کیمیا

گزارشی به بهانه روز ملی کیفیت

کیمیا
کیفیت و ترویج فرهنگ استاندارد، انتظار مصرف کنندگان را برآورده می کند

فاطمه ایزدی/ امروز، روز ملی کیفیت است. در روزگاری که انبوه کالاهای بی کیفیت و تقلبی، بازار را قبضه کرده، تنها کیفیت است که می تواند به عنوان یک نقطه اعتمادساز، توجه و اقبال عمومی را جلب کند. هر چه بخش تولید به سمت و سوی استانداردسازی محصولات پیش رود، اشتیاق مردم نیز به خرید یک کالا بیشتر می شود و در یک کلام، ارتقای کیفی محصول، تضمین کننده ایمنی و سلامت جامعه است. کیفیت، هم ارزش افزوده فعالیت های اقتصادی را بیشتر می کند و هم به رضایت مصرف کنندگان منجر می شود اما قصه این است که نظام کیفیتی چقدر توانسته به تحقق حقوق مصرف کننده کمک کند و رعایت اصول مدیریت کیفیت تا چه اندازه، رضایت مشتری را تامین کرده است.  

در واقع این روزها کنترل کیفیت محصول به مطابقت با الگوها و نیازهای مشتریان، گره خورده است. خریدار انتظار دارد در قبال هزینه هایی که می پردازد کالای خریداری شده تا سالها برایش عمر کند و دوام داشته باشد. مردم در این اوضاع اقتصادی به دنبال محصولاتی هستند که بی عیب و نقص و مطابق با استانداردهای اجباری باشد و اینجا مدیریت کیفیت و حذف خطاها در پروسه تولید است که به عنوان شاه کلید توسعه یک کسب و کار، الزامات کیفی مشتری را برآورده می کند.

در هر حال، استفاده از محصولات دارای کیفیت مناسب، جزو حقوق مصرف کنندگان است و معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان سازمان صمت فارس نیز در همین رابطه می گوید در صورتی که کیفیت و استانداردهای لازم در بحث تولید کالاهای خدماتی رعایت شود، رضایت مردم جلب خواهد شد. به گفته مهدی حسنی، این روزها کیفیت برای مردم، بیش از قیمت اهمیت دارد و آنها انتظار دارند کالاها را بر اساس مشخصات، کیفیت و استانداردهای تعریف شده، دریافت کنند. از دیدگاه این مسئول، وقتی مصرف کنندگان از کیفیت و استاندارد یک کالا اطمینان پیدا کنند در مرحله بعد به قیمت توجه می کنند و در حوزه حمایت از حقوق مصرف کنندگان، این اصل در اولویت است. حسنی به این نکته نیز اشاره می کند که در راستای حمایت از حقوق مصرف کنندگان به شکایت های برخی افراد که از عدم کیفیت یک کالا، ناراضی و گله مند بوده اند رسیدگی شده و در صورتی که عدم کیفیت یک محصول احراز گردد، برخوردهای لازم صورت می گیرد.

بیشتر واحدهای استانی، استانداردها و کیفیت ها را رعایت می کنند

بنا به تاکید معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان سازمان صمت فارس، اولویت اول رعایت کیفیت و استاندارد است و در این صورت است که می توان به سطح ایده الی از تولید و رضایتمندی مصرف کنندگان رسید. به قول این مسئول برای مردم، مشخصات فنی یک کالا باید با محتویات درج شده بر آن، منطبق باشد و مردم انتظار دارند اگر قرار است محصولی با ویژگی های مشخص و تعریف شده، تولید گردد رعایت این خصیصه ها و استانداردها رعایت شود. به گفته او تفاوت قیمت در بحث کیفیت وجود دارد و این فاکتور به عنوان قاضی و کارشناس عمل می کند. در واقع عده ای از مردم ممکن است کالایی را خریداری کرده و با مقایسه قیمت های ارزان تر موجود در بازار، از این تفاوت قیمت ها احساس نارضایتی کنند. با این حال اما حسنی معتقد است تفاوت قیمت در کیفیت وجود دارد و مردم نیز می پذیرند که اگر کالایی را با قیمت پایین تر خریداری می کنند، از مرغوبیت محصول درجه یک برخوردار نیست.

البته معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف ‌کنندگان سازمان صمت فارس بر این باور است که سطح تولید در بسیاری از کالاها با نظارت ها و آموزش های ارائه شده، نسبت به گذشته مطلوب تر شده و بیشتر واحدهای استانی و کشوری، استانداردها و کیفیت های لازم را رعایت می کنند.

