خوشمزه های ممنوع!

سهیلا رفیعی نژاد/ اگر چه هنوز لقمه های خانگی بین دانش آموزان رواج دارد، اما دیگر هیچ وقت به تغذیه های مقوی زنگ تفریح دهه شصتی ها که از شاه دانه تا برنجک و نخودچی کشمش و انار دانه شده بود نمی رسیم. این روزها دیگر از نان و پنیر سبزی و گردو هم چندان خبری نیست و بیشتر والدین پول و یا کارتی را دست دانش آموز می دهند تا از خوراکی های موجود در بوفه مدرسه بخرد و استفاده کند. این روزها اگر چه فروش برخی اقلام از جمله کیک های لایه ای و آبمیوه های صنعتی در بوفه ها ممنوع است، اما همین که پدر و یا مادر به دلیل مشغله، به جای پیچیدن لقمه و گذاشتن خوراکی ها  پولی را به فرزند خود می دهند باعث می شود از سوپری های نزدیک منزل اقدام به خرید این اقلام مضر کند و اولیای مدرسه هم نمی توانند دنبال دانش آموز راه بیفتند و او را از خرید این خوراکی ها در بیرون مدرسه منع کنند. با این وجود ارایه برنامه های فرهنگسازانه از سوی دانشگاه علوم پزشکی و آموزش و پرورش می تواند موثر باشد. از سوی دیگر تشدید نظارت بر بوفه ها برای فروش اقلام سالم و نه مضر نیز مهم است و به گفته یکی از مادران، مدرسه بوفه خود را کنترل کند، سوپری محله پیشکش. در این خصوص اگر چه والدین نقش کنترلی مهم تری دارند، اما انتظار می رود در مدارس فرهنگسازی ها بخصوص از دبستان انجام گیرد، چرا که آموزش های اینچنینی اگر از سنین پایین صورت گیرد به نحو موثرتری نهادینه می شود. در عین حال نظارت بر بوفه ها نیز ضروری است و اینکه برخی مدیران مدارس از روی دلسوزی و به منظور افزایش کسب درآمد بابای مدرسه، سختگیری چندانی نمی کنند می تواند برای سلامت دانش آموزان گران تمام شود.

رئیس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این باره گفت: با توجه به اینکه دو سال کرونایی مدارس حضوری برگزار نمی شد بوفه ها فعال نبودند و به همین دلیل اخیرا دستورالعمل جدید اقلام بوفه ها برای ما آمده و آن را به آموزش و پرورش هم منعکس داده ایم و از این طریق به کلیه مدارس استان هم ابلاغ شده است .

مریم مهارت افزود: در قالب این دستورالعمل هم مواد غذایی مجاز و غیرمجاز بوفه ها مشخص شده است و هم ضوابطی که باید از نظر فضای فیزیکی و بهداشت محیطی رعایت شود اعلام شده است.

وی عنوان کرد: آن چیزی که خیلی مهم است نوع اقلام مواد غذایی است که در این بوفه ها باید توزیع شود، در این خصوص لیستی از سوی وزارت بهداشت به ما ابلاغ گردیده و در این بین سعی شده مواد غذایی مجوز توزیع در بوفه های مدارس را داشته باشند که در درجه اول بسته بندی بوده و مجوز وزارت بهداشت داشته باشد .

 مهارت گفت: البته در برخی بوفه ها که فضای فیزیکی امکان طبخ و یا توزیع مواد غذایی پخته را دارد، این مجوز داده شده که غذاهایی از جمله لوبیا گرم و یا آش رشته هم توزیع شود. البته این  شامل همه مدارس نمی شود و فضای فیزیکی باید بزرگ تر از بوفه های معمولی باشد و امکان شست وشوی ظروف را  نیز داشته باشد.

 رئیس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: در عین حال هدف ما این است که همچنان جایگاه لقمه ای که دانش آموزان با خودشان می آورند باید حفظ شود.

مهارت عنوان کرد: هیچ کدام از خوراکی هایی که در بوفه مدرسه ارائه می شود جای لقمه سالمی که مادر برای دانش آموز می گذارد را  نمی گیرد و در این خصوص تاکید داریم مادران وقت بگذارند و برای فرزند خود لقمه بگیرند.

وی گفت: متاسفانه در حال حاضر درصدی از دانش آموزان دچار سوءتغذیه از نوع کم غذا خوردن هستند و برخی هم دچار پرخوری و یا مصرف غذاهای پر حجم غیرمفید می باشند.

