مرگبارترین زمین‌لرزه‌های جهان از ۲۰۱۰ تاکنون

نگاهی آماری به ۱۵ زمین‌لرزه‌های مرگبار پس از سال ۲۰۱۰ به استثنای موارد اخیر در ترکیه و سوریه، از کشته شدن ۳۴۵ هزار و ۸۱۶ نفر در نقاط مختلف جهان نشان دارد. بیشترین قربانیان به ترتیب با ۳۱۶ هزار و ۱۵.۶۹۰ نفر به زلزله ۷ ریشتری هائیتی و ۹ ریشتری سندای ژاپن ارتباط می‌یابد.

شمار کشته شدگان زمین لرزه بزرگی که بامداد دوشنبه ۱۷ بهمن ماه، جنوب‌شرق ترکیه و مناطق مرزی در شمال سوریه را لرزاند هر لحظه در حال افزایش است و تا کنون حدود چهار هزار نفر رسیده‌است. مرکز این زمین‌لرزه، شهر «غازی عینتاب» در ترکیه و قدرت آن ۷.۸ درجه در مقیاس ریشتر اعلام شده‌است.

وقوع این زمین لرزه مرگبار و تکان‌دهنده، باعث شد تا در این گزارش نگاهی به مخوف‌ترین زمین لرزه‌های جهان در یک دهه اخیر و به طور مشخص از ابتدای سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۸) تاکنون داشته‌ باشیم.

پورتور پرنس، هائیتی ۷ ریشتر

در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۰ (۲۲ دی ۱۳۸۸) زمین در هائیتی لرزید؛ زمین لرزه ویرانگر با ۷ ریشتر که مرکز آن در پورتو پرنس پایتخت این کشور بود، حدود ۳۱۶ هزار کشته برجای گذاشت و کشور را در یک بحران انسانی شدید فرو برد. بیش از ۱.۵ میلیون نفر بی خانمان شدند. حتی امروز با گذشت بیش از ۱۰ سال، فاجعه هائیتی همچنان با بیشترین تلفات از سال ۱۹۰۰ ثبت شده‌ است.

در جریان زمین لرزه ویرانگر ۷ ریشتری هائیتی، حدود ۳۱۶ هزار کشته و بیش از ۱.۵ میلیون نفر بی‌خانمان شدند

سازمان ملل تخمین می‌زند که ۸۰ هزار ساختمان در بندر پرنس و مناطق اطراف آن نابود شده‌ است. باوجود گذشت بیش از یک دهه، هائیتی هنوز از تبعات این فاجعه نجات پیدا نکرده‌است. هائیتی قبل از زلزله، فقیرترین کشور جهان غرب بود و هنوز هم هست.

بیوبیو، شیلی ۸.۸ ریشتر

زلزله بیوبیو و در پیامد آن سونامی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۰ (۸ اسفند ۱۳۸۸) در شیلی به وقوع پیوست. این زلزله و سونامی دست‌کم ۵۲۱ نفر کشته برجای گذاشت. در این میان ۵۶ نفر ناپدید شدند، ۱۲ هزار نفر نیز در این میان آسیب دیدند و بیش از ۸۰۰ هزار نفر آواره و بی‌خانمان شدند.

در مجموع در سراسر شیلی بیش از یک میلیون و هشتصد هزار نفر تحت تاثیر این زلزله قرار گرفتند. ضمن آن که خسارت مالی این زلزله بیش از ۳۰ میلیارد دلار برآورد شد. مرکز این زلزله در ۳۳۵ کیلومتری جنوب غربی سانتیاگو، پایتخت شیلی بود و در عمق ۳۵ کیلومتری زمین اتفاق افتاد. سونامی کوچکی که در پی این زلزله اقیانوس آرام را درنوردید، درسن دیگو که در ایالت کالیفرنیا واقع شده است، به کشتی های این خلیج آسیب رساند.

