قلک دارو

سهیلا رفیعی نژاد/ با توجه به وضعیت بحرانی کمبود دارو در کشور از جمله فارس، برخی به دنبال پس انداز دارو در منزل هستند. این امر به خصوص در خانه هایی که بیمارانی از جمله افراد دچار قند خون بالا و بیماریهای مزمن دارند بیشتر دیده می شود. اگر چه فرهنگ انباشت دارو بین مردم از گذشته وجود داشته و دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این باره با عنوان «عدم مصرف غیر منطقی دارو» فرهنگسازی های موثری هم طی 10 سال گذشته انجام داده، اما شرایط نامطلوب دارو حرص وطمع دپوی دارو در خانه ها را افزایش داده است. یکی دیگر از مقوله های مهم در حوزه دارو بی توجهی  به معدوم سازی داروهای تاریخ گذشته است. در این خصوص نه تنها مردم چاره ای جز تلفیق این داروها با زباله های معمولی ندارند، بلکه حتی بر اساس  گزارش های دریافتی، برخی داروسازان هم این داروها را به صورت کاملا غیر اصولی آتش می زنند. عده ای  هم داروهای تاریخ گذشته را دفن می کنند، برخی داروخانه ها  هم   آنها  را درون آشغال های معمولی می ریزند. در حالی که ممکن است  دارو حاوی ماده رایواکتیو باشد و مواد سمی و هزار و یک مشکل دیگر به وجود بیاورد. این وضعیت نشانگر بی توجهی به مشکلات حوزه دارو است که باید فکر اساسی به حال آنها شود.

 عضو هیات مدیره انجمن داروسازان فارس در این باره گفت: وضع کمبود دارو بسیار نامطلوب است و با توجه به اینکه چنین فضایی بر بازار دارو وداروخانه ها حاکم شده، مردم مجبور شده اند دارو پس‌انداز کنند. دکتر محمد منفرد افزود: با وجود وعده و وعیدهایی که از سوی سازمان غذا و دارو داده شده، هنوز مشکل پابرجا است. وقتی مردم ما تناقض گویی را در مورد توزیع دارو و رفع مشکل از سوی متولیان این حوزه می بینند، ولع، ترس ونگرانی وجودشان را فرا می گیرد و می گویند ما مجبوریم از دارویی که امروز وجود دارد، هر جور شده بیشتر تهیه کنیم چرا که ممکن است فردا در بازار نباشد.

این عضو هیات مدیره انجمن داروسازان فارس عنوان کرد: وقتی مردم می بینند ازوعده های دارویی که داده می شود، خبری نیست، به این نتیجه می رسند که هر چه می توانند، دارو پس انداز کنند و در این شرایط هم نمی توان به آنها توصیه کرد که دارو انباشت نکنید، چرا که برخی که می دانند حیاتشان در گرو مصرف فلان دارو است، خود به خود میل به انباشت و دپو دارو در خانه پیدا می کنند و این امر در استان به میزان ملموسی افزایش یافته است.

منفرد گفت: وقتی مسئول ما می گوید هیچ مشکلی در توزیع سرم وآنتی بیوتیک نداریم، اما فرد نسخه به دست 20 داروخانه شهر چه در شیراز و چه در شهرستان ها را زیر پا میگذارد تا فقط یک سرم گیر بیاورد، باعث می شود مردم باور نکنند که دارو نایاب و کمیاب نیست و به همین دلیل زمانی که وارد می شود، سعی می کنند تا می توانند دارو بخرند و پس‌انداز کنند و این باعث می شود که هر فرد  یک داروخانه در خانه داشته باشد.

وی اظهار کرد: همین مسئله باعث می شود که با کمبود بیشتر برخی اقلام در استان مواجه شویم و حتی به برخی بیماران هم دارو نرسد. منفرد عنوان کرد: عملا ما داریم به سمت رقابت در انبار کردن دارو در منازل پیش می رویم و این ناشی از حرف های دروغین رده‌های بالای سازمان غذا و داروی کشور است.

