برجام، گربه‌ای که بی نهایت جان دارد

 یادداشت ژوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایگاه فایننشال تایمز و اعلام این نکته که بسته پیشنهادی به ایران، آخرین تیر موجود در ترکش غرب برای بقای برجام است و در صورت عدم پذیرش این بسته توسط ایران تا ماه نوامبر، عملا مذاکرات برجامی از بین می رود، باعث شد در بین برخی محافل صهیونیستی شعفی ایجاد شود.

 برخی تحلیلگران اسرائیلی با توجه به قرائن مدعی اند که پیشنهادات اروپا مورد پذیرش مسئولین جمهوری اسلامی ایران قرار نخواهد گرفت و به همین دلیل، برجام به زودی از بین می رود و آمریکا نیز حاضر می شود، با اسرائیل همکاری کرده و کمپین «فشار حداکثری» خود را احیاء کند.

برجام، گربه‌ای که بی نهایت جان دارد

پایگاه خبری المانیتور در گزارش اخیرش به این موضوع پرداخته است. نویسنده این گزارش (بن کسپیت  Ben Caspit) ضمن تایید سخن فوق الذکر تاکید دارد که این مساله همه جوانب را نشان نمی  دهد و در راس تیم امنیتی اسرائیل روند دیگری در جریان است.

 تحلیلگر المانیتور در این رابطه می نویسد: «یکی از منابع دیپلماتیک و امنیتی اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود در گفتگو با المانیتور گفته که توافق هسته ای با ایران مانند گربه ای است که {همه فکر می کنند} 9 جان دارد. در حال حاضر، نهمین جانش را هم دارد از دست می دهد، اما به زودی خواهیم دید که این گربه بی نهایت جان دارد. هیچ چیز نمرده است. در نهایت، هر دو طرف {ایران و آمریکا} علاقه آشکاری به دستیابی به توافق دارند.»

المانیتور تاکید دارد که اگرچه مذاکرات هسته ای به بن بست خورده اما رغبت آشکار همه طرف ها یعنی ایران و آمریکا و اروپا به توافق و عدم رویارویی مستقیم، باعث می شود، میز مذاکره برچیده نشود. از این رو، به نظر می رسد ضرب الاجل اتحادیه اروپا و ژوزف بورل هم لافی بیش نباشد و با پایان این دوره، احتمالا تمدید شود.

نویسنده المانیتور ضمن اشاره به فهم این مساله توسط مقامات امنیتی رژیم صهیونیستی می نویسد: «همه در اسراییل نسبت به وضعیت کنونی خوش بین نیستند. موساد همچنان بر این باور است که در نهایت، توافق {بین ایران و آمریکا} حاصل خواهد شد زیرا آمریکایی ها، ایرانی ها و اروپایی ها همگی به آن نیاز دارند. بن بست فعلی مذاکرات  ظاهراً هیچ آرامشی برای رده های بالای موساد و رئیس آن دیوید بارنیا نداشته است.»

گذر زمان؛ به نفع ایران، به ضرر اسرائیل و آمریکا

آنچه مقامات اسرائیلی را بیش از پیش نگران کرده، این است که تداوم وضعیت فعلی همزمان شده با تداوم پیشرفت هسته ای ایران. مقامات رژیم صهیونیستی معتقدند، طول کشیدن مذاکرات و تعویق آن با کاهش فشار آمریکا و متحدانش بر ایران همراه است و ایران نیز از این فرصت استفاده کرده و فعالیت هسته ای خود را بیشتر و پیشرفته تر می کند.

در همین رابطه، برت مک گرک، مشاور جو بایدن در امور خاورمیانه اخیرا ارزیابی خود را در مورد پایان یافتن مذاکرات هسته ای به اشتراک گذاشت و گفت که "بسیار بعید" است که توافق هسته ای 2015 در آینده نزدیک احیا شود. مک گرک اضافه کرد که دولت بایدن قصد دارد از تحریم ها و انزوای دیپلماتیک علیه ایران استفاده کند، «اما نمی خواهد بی جهت اوضاع را بدتر کند». بر اساس گزارش المانیتور، اسرائیل این سیاست را برخلاف سیاست «فشار حداکثری» رئیس جمهور سابق آمریکا، دونالد ترامپ می داند. از نظر اسرائیلی ها سیاست دولت بایدن بسیار عجیب و متناقض است. آنها علیرغم بدبینی نسبت به آینده توافق هسته ای  و برجام، همچنان درها را به روی ایران باز نگه داشته اند.

سه گره کور برجامی

المانیتور در انتها به موانعی که توافق هسته ای و مذاکرات با آنها مواجه است اشاره دارد. نویسنده تاکید دارد حداقل سه مطلب و مساله وجود دارد که باعث شده ایران و آمریکا در مذاکرات هسته ای خود به بن بست برسند. این سه مطلب بدین شرح هستند:

الف. خروج نام سپاه پاسداران از لیست گروه های تروریستی وزارت امور خارجه آمریکا

ب. کاهش تحریم ها علیه مقامات ایران و سپاه پاسداران

ج. دادن تضمین توسط آمریکا مبنی بر عدم تکرار نقض برجام

از نظر المانیتور، حل این سه مساله به شدت دشوار هستند. ایران از آمریکا خواسته برای ادامه مذاکرات و توافق نهایی هر سه خواسته را قبول کند اما آمریکا حاضر به پذیرش اینها نیست. در مورد سپاه پاسداران، متحدان آمریکا و برخی مقامات داخلی بر بایدن فشار وارد کرده اند که در برابر خواسته ایران کوتاه نیاید. در مورد دادن تضمین هم باید گفت ساختار حکومت آمریکا بدین صورت است که دولتش هرگز نمی تواند تضمین دهد که کنگره یا سنا تصمیش را تایید نهایی خواهند کرد. به خصوص اینکه در حال حاضر کنگره در دست جمهوری خواهان است.

ضرب الاجلی بعد از ضرب الاجل دیگر

المانیتور در انتهای گزارش خود مجددا تاکید می کند علی رغم این بن بست ها، هیچ یک از طرف ها حاضر به ترک نهایی میز مذاکرات نیستند و به همین دلیل، زمان بدون وقوع اتفاق خاصی می گذرد و طرفین نه توافق می کنند و نه میز مذاکره را ترک می کنند. نویسنده در این رابطه می نویسد: «خلاصه اینکه تلاش‌های بی‌پایان برای دستیابی به توافق هسته‌ ای با ایران برای چندمین بار به پایان دوره زمانی و ضرب الاجل خود رسیده است. اما چه چیزی ورای این ضرب الاجل (deadline) وجود دارد؟ احتمالاً یک ضرب الاجل جدید.»