واکنش رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به تخریب بافت تاریخی شیراز

 مصیب امیری رئس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در واکنش به اظهارنظرهایی مبنی بر موافقت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تخریب ۳۵ پلاک در بافت تاریخی شیراز، با توجه به مصوبه کمیسیون ماده ۵ که براساسِ خط پیشنهادی این پژوهشگاه صادر شده است گفت:‌ درباره بافت تاریخی شیراز، ‌طرح‌های مختلفی وجود داشت؛ مشاور طرح یک نظر داشت، ‌ وزارت میراث فرهنگی نظری مشابه آن داشت و متولیان و دست‌اندرکاران هم یکسری ایده داشتند، همه این‌ها در گروه‌های کارشناسی جمع‌بندی شده است و خطی که عنوان شده از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری پیشنهاد شده، جدا از خط مشاور طرح توسعه حرم شاهچراغ نیست.

او گفت: ‌پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با تاکید بر این نکته که در بین گزینه‌های مختلفی که درباره اتصال دو حرم در شیراز وجود دارد، می‌تواند وضع موجود را به‌سازی و سامان‌دهی کند و به حفاظت آنجا منجر شود، طرح مشاور را با این دیدگاه که تخریب کم‌تری دارد، مد نظر قرار داده است.

امیری اظهار کرد:‌ طرح مشاور طرح توسعه حرم، روی ساختاری تعریف شده است که قبلا این دسترسی ایجاد شده است، آن طرح تاکید می‌کند در همان بستری که وجود دارد جداره‌ها مرمت، احیاء و کف‌سازی شود و این خط پررنگ‌تر شود. پررنگ شدن آن خط به این معنا نیست که تخریب بیشتری صورت گیرد.

او در پاسخ به این پرسش که آیا خط پیشنهادی پژوهشگاه تخریبی را به دنبال دارد؟ گفت:‌ آن طرح در حال حاضر در شورای عالی شهرسازی و معماری است و به جرأت می‌گویم تخریبی به آن شکل به دنبال ندارد و شاید فقط چند پلاک مخروبه که در این مسیر قرار دارد. آنچه درباره تخریب بناهای ثبت شده و واجد ارزش گفته شده است، اصلا صحت ندارد.

 امیری همچنین گفت: خطی که به آن اشاره می‌کنند، خط تخریب نیست. روی خط پیشنهاد شده از سوی پژوهشگاه یکسری بناها، شناسایی و تاکید شده که این بناها باید مرمت شوند؛ چه بناهایی که ثبت شده‌اند و چه بناهایی که ارزشمندند. اگر برخی آن خط را با خط تخریب اشتباه گرفته‌اند، باید بدانند که بحث متفاوتی مطرح است.

رئس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، مواضع و نظر خود را درباره اجرای طرح توسعه حرم شاهچراغ در بافت تاریخی شیراز، به آن واگذار کرده است، تاکید کرد: پژوهشگاه به شکل رسمی نظر خود را به شورای عالی شهرسازی و معماری اعلام کرده است که با نظر مشاور طرح با رعایت مواردی که گفته شد، موافقیم.

او همچنین گفت: آنچه درباره حضور و فعالیت بولدوزرها در بافت شیراز گفته شده است، حداقل تا این لحظه که صحبت می‌کنیم هیچ اتفاق جدیدی یا تخریب جدیدی در بافت شیراز رخ نداده است.

امیری تاکید کرد: این طرح دو حرم را به یکدیگر متصل می‌کند، مشاور گزینه‌های مختلف را بررسی کرده است، ‌ما هم بررسی‌های خود را انجام داده‌ایم، آن طرح (مشاور) معقول‌ترین و مناسب‌ترین است، با توجه به این‌که در بستری شکل می‌گیرد که الان وجود دارد.

طرح تفصیلی پیرامون حرم شاهچراغ مصوب ۱۴۰۱
کمیسیون ماده ۵ در ۲۵ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۱، طرح «تفصیلی بافت پیرامون حرم شاهچراغ (ع)» را با امضای استاندار فارس، شهردار شیراز، مدیرکل راه و شهرسازی فارس، رئس سازمان جهاد کشاورزی فارس، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس، رئس شورای اسلامی شهر شیراز، مصوب کرد که طبق مواد آن اجرای این طرح در محدوده ۵۷ هکتاری مورد تایید قرار گرفته است که طرح شبکه‌بندی معابر، سامان‌دهی ۸ امامزاده و مسیر ارتباطی بین آن‌ها با رویکرد حفظ وضعیت موجود، رعایت اصول پدافند غیرعامل و ایمنی از جمله موارد مصوب آن کمیسیون بود. بر این اساس مصوب شده مسیر زیارتی تعریف شده از مسجد طبالیون تا معبر موجود شمال حرم مطهر سید علاءالدین حسین، روانبخشی و ادامه یابد.

کمیسیون ماده ۵ همچنین اتصال حرمین در قالب یک میدان پیاده‌راه با هندسه مناسب محدوده پیشنهادی از شمال  به خط مشکی ترسیم شده روی نقشه و از شرق به  حرم حضرت سید علاءالدین حسین (ع) و از غرب به مسجد عتیق و مسجد طبالیون و از جنوب به ساختمان موجود مشهور به بین‌الحرمین  طبق طرح، تصویب کرده است.

در بند شش این مصوبه همچنین آمده است تمام آثار ثبت شده ملی و واجد ارزش واقع در این محدوده با کاربری متناسب حفظ شده و در صورت ایجاد تردید در ارزشمندی برخی از بناهای واجد ارزشِ اعلام شده، این موضوع در کمیته‌ای متشکل از نمایندگان استانداری به نمایندگی معاونت هماهنگی امور عمرانی و معاونت امور زائران و گردشگری، میراث فرهنگی و گردشگری، راه و شهرسازی، شورای اسلامی شهر، شهرداری شیراز و نمایندگان استان‌های مقدس مورد بررسی و بازنگری مجدد قرار گیرد.

همچنین مصوب شده که محدوده تدقیق شده (حدفاصل خط مشکی تا مجموعه بین‌الحرمین) ‌طراحی شهری میدان پیاده‌راه مناسب با لحاظ کردن مداخلات کالبدی متعارف همچون مرمت، حفاظت، نوسازی، بازسازی، تجدید بنا، تغییر عملکرد به فضای باز شهری تهیه و به تایید کمیسیون ماده ۵ استان برسد.

این مصوبه با توجه به اشاره‌ای که به خط پیشنهادی پژوهشگاه دارد، نگرانی‌ها را درباره تخریب بیشتر بافت تاریخی شیراز تشدید کرده که در نامه‌هایی به استاندار فارس و وزیر راه و شهرسازی انتقال داده شده است که استاندار فارس در واکنش به آن، تخریب تعدادی از خانه‌های ارزشمند بافت تاریخی شیراز را “شایعه” دانسته و پاسخ داده است: «هیچ تصمیمی برای افزودن فضا به حرم‌های مطهر احمدی و محمدی را نداریم و فقط یک قسمت کوچک در شرق حرم مطهر سید علاالدین حسین (ع) افزوده خواهد شد که در این فضا نیز ساختمانی وجود ندارد.»