 مهارت افزود: به همین دلیل شاهد شیوع چاقی و اضافه وزن در بین دانش آموزان استان هستیم و این زنگ خطری است که باید جدی گرفته شود.

وی عنوان کرد: انتخاب نوع میان وعده و مصرف صبحانه هم مهم است و خانواده ها باید تاکید و برنامه ریزی داشته باشند که بچه ها شب ها زود بخوابند و صبح زود بلند شوند و سفره یا میز صبحانه هم پهن باشد تا مهم ترین وعده حذف نشود، تا دانش آموزان در مدرسه به دلیل گرسنگی زیاد به غذاهای پر کالری رو نیاورند.

مهارت عنوان کرد: در مدارس به دانش آموزان در خصوص اهمیت مصرف میان وعده، صبحانه و مضرات تنقلات کم ارزش آموزش داده می شود. در عین حال به منظور بررسی وضعیت چاقی و یا سوء تغذیه افراد 5 تا 18 سال نزد پزشک خانواده پرونده دارند و حداقل سالی یکبار باید تن سنجی شوند و اطلاعات تغذیه ای شان وارد گردد و آن هایی که دچار کم وزنی، لاغری یا کوتاه قدی هستند به مراقب سلامت و در مرحله بعد به کارشناس تغذیه مراکز جامع سلامت استان ارجاع داده می شوند .

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز گفت: فروش یک سری اقلام به منظور حفظ سلامت دانش آموزان در مدارس ممنوع است و در این خصوص هدف ما در مرحله اول آموزش است اما اگر بر اساس بازرسی ها یا گزارش های والدین بوفه ای برابر لیست اعلام شده رفتار نکند با آن ها برخورد می شود.

دکتر عباس رضاییان زاده افزود: در این خصوص اگر بوفه مدرسه ای اقلام غیرمجاز مانند پفک و چیپس و آب میوه های صنعتی بفروشد برخورد می کنیم و در این باره حتی پلمب صورت می گیرد.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: مدیران مدارس و مربیان بهداشت دقت کنند تا آنچه بر اساس دستورالعمل ابلاغ شده در بوفه ها به فروش برسد و عرضه موارد غیراستاندارد را اجازه ندهند. معمولا گرداندن بوفه ها با مستخدمین مدارس است و آن ها به بهانه رسیدن سود بیشتر حق ندارند مواد مضری که از سوی وزارت بهداشت اعلام شده را در بوفه ها به فروش برسانند.

دکتر رضاییان زاده عنوان کرد: در این خصوص هم بحث سوء تغذیه و هم بحث آلودگی های میکروبی مطرح است و به منظور ارتقای سطح سلامت دانش آموزان خواستار رعایت نکات اعلام شده هستیم، مدیران مدارس هم در خصوص فروش اقلام بوفه ها مسئولند و اگر تخلفی رخ دهد باید جوابگو باشند.

 معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پاسخ به سوالی مبنی بر تهیه خوراکی های مضر توسط دانش آموزان از سوپری های اطراف مدرسه نیز گفت: طرحی را می خواهیم در شیراز اجرا کنیم که غیر از بوفه مدارس، فروشگاه های در شعاع و اطراف مدارس نیز تحت نظارت شدید باشند و اجازه نداشته باشند برخی اقلام را به دانش آموزان بفروشند.

رئیس گروه بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین گفت: در لیست جدیدی که به عنوان اقلامی که فروش آن ها در بوفه های مدارس فارس اعلام شده بیش از 20 قلم به چشم می خورد این اقلام شامل موارد زیر است: تمام غلات حجیم شده مانند پفک، چیپس، پاپ کورن، یخمک و محصولات یخی میوه ای، نوشابه های گازدار، ماءالشعیر، دلستر، دوغ گازدار، سوسیس، کالباس، پیتزا، همبرگر و فرآورده هایی که با این ها درست می شود.

لواشک و آلوچه بسته بندی نشده و فاقد مجوز بهداشتی، آبنبات کاکائویی و شکلات هایی که به سطح دندان می چسبند، آبمیوه های صنعتی، فلافل، سمبوسه و سالاد الویه و اشترودل چه با مجوز و چه بدون مجوز، پیراشکی، دونات، بستنی های یخی و بستنی های روکش دار، پاستیل، ژله، خیارشور و انواع سس ها، ناگت، شیرهای طعم دار، دسرهای بسته بندی شده حاوی قند بالا و انواع کوکوها (کوکو سبزی، سیب زمینی و...).