشاهدات میدانی و مطالب طرح شده از سوی غرفه داران در این میدان، ۲۴ ساعته بودن فعالیت، نبود نظارت بر نرخ فروش و بی‌توجهی نسبت به ارائه نرخ‌نامه ثابت و تک نرخی، چالش‌هایی است که باید در این بخش، حل و فصل شود.

دبیرکل تشکل مردمی، جهادی و مطالبه‌گری نجات نیز در حاشیه این بازدید گفت: با توجه به رشد نامتعارف قیمت پیاز طی ۱۰ روز گذشته و با هدف کاهش التهاب و بازگشت آرامش به بازار، بازدید میدانی از روند توزیع، قیمت گذاری و همچنین بررسی علت گرانی این کالا کلید خورده است.

حجت‌الله بهمنی افزود: با هدف گره گشایی از مشکلات معیشتی مردم در این بخش از یک هفته قبل، دعوت نامه‌های رسمی برای مسئولین ارسال شد اما در عین حال به جز معاون نظارت و بازرسی صمت، معاون بازرسی سازمان جهاد کشاورزی و مدیر میدان مرکزی میوه و تره‌بار شیراز، هیچ مسئولی در این بازدید حضور نداشت.

بهمنی حین بازدید میدانی از غرفه‌های متولی توزیع پیاز در میدان میوه و تره بار شیراز به این نکته نیز اشاره کرد که بر اساس استعلام اینترنتی از بازار تره‌بار تهران، قیمت پیاز سفید صدفی ۱۴ هزار و ۹۰۰ تومان، پیاز سفید معمولی ۱۴ هزار و ۷۰۰ تومان و پیاز قرمز ۱۵ هزار تومان بوده که با این حساب، میانگین قیمت پیاز در بازار میادین میوه و تره‌بار تهران بزرگ با جمعیت ۱۵ میلیون نفری، ۱۵ هزار تومان است اما در بازار شیراز  با دو میلیون نفر جمعیت، این قیمت در تنها میدان میوه و تره‌بار به مراتب بالاتر اعلام می‌شود.

به عقیده او این امر باید توجیه منطقی داشته باشد که چرا بازار پیاز پایتخت، ۹ هزار تومان کمتر از شیراز است حال آنکه اتحادیه بارفروشان شیراز این نرخ را تعیین کرده است.

به گفته بهمنی مسئله این است که در میدان میوه و تره بار پایتخت، پیاز حدود ۱۰ هزار تومان ارزان تر از میدان میوه و تره بار شیراز عرضه می‌شود و عمده بارفروشان و غرفه داران، توجه و تبعیتی از نرخنامه صادر شده از سوی اتحادیه نیز ندارند، بنابراین علت را باید در نظارت نداشتن دستگاه‌های متولی جست و جو کرد.

بر اساس مشاهدات میدانی و با استناد به سخنان برخی غرفه‌داران و فعالان حوزه میوه و تره‌بار، یکی از مشکلات عمده این بخش، ساعت کار است که تعریف مشخصی ندارد و به نوعی شبانه‌روزی ست، موضوعی که علت نارضایتی اکثر فعالان در این بازار محسوب می‌شود.

البته طی چند سال اخیر محدودیت فعالیت در میدان میوه و تره‌بار وجود داشته و از ساعت ۲ بامداد تا ۲ بعد از ظهر، ورود و خروج بار و توزیع در میدان انجام می‌شده است. اما در حال حاضر اکثر غرفه‌داران مدافع تعیین ساعت کار بوده و تنها اقلیتی از آنان، تبعیت از ساعت کار را نپذیرفته و شاید خود مسبب این نابسامانی باشند.

بررسی وضعیت قیمتی کالایی راهبردی همچون پیاز تا میوه‌های لوکس مثل موز، موضوع دیگری بود که دبیرکل تشکل جهادی و مطالبه گری نجات با اشاره به آن تاکید کرد که این نوع میوه‌ها در غرفه‌ها با دو یا چند نرخ به فروش می‌رسد.

قیمت عرضه عمده موز در غرفه‌های میدان میوه و تره‌بار 65 هزارتومان است و میوه‌فروشی‌ها در نقاط مختلف شیراز با محاسبه سودی بین 10 تا 30 درصد، این کالا را با قیمت 80 تا 85 هزار تومان و گاهی بیشتر به مردم عرضه می‌کنند!

این در حالیست که یکی از غرفه‌داران میدان میوه و تره‌بار، قیمت 55 هزار تومان را برای موز تعیین کرده بود.

بهمنی، دبیر تشکل جهادی نجات این تفاوت قیمت در یک کالا را غیرمنطقی دانست و تاکید کرد که قانونا مبنای تعیین قیمت، نرخنامه اتحادیه بارفروشان بوده و عرضه کننده باید قیمت را براساس فاکتور خرید و حاشیه سود تعیینی، عرضه کند؛ موضوعی که تقریبا هیچ یک از غرفه‌داران زیر بار آن نرفته و حاضر به ارائه فاکتور در قبال کالایی که می‌فروشند، نیستند.

او، از معاون نظارت و بازرسی سازمان صمت و مدیر بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی سازمان جهاد کشاورزی فارس و همچنین مدیر میدان میوه و تره بار شیراز به دلیل پذیرش دعوت و حضور در این بازدید قدردانی و از سایر مدیران دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی همچون شهرداری و اتاق اصناف که علیرغم دعوتنامه رسمی به مشکلات مردم بی‌توجهی کردند ابراز گلایه کرد و از استاندار فارس و فرماندار شیراز خواست که نسبت به این مسئله حساسیت بیشتری به خرج دهند.

برخی از فعالان بازار معتقد هستند که واسطه‌گری‌های بی‌ضابطه و بدون نظارت، از عوامل عمده در افزایش قیمت کالاها در بازه‌های زمانی مختلف است، هرچند نبود برنامه مدیریتی مناسب در نظارت بر بازار، تورمی که امسال برهمه کالاها سایه افکنده و ... بر آشفتگی بازار کالاهای اساسی من‌جمله میوه و تره‌بار هم اثرگذار بوده است.

بررسی و بازبینی ساعت کار غرفه داران و مجموعه مدیران میدان میوه و تره بار، نصب تابلوی روان نرخ‌های مصوب میوه و دیگر کالاهای عرضه شده در میدان مرکزی شیراز، استقرار سیستم صدور فاکتور هوشمند، الزام غرفه‌داران به تمکین از نرخ‌نامه مصوب اتحادیه و ارائه فاکتور خرید و فروش، حضور پررنگ و رسمی و اثربخش شعبه سیار تعزیرات در میدان میوه و تره‌بار، کمک و همراهی تشکل مردمی نجات و اصحاب رسانه در شناسایی انبارهای احتکار کالاهای اساسی، تشکیل کارگروه تخصصی کارشناسی، نظارت و رسیدگی مشترک بین تشکل مردمی و مطالبه گری نجات با دستگاه‌های متولی و مدعو این جلسه و سایر دستگاه‌های مورد نیاز به فراخور موضوع، و تشکیل جلسات کارگروه مشترک به صورت حداقل یک بار در ماه با حضور اصحاب رسانه برای بررسی و نظارت بر موضوع از الزاماتی بود که در این بازدید مورد تاکید قرار گرفت.