پنج دهه قبل در سال ۱۹۶۰ نیز قدرتمندترین زلزله تاریخ با ۹.۵ ریشتر در والدیویای شیلی اتفاق افتاده‌ بود

البته پنج دهه قبل از آن نیز قدرتمندترین زلزله ای که در تاریخ ثبت شده در والدیویای شیلی اتفاق افتاده‌بود؛ زلزله ۹.۵ ریشتری که در سال ۱۹۶۰ رخ داد و حدود ۲ هزار کشته و ۲ میلیون آواره بر جای گذاشت. البته دلیل تلفات کم این زلزله بزرگ عمق زیاد آن بود.

سندا، ژاپن ۹ ریشتری

زلزله ۹ ریشتری سندای ژاپن که در سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) رخ داد جز خطرناکترین زلزله های جهان بوده است. این زلزله در ادامه تبدیل به یک سونامی شد که خسارات مالی گسترده ای در جزایر هاوایی برای ساکنان این منطقه به وجود آورد. این سونامی باعث ایجاد موج هایی به ارتفاع ۹ متر در کائنا شد.

زمین لرزه سندای ژاپن بعد از جنگ جهانی، در مدت ۷۰ سال گذشته سخت ترین بحران ژاپن بوده‌ است

در جریان این زلزله و سونامی ۱۵.۶۹۰ نفر کشته و ۵.۷۰۰ نفر زخمی شدند. این زمین لرزه همچنین بزرگترین فاجعه هسته‌ای جهان از زمان چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ به شمار می‌رفت. به گفته نخست وزیر وقت ژاپن این زلزله بعد از جنگ جهانی و در مدت ۷۰ سال گذشته سخت ترین بحران ژاپن بوده‌ است.

کرایس چرچ، نیوزیلند ۷.۱ و ۶.۳ ریشتر

دو زلزله به ترتیب در سپتامبر ۲۰۱۰ و فوریه ۲۰۱۱ (۱۳۸۹)، کرایس چرچ نیوزیلند را هدف قرار داد. زمین لرزه نخست در ۴ سپتامبر ۲۰۱۰ (۱۳ شهریور ۱۳۸۹) با قدرت ۷.۱ ریشتر رخ داد. در ۲۲ فوریه ۲۰۱۱ (۳ اسفند ۱۳۸۹) نیز زمین لرزه ای به بزرگی ۶.۳ ریشتر «کرایست چرچ» را در عمق کم عمق چهار کیلومتری زمین لرزاند.

زلزله‌های کرایست چرچ خسارات زیادی به زیرساخت ها و ساختمان ها وارد کرد و بسیاری از آنها فروریخت و شهر تحت تأثیر ترکیدگی شبکه آب، سیل و قطع برق قرار گرفت. بندر آسیب دید و بسیاری از جاده ها ترک خوردند. بیش از ۴۵۰۰ وسیله نقلیه در مرکز شهر در طول تا مدت‌ها رها شده‌بودند.

در نتیجه هر دو زلزله مزبور، ۱۰ هزار خانه نیاز به بازسازی پیدا کرد و ۳۵۰۰ خانه تخریب شد به طوری که هزینه تخریب ۱۵ میلیارد دلار برآورد می‌شد. همچنین این زلزله‌ها روی هم رفته صدها نفر کشته و چند هزار نفر مجروح و مسدوم برجای گذاشت.

وان، ترکیه ۷.۲ ریشتر

ترکیه بر روی شماری از گسل های فعال زلزله قرار دارد و همه ساله، زمین لرزه هایی با قدرت های متفاوت در این کشور به وقوع می‌پیوندد. استان وان ترکیه در سال ۲۰۱۱ ( ۱۳۹۰ ) شاهد وقوع زمین لرزه ای به قدرت ۷.۲ درجه ریشتر بود که در این حادثه طبیعی بیش از ۶۰۰ نفر جان خود را از دست دادند و هزاران نفر نیز مجروح شدند.