بر حُسن اجرای استانداردهای اجباری، نظارت می شود

مدیر کل استاندارد فارس نیز معتقد است ارتقای مناسب کیفیت ملی و دستیابی به ارتقای پایدار تولید محصولات، مسئله ای قابل اهمیت است. آن طور که محمدمهدی رزمجو می گوید بر اساس سیاست های کلی و قانون برنامه توسعه، یکی از وظایف و اختیارات سازمان ملی استاندارد در راستای تحقق و روزآمدسازی سیاست های اقتصادی مقاومتی، تقویت و توسعه نظام استاندارد است. فراهم نمودن ارتقا و کنترل کیفیت کالاها و خدمات، یکی دیگر از وظایفی است که به قول رزمجو بسیار حائز اهمیت است. او به این نکته نیز اشاره می کند که بر اساس ماده 3 قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد، سازمان ملی استاندارد به عنوان مرجع رسمی حاکمیتی در کشور، عهده دار سیاست گذاری، حسن نظارت و هدایت نظام استاندارد و اطمینان بخشی به کیفیت کالاها و خدمات است. این مسئول یادآور می شود که کنترل تطابق کالا و خدمات با استانداردها از اصلی ترین فعالیت های سازمان ملی استاندارد است و در این داستان بر حسن اجرای استانداردهای اجباری، نظارت می شود.

در این میان اما این روزها بسیاری از مصرف کنندگان از عدم کیفیت برخی کالاها ناراضی هستند و از بعضی مواد غذایی گرفته تا لوازم یدکی خودرو و محصولات دیگر، کیفیت ندارند. این مسئله به اندازه ای نمود دارد که تاکنون هیچ بنگاه تولیدی و خدماتی نتوانسته جایزه ملی کیفیت را کسب کند. اما اینکه شاخص های اداره استاندارد در ارزیابی کیفی کالاها چیست، موضوعی است که رزمجو با اشاره به آن توضیح می دهد که در راستای نظارت بر حسن اجرای استانداردهای اجباری و کلیه کالاها و خدمات دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد به فاکتورهای متعددی نیاز است. بازرسی از خطوط تولید، مراکز عرضه، نمونه برداری و آزمون کالاها در محل های تولید، نگهداری و بازار مصرف توسط کارشناسان سازمان استاندارد و شرکت های بازرسی تایید صلاحیت شده و آزمایشگاه مورد تایید سازمان، مولفه هایی هستند که نظارت بر حسن استانداردهای اجباری از طریق آنها صورت می گیرد. به باور این مسئول، استاندارد حداقل کیفیت قابل قبول توسط ذینفعان است که البته باید سلامت و ایمنی محصول و خدمت را تضمین کند. بنا به تاکید رزمجو در صورتی که این حداقل کیفیت رعایت شود، تفاوت کیفیت که لازمه ایجاد رقابت سالم است نیز موضوعی قابل تامل است. او به این نکته نیز اشاره می کند که جایزه ملی کیفیت، نشان دهنده سرآمدی کیفیت و استقرار مدل تعالی است و مسئله ای فراتر از ارزیابی کالا و خدمات می باشد.

آن طور که کارشناسان نیز اعتقاد دارند کیفیت کالا با رقابتی شدن تولید محقق می شود و هدف از ارزیابی کیفیت نیز رسیدن به یک موفقیت پایدار است. اما اینکه اداره استاندارد در مسیر ارزیابی و کنترل کیفیت چقدر موفق بوده، موضوعی است که به گواه رزمجو، موثر از چندین فاکتور است که در بسیاری از آنها به نحوه مطالبه ذینفعان مرتبط خواهد بود. مدیر کل استاندارد فارس تاکید می کند که اگرچه در عمل، مولفه هایی وجود دارد که در ایجاد انگیزه عدول از کیفیت مطلوب در بین تولیدکنندگان و ارائه دهندگان خدمت، تاثیرگذار است اما تلاش می شود که با ترویج فرهنگ استاندارد از یک سو و افزایش دقت و میزان کنترل ها از سوی دیگر، توفیق و دستیابی به کیفیت مورد انتظار مصرف کنندگان افزایش یابد.

در هر حال با توجه به رقابتی بودن بازار امروز و وجود انتخاب های متنوعی که پیش روی مشتریان قرار دارد، صنایع باید برای حفظ حیات خود و اجتناب از بلعیده شدن توسط صنایع قدرتمندتر، اصول کیفی سازی را در تولید محصولات خود رعایت کنند و در جهت اخذ گواهینامه های روز دنیا، دست از تلاش برندارند.