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران و فارس افزود: در حال حاضر بیشترین کمبودهای دارویی در فارس مربوط به فرآورده های تزریقی، سرم، آنتی بیوتیک ها و داروهای بیماران قندی و انسولین است.

منفرد عنوان کرد: متاسفانه ما در واقع در شرایط بحرانی در زمینه دارو هستیم و همین مسئله به بیماران و خانواده هایشان فشار روانی بالایی وارد می کند. این وضعیت به نحوی است که به ندرت بیماری وارد داروخانه ای در شیراز و یا شهرستانهای استان می شود که تمام اقلام دارویی نسخه او در یک داروخانه موجود باشد، این وضع حتی در مورد یک آنفلوانزای ساده هم گاهی مشاهده می شود و از آنجایی که معمولا مردم این وضعیت را از چشم داروخانه ها می بینند، دود آن به چشم داروسازان و پرسنل می رود و روزانه درگیری های بسیاری هم به همین دلیل پیش می آید.

 عضوهیات مدیره انجمن داورسازان فارس در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص نحوه امکان تحویل داروهایی که توسط مردم در خانه انباشت شده به داروخانه ها برای بیماران نیز گفت: اصلا این امکان وجود ندارد و تخلف است. در این باره به داروخانه ها توصیه و تاکید می شود که از دریافت هر گونه دارویی ازمردم خوددای کنند و دستورالعمل وزارت بهداشت است که داروخانه حق دریافت هیچ گونه دارویی از بیمار را ندارد، حتی اگر دارویی را خودش به بیمار داده باشد، حق پس گرفتن و مرجوع ندارد.

وی افزود: از آنجا که دمای داروخانه و یخچال و انبار داروخانه ها دایما توسط بازرسان علوم پزشکی چک می شود، وضعیت قرار گرفتن دارو در دمای مطلوب آن مداوم بررسی می گردد. اما وقتی فردی دارویی را به منزل می برد ممکن است نحوه نگهداری از دارو صحیح نباشد و باعث خراب شدن آن شود. منفرد تصریح کرد: در هر صورت قانون این است که داروخانه های استان از پذیرش هر گونه دارویی از طرف بیمار معذورند، حتی اگر آن دارو کمیاب باشد. به این خاطر که نمی دانیم خارج داروخانه چه بلایی بر سر این دارو آورده شده و آیا اصول مربوط به  نگهداری دارو از نظر دما و .. رعایت شده است یا نه .

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران و فارس در ادامه در خصوص نحوه امحای داروهای تاریخ گذشته در استان هم عنوان کرد: تاکنون فارس جای مشخصی برای امحای اقلام دارویی تاریخ گذشته ندارد. منفرد افزود: اگر چه این مقوله وظیفه دانشگاه نیست و بخش خصوصی باید متقاضی باشد، اما چون تاکنون در استان متقاضی پیدا نشده و در این باره مشکلاتی  وجود دارد پس دانشگاه، استانداری و بهداشت محیط باید  تصیمیم فوق العاده ای در این رابطه بگیرند. در جایی که سلامت مردم، محیط زیست، سلامت منابع آب و معادن زیر زمینی ما در خطر است، چرا نباید فکری به حال این قصیه شود؟

وی گفت: در حال حاضر معدوم سازی داروهای تاریخ گذشته به شکل اصولی و علمی در اصفهان انجام می گیرد و برخی از داروهای این‌چنینی را از فارس به اصفهان می برند و این برای اکثر آنها به صرفه نیست چرا که باید چند میلیون تومان کرایه بدهیم که فقط  داروها را به اصفهان انتقال دهند.

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان فارس افزود: البته در حال حاضر معدوم کردن داروها در فارس در هاله ای از ابهام  قرار دارد و غیر استاندارد و غیر علمی صورت می گیرد. در این خصوص بارها  در جلسات استانی تذکر و هشدار داده ایم و خواستار پیگیری شده ایم اما تا کنون هیچ اتفاقی نیفتاده است.

 در خصوص مباحث فوق که جزو مشکلات عمده حوزه داروی استان است بارها با «معاون غذا وداروی دانشگاه علوم پزشکی شیراز»  نیز تماس گرفته شد که وی پاسخگو نبود.