اهر- ورزقان، آذربایجان شرقی ۶.۳ و ۶.۴ ریشتر

در ۲۱ مرداد ۱۳۹۱ (۱۱ اوت ۲۰۱۲)، دو زمین‌لرزه پی‌درپی، زلزله اول در ساعت ۱۶:۵۳ با قدرت ۶.۴ در فاصله ٢٣ کیلومتری غرب اهر و زلزله دوم در ساعت ۱۷:۰۴ با قدرت ۶.۳ در٣٠ کیلومتری اهر و حدود ۵٠ کیلومتری شمال شرق تبریز، موجب تلفات جانی و خسارت مالی و هراس مردم در پهنه رومرکزی در استان آذربایجان شرقی شد.

این زلزله‌ها دارای ژرفای کانونی حدود ١٠ کیلومتر و سازوکار امتدادلغز بودند. تلفات جانی ٣٠۶ کشته و بیش از هزاران نفر مجروح شدند. در آن برهه بیشترین تلفات انسانی از روستاهای «باجه باج»، «گوردره» و «دبنو» و هم‌چنین شهر «ورزقان» گزارش شده‌بود. طبق تخمین‌ها، میزان خسارت وارده به استان آذربایجان شرقی از بابت زلزله ۲۱ مرداد ۱۳۹۱، بیش از ۱۰ هزار و ۷۹۴ میلیارد ریال برآورد می‌شد.

طبق تخمین‌ها، میزان خسارت وارده به استان آذربایجان شرقی از بابت زلزله ۲۱ مرداد ۱۳۹۱، بیش از ۱۰ هزار و ۷۹۴ میلیارد ریال برآورد می‌شد

در مجموع ۱۵۵ هزار نفر دچار حادثه شدند که در اهر ۶۷ هزار نفر، ورزقان ۴۲ هزار نفر، هریس ۴۰ هزار نفر و تبریز شش هزار نفر را در بر می‌گیرد. در محدوده این زمین‌لرزه‌ها ۲۴۰۹۵ واحد مسکونی دچار آسیب شده که از این تعداد ۱۲۴۳۲ واحد بیش از ۶۱ درصد آسیب دیده و غیر قابل تعمییر و سکونت شدند. در مجموع ۴۱۰ روستا دچار تخریب شده و ۶۵ روستا به طور کامل از بین رفته‌اند. در این میان ۱۲ روستای شهرستان ورزقان به طور کامل تخریب شده که هر یک از این روستاها حدود ۹۰۰ تا هزار نفر جمعیت داشتند که کمتر از ۴۰ درصد آنها جان خود را از دست دادند.

واکاوی ۹ زمین لرزه مرگبار دیگر

در این بازه زمانی مورد بررسی، افزون بر موارد اشاره شده، زمین لرزه‌های مرگبار دیگری نیز در نقاط مختلف جهان صورت گرفته‌است که دو مورد آن در چین و نیز دو مورد دیگر در پاکستان اتفاق افتاده‌است. کشورهای فیلیپین، نپال، اکوادور، ایتالیا و مکزیک نیز از جمله‌ کشورهایی به شمار می‌روند که طبق جدول زیر، دست کم یک زلزله مرگبار را در این مدت تجربه کرده‌اند.

در مجموع، در جریان ۱۵ زمین‌لرزه بزرگ و مرگباری که در این گزارش در بازه زمانی بعد از سال ۲۰۱۰ مورد بررسی قرار گرفت (به استثنای زلزله اخیر ترکیه و سوریه) حدود ۳۴۵ هزار ۸۱۶ نفر کشته شده‌اند. در این میان بیشترین میزان به زلزله ۷ ریشتری پورتو پرنس پایتخت هائیتی با ۳۱۶ هزار کشته مربوط می‌شود. پس از آن زلزله ۹ ریشتری سندای ژاپن با ۱۵.۶۹۰ نفر کشته در ردیف دوم خطرناکترین زلزله های جهان جای دارد.